جهاد دانشگاهی یکی از نهادهای انقلاب اسلامی است که در سال ۱۳۵۹ با هدف تعمیق انقلاب از راه توسعه فعالیت های علمی، تخصصی و فرهنگی تاسیس شد.
این نهاد نخست در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی فعال بود و سپس توسعه و رشد فناوری ملی را در اولویت های خود قرار داد و در مسیر توسعه علمی، صنعتی، تولیدی و خدماتی کشور گام برداشت.
در اساسنامه این نهاد اهدافی همچون تبلیغ و ترویج فرهنگ و هنر اسلامی، فعالیت در حوزه نشر، انجام تحقیقات توسعه ای، اجرای طرح های نیمه صنعتی و صنعتی، برگزاری دوره های آموزشی و توسعه فناورانه به چشم می خورد.
جهاد دانشگاهی اکنون پس از گذشت نزدیک به چهار دهه از عمر خود در جایگاهی ایستاده است که بیش از هزاران عنوان فعالیت پژوهشی، فناوری، آموزشی، فرهنگی، علمی و اطلاعاتی را در کارنامه خود ثبت کرده است. گزارش حاضر به معرفی برخی از مهمترین دستاوردهای این نهاد در سال ۱۳۹۸ در بخش های گوناگون می پردازد.
ساخت و رونمایی از دکل «۷۲ فتح»
دکل ۷۲ فتح جزو تازه ترین دستاوردهای جهاد دانشگاهی به شمار می رود که در پایان بهمن ماه سال گذشته با حضور وزیر نفت رونمایی شد.
این دکل که از ساخته های جهاد دانشگاهی در حوزه مورد نیاز صنعت نفت به شمار می رود، در سایت بازسازی شماره یک شرکت ملی حفاری ایران مستقر شد. دکل ۷۲ فتح دومین دکل ساخت جهاد دانشگاهی است که در قالب قرارداد ساخت ۳ دکل میان شرکت ملی حفاری ایران و جهاد دانشگاهی ساخته و تحویل داده شده است.
سومین دکل حفاری ساخت جهاد دانشگاهی (دکل ۷۳ فتح) نیز امسال تحویل داده می شود.
در حال حاضر دانش فنی طراحی و ساخت دکل‌های حفاری سنگین تا ۳۰۰۰ اسب بخار با جدیدترین طراحی سازه دکل حفاری که مطابق با استاندارد API است، توسط جهاد دانشگاهی به داخل کشور منتقل و بومی‌سازی شده است؛ همچنین زیرساخت لازم به منظور ساخت و بازسازی دکل‌های حفاری خشکی با ظرفیت ساخت دو دکل و بازسازی دو دکل در سال در استان البرز فراهم‌شده است که می‌تواند در خدمت صنعت حفاری کشور قرار بگیرد.
میزان اشتغال‌زایی این طرح برای ۳۰۰ نفر به صورت مستقیم و ۱۰۰ نفر غیرمستقیم برای ساخت هر دکل است و میزان صرفه‌جویی ارزی، ۵۰ درصد قیمت خرید خارجی در زمان عقد قرارداد است.
رونمایی از ۱۰ طرح فناورانه
جهاد دانشگاهی در سال ۹۸، سی و نهمین سالگرد تاسیس خود را جشن گرفت و به همین منظور از ۱۰ طرح فناورانه رونمایی کرد.
طرح فناورانه خط تولید تورهای قفس پرورش ماهی در دریا، طراحی، ساخت و راه‌اندازی بازوهای بارگیری دریایی در صنعت نفت، تولید آنتی بادی‌های درمانی دارو درمانگر گاما، دستیابی به فناوری ساخت جرم های ویژه نسوز، دستیابی به فناوری نمک زدایی نفت خام، بومی سازی دانش فنی تولید و آزمایشگاهی جنین از گاوهای اصلاح نژاد شده، ایجاد بانک جنین از نژادهای ارزشمند، توسعه دانش فنی و ساخت ماشین بازیافت و زیست پالایی پسماندهای نفتی، طراحی، مهندسی و ساخت دکل های حفاری خشکی چاه‌های نفت و احداث واحد نیمه صنعتی با ظرفیت ۱۰۰ تن در سال، ۱۰ طرح رونمایی شده جهاد دانشگاهی در سال ۹۸ بودند.
همچنین مرداد ماه سال گذشته همزمان با سی و نهمین سالگرد تاسیس جهاد دانشگاهی، تولید ۳۱ فناوری ملی به این نهاد واگذار شد. تأمین مالی این ۳۱ طرح از محل صندوق توسعه ملی است. هر یک از این طرح ها تا پایان سال گذشته پیشرفتی میان ۳۰ تا ۵۰ درصد داشته است.
ورود جهاد دانشگاهی به صف مقابله با کرونا
شیوع ویروس کرونا در ایران از اسفند ماه ۹۸، بسیاری از بخش های تولیدی و علمی کشور را برای مقابله با این ویروس بسیج کرد. جهاد دانشگاهی نیز با شرکت های دانش بنیان و کارگاهی تولیدی خود به این عرصه ورود کرد و در ساخت و تولید ملزومات مقابله با ویروس کرونا به یاری مردم و مسئولان شتافت.
