دکتر سید محمد جزایری روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا اظهار داشت: ماه گذشته هم جلسه ای در این مورد با حضور برخی مسوولان اجرایی و اساتید ویروس شناس کشور برگزار شد. در این جلسات به این نتیجه رسیدیم که امکان دستکاری ژنتیکی ویروس بالقوه وجود دارد اما اثبات دستکاری کار بسیار سختی است. حتی اگر ویروس کرونا بر اثر دستکاری ژنتیکی باشد، اثبات علمی آن به راحتی امکان پذیر نیست.
وی افزود: تئوری دستکاری ژنتیکی در مورد این ویروس در دنیا وجود دارد و بسیاری از مردم و سیاستمداران بر این باور هستند، اما هنوز از نظر علمی این موضوع اثبات نشده است.
رییس شبکه بیماری‌های ویروسی ایران با طرح این سوال که آیا می توان با دستکاری ژنتیکی ویروس از آن به عنوان سلاح بیولوژیک استفاده کرد، گفت: این موضوع مسلم است و از بسیاری ویروس ها می توان در این جهت استفاده کرد.
جزایری با اشاره به اینکه ویروس ها استعداد تغییرات ژنتیکی را دارند، افزود: ویروس کرونا از نوع ویروس های RNA دار هستند و این نوع ویروس دارای ویژگی هایی است که جهش خیلی زیاد از جمله ویژگی های آن است.
تغییر ژنتیکی ویروس برای شناخته نشدن
وی ادامه داد: گاهی اوقات ویروس برای شناخته نشدن توسط سیستم ایمنی بدن، تغییر ژنتیکی می دهند. با این عمل، به‌رغم حضور ویروس در بدن فرد، سیستم ایمنی بدن آن را نمی شناسد یا اینکه به صورت خطر بالفعل آن را جدی نمی گیرد. به این پدیده "فرار از ایمنی" می گویند. نوع دیگر این فرار، تغییر ژنتیکی برخی ویروس ها مانند آنفلوآنزا است که از فشار ناشی از واکسن مبادرت به تغییرات جهشی کرده و به‌رغم دریافت واکسن، بیماری رخ می دهد. به این پدیده "فرار از واکسن" اطلاق می شود.
وی ادامه داد: در ۲ سال اخیر بین ۱۵ تا ۳۵ درصد مبتلایان آنفلوآنزا در دنیا قبلا واکسن دریافت کرده بوده اند اما ویروس تغییر ژنتیکی داده و آنتی بادی واکسن نتوانسته ویروس جدید را شناسایی کند. در واقع مقاومت دارویی و کم اثر شدن واکسن در نتیجه جهش های ویروسی رخ می دهد.
چه کسانی در معرض خطر جدی هستند
رییس شبکه بیماری‌های ویروسی ایران، با طرح این سوال که چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند، گفت: به احتمال زیاد افراد مبتلا به بیماری زمینه ای، افراد مسن، بیماران قلبی و عروقی و دیابتی ها از جمله کسانی هستند، که بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.
کرونا دشمن انترفرون است
جزایری با اشاره به اینکه در بدن مواد شیمیایی به نام انترفرون ها وجود دارند که به عنوان یکی از بازوهای سیستم ایمنی ذاتی بدن بوده و علیه ویروس کرونا وارد عمل می شوند، اظهار داشت: این ماده شیمیایی ویروس را شناسایی و از بین می برد. کرونا از معدود ویروس هایی است که دشمن انترفرون بوده و این ویروس تعدادی پروتئین دارد که ضد انترفرون است.
رییس شبکه بیماری های ویروسی ایران افزود: وقتی انترفرون تخریب می شود و نمی تواند کار خود را خوب انجام دهد، ویروس کرونا شروع به تکثیر در بدن می کند.
وی با اشاره به اینکه سیستم ایمنی بدن شامل ۲ نوع ذاتی و اکتسابی است، گفت: وقتی یک عامل وارد بدن می شود، نوع ذاتی سیستم ایمنی بدن در ابتدا به صورت عمومی کارهایی علیه این مهاجم انجام می دهد.
جزایری با اشاره به اینکه سیستم ایمنی بدن به صورت جامع علیه ویروس ها عمل می کند، افزود: پس از گذشت چند روز نوع اکتسابی سیستم ایمنی بدن وارد میدان شده و به صورت حرفه ای تر وارد عمل می شود.
وی با اشاره به اینکه هر دو نوع سیستم ایمنی بدن مهم هستند، گفت: تجربه نشان داده هر کدام از این بازوهای ایمنی بدن به دلایلی مانند اختلال ژنتیکی، استعمال دخانیات یا مصرف الکل، اگر ضعیف عمل کنند فرد دچار بیماری می شود.
