در بحران هایی چون سیل، زلزله و در مساله امروز کشور یعنی شیوع ویروس کرونا عده ای فرصت طلب روح و روان مردم مضطرب از ویروس را در فضای مجازی به بازی گرفته اند تا از این آب گل آلود ماهی گرفته و فالوور و ممبرهای خود را افزایش دهند.
ویروس‌ها همواره وجود داشته و دارند و بر خلاف میل بشر کووید- ۱۹ مهمان ناخوانده کشورهای جهان از جمله ایران و نیز استان سمنان شده و سلامتی انسـان‌ها را بـا تهدیـد مواجـه کـرده اسـت.
اما ناآگاهی و بی اطلاعی از ویروس کرونا در بیـن تـوده مــردم، ایــن بحــران را به مرکز ثقلی برای ساخت و انتشار شایعه در اطراف آن مبدل ساخته است.
این روزها، شـبکه‌های اجتماعـی بسـتری بـرای تولید شـایعه در بحران کرونا شده و بسیاری از مطالبی که در این فضا نوشـته و در گروه‌هـا و کانال‌های مختلف دست به دست می‌چرخد، تحلیـل علمـی دقیقـی ندارند و نوشـته گاه بـه هیـچ منبـع یـا مرجـع دقیقـی مراجعـه یا اسـتناد نشده است.
مطالبی که خیلـی سـریع همچون ویروس کرونا منتشر و منتقل می‌شود.
کاربران در فضای مجازی تاثیر پیام منتقـل شـده خـود را نمی‌بیننـد و بـه آن توجهـی ندارنـد و در این بین نیز برای یک کاربر، تعداد بازدیدهای یک پیام مهم و نه اثر آن مهم بوده است.
متاسفانه در روزهای اخیر شاهد آن هستیم که شایعات در مورد کرونا در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بیداد می‌کند و اخبار مستند و مطالب مفید درباره پیشگیری از ابتلا به این ویروس بین آنها گم شده است.
شایعه پراکنی‌ها و ارائه اطلاعات نادرست در خصوص ویروس کرونا تا جایی پیش رفت که فضای مجازی که این روزها به محلی برای ارسال پیام‌های بهداشتی، اطلاع رسانی و یا دورهمی خانوادگی تبدیل شده است اما در عین حالی فضایی برای جولان سودجویان و دلالان برای فروش غیرقانونی لوازم بهداشتی شود.
جلوگیری از شایعه پراکنی داشتن آگاهی و سواد رسانه‌ای ارتباطی و مجازی است اما هنگامی که شایعه بروز کرد، نقش رسانه‌های رسمی در این برهه حائز اهمیت بوده و در شــرایط کنونــی نبایــد این نقــش را نادیــده گرفــت و آن ها باید با تولید هر چه سریع تر اخبار در کنار صحت و دقت در این عرصه اهتمام ورزند.
اما کاربران در فضای مجازی نیز باید سعی کنند با استفاده از ظرفیت گسترده فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به جای کمک به انتشار شایعات دلهره‌آور، محتواهای آموزشی موثر برای پیشگیری از ویروس کرونارا بازنشر دهند.
طبق آخرین آمار اعلامی از سوی وزارت بهداشت، استان سمنان در شاخص نسبتِ مبتلایان به کل جمعیت در رتبه اول قرار دارد
تعداد مبتلایان به ویروس کرونا در استان سمنان طبق آخرین اعلام سخنگوی وزارت بهداشت به ۶۴۵ نفر رسیده است.
شیوع ویروس کرونا اواخر دسامبر گذشته(آذر/دی) از کشور چین آغاز شد و تاکنون هزاران نفر در چین و ده ها کشور جهان به این ویروس مبتلا شدند و چندین هزار نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست داده‌اند.
اضطراب مردم از شایعات فضای مجازی
بانوی سمنانی که از شیوع ویروس کرونا بسیار مضطرب است، گفت: در گروه‌ها و کانال‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی روزانه با انواع پیام‌های تبلیغات درمان و جلوگیری از ابتلا شدن به ویروس کرونا مواجه می‌شوم.
فریبا تیموری در گفت و گو با ایرنا افزود: همه ما نگران این موضوع هستیم که نکند به ویروس کرونا مبتلا شده و ناخودآگاه این مساله عاملی می‌شود که به سوی این گونه خبرها کشیده و پیگیر راهکارهای ارائه شده می‌شویم.
وی تصریح کرد: با توجه به نگرانی‌هایی که در خصوص سلامت اقوام و دوستان وجود دارد، خیلی سریع این پیام‌ها را برای آنان ارسال می‌کنم.
شهروند دیگری نیز بیان کرد: در شرایط کنونی، اخبار و اطلاعات در زمینه چگونگی شیوع کرونا و وضعیت هموطنان را از طریق شبکه‌های مجازی دنبال می‌کنم.اطلاعات دقیق از سوی منابع رسمی در اختیارمان نیست.