طراحی و ساخت دستگاه ترمومتر برای کنترل دمای بدن در گیت های ورود، تولید روزانه پنج تا ۱۰ تن مواد ضدعفونی کننده، تولید اسپری ضدعفونی کننده برای مقاله با کرونا، تولید ژل گیاهی ضدعفونی‌کننده با اثر ضدویروسی قوی، تولید ماسک بهداشتی و تولید البسه ایزوله ویژه کادر درمانی بیمارستان‌ها از جمله اقدامات امدادی واحدهای جهاد دانشگاهی در سراسر کشور برای مقابله با ویروس کرونا و یاری رساندن به مجریان بهداشت و درمان کشور در بیمارستان ها بود.
اجرای طرح سرباز ماهر
طرح سرباز ماهر و اجرای آن در بسیاری از استان های کشور نیز را می توان از دیگر طرح های اجرایی جهاد در سال ۹۸ عنوان کرد. جهاد این طرح را با همکاری معاونت جوانان وزارت ورزش و جوانان اجرا می کند. در فاز نخست این طرح که تا دی ماه ادامه داشت برای حدود ۱۶ هزار سرباز در ۱۶ واحد سازمانی جهاد دانشگاهی، ۳۲ ساعت آموزش مهارت های زندگی و ۴۸ ساعت آموزش مهارت‌های عمومی اشتغال و کارآفرینی ارائه شد.
در فاز دوم این طرح نیز ۸ هزار و ۲۵۷ سرباز در ۱۴ استان زیر چتر آموزش‌های مهارتی قرار گرفتند. در این فاز بجز ۲ استان تهران و کرمانشاه تمامی استان‌های کشور زیر پوشش آموزش‌های مصوب این دوره قرار گرفتند.
همچنین از بهمن ماه سال ۹۷ تا بهمن ماه سال ۹۸ کارکنان وظیفه نیروهای مسلح بیش از یک میلیون ۲۰۰ هزار نفر ساعت از دوره‌های آموزشی جهاددانشگاهی بهره برده‌اند.
امضای بیش از ده ها تفاهم نامه
جهاد دانشگاهی در یک سال گذشته بیش از ۵۴۵ قرارداد پژوهشی منعقد کرد که اعتبار حدود نیمی از آن ها توسط دفاتر جهاد دانشگاهی تامین شد. همچنین حدود هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان قراردادهای کارفرمایی به امضا رسید.
تفاهم‌نامه همکاری جهاد دانشگاهی و وزارت نفت با موضوع انجام خدمات طراحی و مهندسی، تامین کالا و تجهیزات، ساخت و نصب، راه‌اندازی، بهره‌برداری، تعمیرات و نگهداری و برچیدن واحد پیش‌ساخته فرآورش نفت به میزان متوسط ۵۰ هزار بشکه نفت در روز در میدان نفتی آزادگان جنوبی از تازه ترین تفاهم نامه های این نهاد به شمار می رود که در ماه های پایانی سال ۹۸ منعقد شد.
همچنین تفاهم نامه های همکاری میان وزارت دادگستری و پارک ملی علوم و فناوری های نرم و صنایع فرهنگی جهاد دانشگاهی نیز از دیگر تفاهم نامه های به امضا رسیده در این نهاد است.
رشد مقاله های علمی و پژوهشی
اعتبارات پژوهشی جهاد دانشگاهی در سال ۹۸ رشد ۴۷ درصدی یافت. این نهاد همچنین ۶۰۳ مقاله خارجی به چاپ رساند که این رقم به معنای رشد ۱۲ درصدی در حوزه مقاله های خارجی است.
چاپ ۷۵۱ مقاله داخلی نیز بخش دیگری از فعالیت های جهاد در سالی که گذشت به شمار می رود. در این سال ۴۵۲ مقاله در کنفرانس‌های مختلف از سوی این نهاد ارائه شد. ۱۴ مقاله نیز حاصل پروژه‌های فناورانه جهاد است که توسط پژوهشگران در حوزه پزشکی انجام و ارائه شد.
فعالیت های فرهنگی
جهاد دانشگاهی در سالی که گذشته ۸۱۳ مناظره دانشجویی با موضوع های مختلف را در ۱۰ ماه، برگزار کرد. این نهاد برگزاری این مسابقات را ابتکاری برای آموزش نهادمند گفت وگو میان دانشجویان عنوان می کند.
برگزاری جشنواره ملی پایان نامه سال دانشجویی و دفاع سه دقیقه ای پایان نامه، برگزاری ششمین کنفرانس بین المللی وب پژوهشی، تالیف و نشر بیش از ده ها کتاب در حوزه های گوناگون فنی، مهندسی، پزشکی و علوم انسانی نیز گوشه ای دیگر از فعالیت های فرهنگی جهاد در سال گذشته به شمار می رود.
جهاد دانشگاهی در آینه پیش رو
افزون بر تمامی طرح های تدوین و اجرایی شده، جهاد دانشگاهی طرح های بسیاری در دست اجرا دارد که هر یک پس از اتمام رونمایی می شوند. طرح هایی مانند طراحی پمپ‌های درون چاهی نفت، طرح ساخت یک قطار هفت واگنی مترو، انتقال و ساخت فناوری ۷۳ دستگاه واگن در کشور، هوشمندسازی گلخانه‌ها و افتتاح مرکز آموزش تخصصی رویان در دست اجرای جهاد دانشگاهی است.