تاریخچه ترافیک سنگین در جاده های استان البرز به سال های طولانی برمی گردد، چرا که قرار گرفتن در ورودی بهشت شمال و ۱۵ استان کشور خود زمینه ساز ترافیک بوده است اما سرازیر شدن جمعیت تهران و چهار گوشه ایران به کرج و سایر شهرستان های استان البرز در چهار دهه گذشته بار ترافیک منطقه از هفتگی به روزانه تبدیل شد.
اسکان بخشی از جمعیت کارمندی و کارگری تهران در استان البرز و ترددهای روزانه این جمعیت بین ۲ کلانشهر تهران و کرج خود سبب شده تا در روزهای عادی مردم و مسافران صبحگاهان و عصرها تا پاسی از شب شاهد سنگینی ترافیک بین این ۲ شهر باشند.
آزاد راه تهران – کرج و جاده مخصوص کرج ۲ گذرگاه اصلی بین کرج و تهران هستند که تاکنون بار ترافیک سنگین را در ۲ بخش خودروهای سبک و سنگین بردوش کشیده اند.
در پایان هفته ها یا ایام تعطیل و نوروز قبل از کرونا سنگینی ترافیک به حدی می رسید که خودروها در ورودی های استان متوقف یا سوخت بیشتر آنها تمام می شد،گاهی سفرهای روزانه در جاده های البرز به مرز۲ میلیون تردد خودرویی می رسید و مردم ساعت ها در میان دود و دم خودروها گرفتار می شدند.
استان البرز با مساحتی حدود پنج هزار و ۸۰۰ کیلومتر مربع دارای یک هزارو ۴۵۰ کیلومتر آزاد راه ، بزرگراه ، راه اصلی و فرعی است که ۱۸ درصد ترافیک ایران را بر دوش می کشد.
با این اوصاف در دولت های قبلی و کنونی برای کاهش بارترافیکی البرز بخشی از آزاد راه تهران – کرج ۶ خطه شد اما کم عرض بودن ورودی شهر کرج سبب شد تا این ترافیک در گلوگاه کلاک متوقف شود.
اهتمام مسوولان برای اجرا و تکمیل پروژه های بزرگ راه سازی
پروژه های بزرگ راه سازی مانند آزاد راه تهران – شمال ، ادامه آزاد راه شهید همت ،آزادراه شمالی کرج ، آزاد راه جنوبی البرز و آزاد راه آبیک – البرز- چرمشهر به عنوان پروژه های قدیمی و جدید
از نقاط امید بخشی بوده که همواره مردم آرزوی تکمیل بخشی ازآنها را داشته اند و انتظار می رفت به سرانجام برسند و البرز از این همه ترافیک خلاصی یابد.
در این بین آزاد راه شهید همت یکی از پروژه هایی است که در دولت دهم آغاز شد و طبق پیش بینی می بایست طی ۲ سال به کرج متصل می شد اما بنا به عللی تکمیل آن طولانی شد.
وعده صادق دولت تدبیر و امید
دولت تدبیر وامید با وجود مشکلات ناشی از تحریم ها و محدودیت های مالی و اعتباری به مردم استان البرز اطمینان داد که طرح تکمیل پروژه های بزرگ راه سازی را در این استان به سرانجام برساند و مردم را از ترافیک خسته کننده برهاند به طوریکه دکتر روحانی بارها در نشست های حضوری و گفت وگوهای تلفنی با مسوولان استان البرز پیگیر وضعیت راه های استان شد و تیم های نظارتی و بازرسی به این استان اعزام کرد.
بازدید های مهندس اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری ، دکتر محمدباقر نوبخت معاون رییس جمهوری و رییس سازمان برنامه وبودجه و دکتر محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی از آزاد راه تهران - شمال ، آزاد راه شهید همت ، آزاد راه آبیک - چرمشهر ، جاده طالقان و سایر پروژه های راه سازی استان البرز بیانگر آن است که دولت اهتمام ویژه ای به گشودن گره های ترافیکی استان البرز دارد.