علی کسائیان اظهارداشت: تمام شهروندان نگرانی و دلهره دارند و می‌خواهند از ابتلا به این ویروس در امان باشند، وقتی اطلاعات دقیق از سوی منابع رسمی در اختیارمان نیست، خوب چه کاری باید انجام دهیم؟
شهروند دیگری نیز گفت: ویروس کرونا برای اکثر مردم ناشناخته است و همین مساله عاملی در کاهش امنیت روانی و آرامش شهروندان شده است.
علیرضا درویش خاطرنشان کرد: ترویج شایعات در فضای مجازی سبب افزایش استرس و نگرانی در بین خانواده‌ها شده و این اضطراب، علاوه بر بروز رفتارهایی گاه عجیب، عامل مهمی برای سخت تر شدن مسیر مقابله با ویروس کرونا می‌شود.
وی تاکید کرد: مسوولان با همکاری رسانه‌های داخلی باید اخبار موثق و واقعیت‌ها را در خصوص این بیماری از آمار ابتلا به ویروس کرونا گرفته تا شرایط بیمارستانها و میزان موجودی اقلام بهداشتی مورد نیاز را بیان کنند تا مردم به سمت و سوی مطالب بدون منبع در فضای مجازی نروند.
این درحالیست که بنا به گفته رئیس پلیس فتا استان سمنان، شایعات در فضای مجازی بیشتر از واقعیت‌های ویروس کرونا است.شایعات در فضای مجازی بیشتر از واقعیت‌های ویروس کرونا است.
سرهنگ حسین صادقی گفت: شایعه، ترویج خبری ساختگی است که بر پایه بزرگنمایی، رعب آفرینی و یا تحریف استوار است، در بیان چنین خبری، جنبه کمرنگی از حقیقت دیده می‌شود.
وی افزود: کاربران در گروه‌ها و کانال‌های شبکه‌های اجتماعی در انتشار اخبار مربوط به ویروس کرونا مراقب شایعات مجازی باشند.
وی با بیان اینکه در روزهای اخیر در مورد ویروس کرونا در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به وفور دیده می‌شود، تصریح کرد: این مساله منجر به کم رنگ شدن اخبار مستند و مطالب مفید درباره پیشگیری از ابتلا به این ویروس شده است.
رئیس پلیس فتا استان سمنان ادامه داد: کاربران سعی کنند با استفاده از ظرفیت گسترده فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به جای کمک به انتشار شایعات دلهره‌آور، محتواهای آموزشی موثر برای پیشگیری از ویروس کرونا را بازنشر دهند و از انتشار هر گونه مطلب مهیج خودداری کنند.
فراوان‌ترین تخلفات سایبری درباره کرونا در سمنان و شاهرود
رییس پلیس فتا استان سمنان گفت: بیشترین تخلفات سایبری در زمینه شایعه‌پراکنی درباره ویروس کرونا در شهرستان‌های سمنان و شاهرود گزارش شده است.
سرهنگ حسین صادقی با اشاره به شناسایی کاربران متخلف در زمینه شایعه‌پراکنی درباره ویروس کرونا در شهرستان‌های استان سمنان، تصریح کرد: این کاربران متخلف تحویل مراجع قضایی شدند.
وی بیان کرد: فراوان‌ترین تخلفات سایبری درباره کرونا در ۲ شهرستان سمنان و شاهرود رخ داده است.
صادقی با بیان اینکه شهروندان از انتشار اخبار و شایعات و فیلم‌های غیرمعتبر مربوط به ویروس کرونا در فضای مجازی خودداری کنند، ادامه داد: پلیس فتا با انتشاردهندگان هرگونه شایعات درباره ویروس کرونا در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی برخورد جدی می‌کند.
وی به رصد فضای مجازی توسط کارشناسان پلیس فتا اشاره و اضافه کرد: با افرادی که با انتشار اخبار و شایعات در خصوص ویروس کرونا در کانال‌ها و گروه‌های پرمخاطب در فضای مجازی موجب تشویش اذهان عمومی شوند با جدیت برخورد و به مراجع قضایی معرفی می‌کند.
رئیس پلیس فتا استان سمنان با بیان اینکه جلوگیری از انتشار اکاذیب و شایعات درباره ویروس کرونا یکی از مهم‌ترین رویکردهای پلیس فتا در شرایط فعلی است، گفت: فرد انتشاردهنده شایعات مربوط به این ویروس در فضای مجازی در این استان دستگیر شد.
چاقوی دولبه فضای مجازی در بحران کرونا
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار سمنان گفت: با توجه به گستردگی فضای مجازی و پوشش فراوانی که دارد می‌توان از بستر آن برای فرهنگ سازی استفاده کرد به ویژه در این روزها که اکثر مردم به علت شیوع ویروس کرونا در کشور و این استان در منازل هستند.
حبیب‌الله خجسته‌پور افزود: توصیه مسوولان و کارشناسان سلامت به مردم برای حضور کمتر در فضاهای عمومی باعث شده است که فضای مجازی به عنوان یک فرصت انجام امور روزمره تلقی شود.