دوره کمون کرونا تا ۱۴ روز است
رییس شبکه بیماری ویروسی ایران با اشاره به اینکه دوره کمون این بیماری قدری طولانی است، گفت: دوره کمون در آنفلوآنزا یک تا چهار روز است، بقیه عفونت های تنفسی هم تقریبا در همین حد است اما در مورد کرونا ممکن است ۱۱ تا ۱۴ روز طول بکشد.
جزایری اظهار داشت: افراد مبتلا در این دوره می توانند ناقل بیماری باشند و در صورت تماس با دیگران، بیماری سریع منتشر می شود.
وی افزود: ویروس ها برای ورود به بدن انسان نیاز به واسط یا گیرنده دارند. سلول ها غشاهای کاملا بسته دارند و راه ورود به آنها بسیار پیچیده است و ویروس با انتخاب گیرنده مناسب، وارد سلول می شود. ویروس کرونا گیرنده ای به نام ACE۲ دارد. این گیرنده ها در سلول های پوشش ریه وجود دارند.
مردان بیشتر از زنان و کودکان در معرض ابتلا هستند
به گفته جزایری، یکی از عللی که کودکان و زنان کمتر به این بیماری مبتلا می شوند، بیان پایین ژن گیرنده ویروس در این دو گروه است و برای همین در مردان که بیان این ژن بالاتر است، تعداد مبتلایان بیشتر است.
وی با اشاره به اینکه برخی ویروس ها مانند ایدز گیرنده های متنوعی دارند، گفت: ویروس ایدز به همین دلیل به سرعت گسترش پیدا می کنند. وقتی ویروس ایدز وارد بدن می شود، قابلیت ایجاد عفونت در بسیاری از سلول های بدن را دارد.
جزایری ادامه داد: برخی ویروس ها مانند هپاتیت فقط یک عضو مانند کبد را درگیر می کند، اما ویروس کرونا به دستگاه های ریه و گوارش آسیب می زند.
رییس شبکه بیماری ویروسی ایران ادامه داد: ۸۰ درصد مبتلایان به دلیل وجود سیستم ایمنی قوی، مداوا می شوند به عبارتی ۸۰ درصد افراد مبتلا به کرونا خود به خود، بهبودی پیدا می کنند. ۲۰ درصد دیگر دچار شدت بیماری از جمله نارسایی حاد تنفسی می شوند و حدود ۲.۵ درصد بیماران جان خود را از دست می دهند.
منشا ویروس کرونا چیست
وی در مورد منشا ویروس کرونا گفت: مطالعات بر مبنای شجره نامه ژنتیکی از سال ها قبل رد پای چند ویروس از خانواده کرونا را در خفاش ها شناسایی کرده و نتایج نشان داده که منشا این بیماری خفاش است.
جزایری ادامه داد: حیوانات پرجمعیت مانند خفاش فرصت خوبی برای میزبان واسط ویروس هستند، به این معنی که بسیاری از ویروس ها به صورت مستقیم نمی توانند انسان ها را مبتلا کنند و نیازمند به میزبان واسط هستند.
وی گفت: بهترین حیوانات برای این منظور پرندگان و خفاش ها هستند که در جمعیت های میلیونی در محیطی نسبتا کوچک بسیار تنگاتنگ با هم زندگی و اختلاط دارند. به نظر می رسد طی روندی چند صد ساله این ویروس با بدن خفاش سازگاری داشته و سپس وارد بدن میزبانان واسطی مانند مار، گربه هیمالیایی، پانگولین یا ماهی شده و پس از مصرف خوراکی این جانوران توسط چینی ها و ورود ویروس به بدن انسان، با ایجاد جهش های خاصی در مناطق اتصال به گیرنده، سبب تسهیل این انتقال از حیوان به انسان و از انسان به انسان شده است.
رییس شبکه بیماری های ویروسی ایران انتشار کرونا جدید را به سه مرحله تقسیم کرد و گفت: مرحله اول محدود به افرادی بود که در بازار خاصی در چین که حیوانات را به فروش می رسانند، تردد داشتند و از گوشت آلوده مصرف می کردند.
وی ادامه داد: مرحله دوم افرادی بودند که به صورت مستقیم با حیوانات آلوده تماس نداشتند اما با انسان های آلوده در ارتباط بودند و دچار بیماری شدند و در این مرحله بود که زنگ خطر به صدا درآمد و مرحله سوم همان مرحله بین المللی شدن بیماری است.
به گزارش ایرنا، ویروس کرونا که رسما کووید – ۱۹ نام دارد، نخستین بار در شهر ووهان چین شناسایی شد که تاکنون به بیش از ۱۰۰ کشور سرایت کرده و سازمان بهداشت جهانی را برآن داشته است تا وضعیت فوق العاده اعلام کند.
رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت روز گذشته ۲۴ اسفند اعلام کرد: تاکنون ۱۲ هزار و ۷۲۹ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده اند و ۶۱۱ نفر به علت ابتلا به این ویروس فوت کرده و چهار هزار و ۳۳۹ نفر نیز بهبود یافته‌اند.