از دسامبر۲۰۱۹ که بیماری کرونا در شهر ووهان چین شیوع پیدا کرد تا امروز، تنها راه پیشگیری از این بیماری خودداری از لمس افراد و سطوح مشکوک به آلودگی ویروسی و حضور نیافتن در مکان‌های شلوغ اعلام شده است.
متاسفانه یکی از این مکان‌های پر ازدحام علی‌الخصوص در این روزهای پایانی سال شعب بانکها است که به دلیل کارکرد و شرایط زمانی شلوغ‌ترین سازمان‌ها و ادارات محسوب می‌شوند.
به دلیل نوع و شرایط کاری محیط بانکها نظیر مراودات و تماس زیاد بین پرسنل و مشتریان از طریق خودکار، اسناد، وجه نقد، حضور افراد بیمار به خصوص در شعب نزدیک مراکز درمانی، عدم امکان ضدعفونی پیاپی شعب به دلیل ازدحام مراجعان، میسر نبودن تشخیص مراجعان بیمار، رعایت نشدن موارد بهداشتی از سوی بسیاری از مراجعه‌کنندگان و... بانک یکی از پر ریسک‌ترین مکان‌ها در انتقال این بیماری است.
در همین ارتباط بود که روز پنجشنبه بیست و دوم اسفندماه، رئیس کل بانک مرکزی در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار داشت کارکنان شبکه بانکی با مراجعه‌های زیادی روبرویند. از آنها تشکر می‌کنم که با فداکاری خود در چنین شرایطی به مردم خدمت می‌کنند. به گفته «عبدالناصر همتی»، ۱۸ نفر از کارکنان شبکه بانکی بخاطر ابتلا به این ویروس فوت کردند و تعدادی از همکاران نیز به دلیل مبتلا شدن به ویروس کرونا در قرنطینه‌اند.
این روزها خطر آلوده شدن و انتقال بیماری در شعب بانکها حتی از مراکز درمانی بیشتر است با این تفاوت اساسی که بر خلاف مراکز درمانی که امکان استفاده از پوشش بهداشتی کامل و محافظت شده، استریل‌کردن محیط بدون محدودیت، تشخیص و تفکیک مراجعان بیمار از سالم را دارند، شعب بانکی در تهیه ابتدایی‌ترین اقلام بهداشتی از قبیل دستکش، ماسک و مایع ضدعفونی کننده در مضیقه بوده و شبکه بهداشتی کشور هم امکان همکاری لازم را در این خصوص با شعب بانکی ندارد و تمهیدات لازم در این خصوص اندیشیده نشده است.
در این شرایط، کارکنان شبکه بانکی با وجود تمام این مشکلات و فشارهای کاری و در معرض خطر بودن سلامت جسمی و روحی خود و خانواده‌هایشان همچنان بی‌دفاع مشغول خدمت‌رسانی‌اند.
شاید گفته شود درصد ابتلا به این بیماری در هر اداره و هر مکانی که محل رفت و آمد و تجمع افراد باشد زیاد است ولی در شعب بانکی این خطر هم برای پرسنل و هم مراجعان چند برابر است. مهمترین کالایی که در شعب بانکها رد و بدل می‌شود اسکناس است و این قلم جزو آلوده‌ترین و پرخطرترین عوامل ناقل بیماری‌ها شناخته می شود که با وجود گردش بالای روزانه در دستان مردم امکان ضدعفونی در هر بار مصرف را نیز ندارد.
حتی بخشنامه بانک مرکزی در خصوص عدم دریافت و پرداخت وجه نقد هم خیلی کارآمد و راهگشا نبوده و به اجبار هنوز این عامل آلوده و خطرساز در شعب بانکها رد و بدل می‌شود و ظاهرا بانک مرکزی نیز در این خصوص اعتقادی به سخت‌گیری ندارد. این در حالی است که سال‌ها است زیرساخت‌ها و ابزار تبادل مالی و بانکداری الکترونیک در نظام بانکی ایجاد و ارائه شده است و در ۹۰ درصد موارد مردم را از مراجعه حضوری به شعب بانکها بی نیاز می سازد. با این حال، فرهنگ‌سازی و عزم راسخ و جمعی در این خصوص از سوی متولیان امر و همچنین آحاد جامعه صورت نگرفته است.
بانک مرکزی به عنوان متولی و سیاستگذار امور بانکی به جای اندیشیدن یک راهکار و برنامه منسجم و بلندمدت، در اولین واکنش به این مسئله تنها به کاهش ساعات کاری بانکها به مدت یک هفته بسنده کرد که این نه تنها تاثیرگذار نبود بلکه در حد یک مُسکن موقت هم عمل نکرد و تنها باعث ایجاد فشار کاری بیشتر و ایجاد استرس و هجوم بیشتر مشتریان بانکی جهت مراجعه حضوری به شعب بانکها شد.
هرچند بانک مرکزی از طریق اقداماتی از قبیل افزایش سقف برداشت وجه نقد از دستگاه‌های خود پرداز، بالا بردن سقف انتقال وجه به صورت کارت به کارت، تمدید تاریخ انقضای کارت و افزایش پذیرش شمار تلاش‌های ناموفق متوالی برای رمز دوم کوشیده از مراجعه به بانکها بکاهد اما این اقدامات تاثیر کافی نداشته و لازم است در جهت حفظ سلامت جسمی و روانی این قشر خدمت‌رسان و آسیب‌پذیر و خانواده‌هایشان و همچنین مسدود کردن یکی از کانال‌های بالقوه و خطرساز انتقال کرونا، تمهیدات و تصمیمات بیشتری را اتخاذ کند.
بانک مرکزی باید از طریق اقدامات موثرتری مانند احراز هویت الکترونیک و امکان افتتاح حساب غیرحضوری، ممنوعیت افتتاح حساب‌های متعدد بانکی، ایجاد کانال‌های غیرحضوری بیشتر جهت فعال‌سازی و دریافت خدمات الکترونیک، کاهش روزهای کاری یا تعطیلی شعب بانکی در دوره اوج بیماری، ایجاد و جایگزینی شعب کشیک به صورت گردشی و الزام شعب کشیک به ارائه تنها خدمات اصلی و کلیدی در این دوره، ممنوع شدن کامل هرگونه دریافت و پرداخت وجه نقد و تبادل وجه نقد در بانکها، تهیه ابزارهای لازم جهت شناسایی افراد بیمار و جلوگیری از ورود این افراد به شعب، الزام شرکت‌های خدماتی به دریافت هزینه ارائه خدمات فقط از طریق درگاه‌های اینترنتی یا موبایلی مانع تردد و حضور بیشتر مراجعان به شعب بانکها شود.
اکنون ضروری‌ترین زمان برای تبدیل تهدید پیش آمده به یک فرصت است تا ضمن ایجاد کامل راهکارها و رفع نواقص موجود، الزام مراجعان بانکها به استفاده از خدمات الکترونیک و غیرحضوری و کاهش مراجعه به شعب مورد توجه ویژه قرارگیرد.