وی بیان کرد: با توجه به در اختیار بودن اینترنت خانگی رایگان، میزان مراجعه به فضای مجازی بیش از گذشته است.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار سمنان ادامه داد: بنابراین در کنار سایر رسانه‌ها، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی مرجع مناسبی برای اطلاع رسانی در زمینه اخبار مرتبط با بیماری کرونا و نیز آموزش‌های لازم به عموم مردم است.
وی به ضرورت پیگیری اخبار مرتبط با شیوع ویروس کرونا از مجاری رسمی توسط شهروندان تاکید و خاطرنشان کرد: در چنین مواقعی، افراد سودجو و نیز کسانی که به دنبال حاشیهسازی می باشند با ترویج اخبار غلط آرامش را از جامعه سلب می‌کنند.افراد سودجو و نیز کسانی که به دنبال حاشیهسازی می باشند با ترویج اخبار غلط آرامش را از جامعه سلب می‌کنند.
خجسته‌پور به نشر شایعات مرتبط با ویروس کرونا در فضای مجازی اشاره و تاکید کرد: بهترین شیوه نپذیرفتن اخبار غیر واقعی و نیز عدم انتشار اخبار غیرموثق در گروه‌ها و کانال‌های شبکه‌های اجتماعی از سوی کاربران در فضای مجازی است.
وی تصریح کرد: از آنجایی که اصحاب رسانه به عنوان عناصری فعال در زمینه کسب اخبار و انتشار موارد آموزشی می‌باشند، این روزها وظیفه‌ی سنگینی به دوش دارند و شاهدیم که در کنار پزشکان و مروجان سلامت، نقش خود را به درستی ایفا می‌کنند.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار سمنان با اشاره به نقش خطیر اصحاب رسانه در اطلاع‌رسانی، یادآور شد: انتظار از این قشر آگاهی‌بخشی به جامعه و کمک به ارتقای فرهنگ عمومی است.
مردم به اطلاع‌رسانی خبرگزاری‌های رسمی توجه کنند
دبیرخانه شورای اطلاع رسانی و تبلیغات اقتصادی استان سمنان در خصوص بیماری کرونا ویروس به انتشار دهندگان شایعات و اخبار جعلی هشدار داد و از تولیدکنندگان محتوا برای ارائه مطالب مفید و آموزشی دعوت کرد.
این دبیرخانه در اطلاعیه‌ای افزود: با توجه به گسترش ویروس کرونا در مناطق مختلف کشور از جمله استان سمنان، برخی از کاربران فضای مجازی، با انتشار اخبار غیرواقعی از حوزه سلامت، باعث ایجاد رعب و وحشت در بین هموطنان شدند.
در این اطلاعیه تاکید شده است: تنها مرجع اعلام توصیه‌های بهداشتی و اخبار مرتبط با بیماری ویروس کرونا دانشگاه علوم پزشکی سمنان به آدرس semums.ac.ir و دانشگاه علوم پزشکی شاهرود به آدرس semums.ac.ir.according.ir است و صدا و سیما، خبرگزاری‌های رسمی نیز به شهروندان اطلاع‌رسانی می کنند.
در ادامه این اطلاعیه آمده: انتظار می رود که شهروندان استان سمنان، برای پیشگیری از هرگونه ابتلا به بیماری‌های واگیر به ویژه ویروس کرونا، تنها به هشدارهایی که از مراجع رسمی اعلام می‌شود، توجه کرده و از دامن زدن به شایعات و بازنشر اخبار جعلی که آرامش جامعه را بر هم می‌زند، خودداری نمایند.
دبیرخانه شورای اطلاع رسانی و تبلیغات اقتصادی استان سمنان تصریح کرد: بطور ویژه از فعالان فضای مجازی، به خصوص مدیران و کاربران گروه‌ها و صفحات شبکه‌های اجتماعی تقاضا می‌شود، با همکاری این دبیرخانه نسبت به انتشار محتواهای موثق و مورد تایید دانشگاه علوم پزشکی اقدام و از انتشار اخبار غیر مستند و غیر موثق خودداری نمایند.
در بخش دیگری ازاین اطلاعیه خاطر نشان شده است: انتشار دهندگان محتواهای جعلی و اخبار کذب در مورد بیماری ویروس کرونا ، در صورت غفلت و بی توجهی به پیامدهای انتشار اکاذیب موجب ارعاب و ناامنی روانی منجر به خسارات فراوان مادی و معنوی شده که علاوه بر تضییع حقوق شهروندان، موجب وارد شدن آسیب‌های جدی به امنیت روانی جامعه می‌شود.
بی‌تردید، بخش مهمی از فرایند مهار ویروس اپیدمی شده کرونا، آگاهی بخشی به شهروندان است که اینترنت و فضای سایبری با سرعت و گستردگی شمار کاربران آنلاین، بستر بسیار مناسبی برای تحقق این مقوله است البته به شرطی که خانواده‌ها و شهروندان خود را از انواع و اقسام توصیه‌های غیر کارشناسی و اخبار وهم آور جعلی و هراس آور دروغین برخی تا توصیه‌های شیادانه برای سوءاستفاده و سوداگری از شرایط کنونی؛ با فراگیری سواد رسانه‌ای رها کنند.