همچنین عزیزاله شهبازی استاندار البرز بارها با بازدید از این پروژه ها اعلام داشتند که شخص رییس جمهوری پیگیر تکمیل پروژه های بزرگ راه سازی در استان البرز است و باید طی ۲ سال این پروزه ها به سرانجام برسد و ترافیک استان البرز روان سازی شود چرا که این استان شاهراه حیاتی در کشور محسوب شده و جاده های آن بار ترافیک و ترانزیتی ملی را متحمل می شوند.
اکنون با گشایش پروژه های بزرگ راه سازی مردم شاهد تحقق وعده صادق دولت تدبیر و امید بوده که در سایه حرکت های جهادی به سرانجام رسیده است.
گشایش قطعه نخست آزاد راه تهران - شمال در اسفندماه جاری با حضور رییس جمهوری بارقه امیدی برای مردم استان های تهران و البرز بود که مردم طعم خوش خدمت را چشیدند هرچند که این روزها به واسطه بیماری منحوس کرونا سفرهای مردمی به زمان مناسب موکول شده است.
این پروژه که حدود ۱۷ سال در اختیار شرکت خارجی قرار داشت تا سال ۹۲ تنها ۲۵ درصد عملیات اجرایی آن انجام شده بود اما با حضور مهندسان و مجریان ایرانی این قطعه آزاد راهی در مدت زمانی کوتاه با رعایت الزامات ایمنی و مهندسی تکمیل و بهره برداری شد.
همچنین افتتاح ادامه آزاد راه شهید همت با حضور رییس جمهوری دومین وعده صادقی بود که به بار نشست و از امروز البرزی ها و تهرانی ها کمتر شاهد ترافیک بین ۲ کلانشهر تهران و کرج خواهند بود.
با این توصیف واکاوی دوباره مشخصات و اهمیت پروژه های اجرایی شده راه سازی یا در دست تکمیل استان البرز خالی از لطف نیست .
آزاد راه تهران – شمال
عملیات احداث این آزاد راه به طور جدی از دهه ۷۰ در چهار قطعه آغاز شد که مشخصات هر یک از قطعات به شرح زیر است.
قطعهٔ یک آزادراه تهران-شمال
این قطعه از تقاطع بزرگراه آزادگان و بزرگراه شهید همت شروع و با عبور از مناطق کن، سولقان، امامزاده عقیل، تونل تالون و دره لانیز به سه‌راهی شهرستانک می‌رسد، این قسمت که طول آن حدود ۳۲ کیلومتر است، موجب شده تا قسمتی از راه فعلی که از طریق کرج می‌گذرد حذف شود و مسیر قدیم، حدود ۶۰ کیلومتر کوتاه‌تر شود .
صرفه‌جویی در زمان و مصرف سوخت از مزیت های این قطعه است مهم‌ترین قسمت این قطعه احداث تونل تالون به طول ۴۸۵۰ متر که تاخیر ۱۷ ساله شرکت پیمانکاری خارجی در تکمیل پروژه سبب شد تا تکمیل آن از سال ۹۲ توسط مهندسان ایرانی انجام شود.
این قطعه با داشتن ده ها پل و تعدادی تونل اسفندماه امسال با حضور دکتر روحانی رییس جمهوری گشایش یافت که نقش کلیدی در کاهش ترافیک البرز دارد.
قطعهٔ ۲ آزادراه تهران-شمال
این قطعه حدفاصل دو آب شهرستانک - پل زنگوله به طول تقریبی ۲۲ کیلومتر است؛ تونل‌های بلند البرز هر یک به طول ۶۴۰۰ متر در این محدوده قرار دارد، با اجرای این قسمت، طول مسیر جاده فعلی کرج - چالوس حدود پنج کیلومتر کوتاه می‌شود، عملیات عمرانی این قطعه (به غیر از تونل‌های البرز) از خرداد ماه سال ۱۳۹۶ آغاز شده و توسط چهار شرکت در حال اجرا می‌باشد.
قطعهٔ سه آزادراه تهران-شمال
این مسیر حدفاصل پل زنگوله - سه‌راهی دشت نظیر و مرزن آباد به طول تقریبی ۴۷ کیلومتر است. مسیر دارای ۲ خط رفت و دو خط برگشت است و در قسمت‌های فراز، یک خط کندرو به مسیر اضافه می شود که این قطعه در حال ساخت است.
قطعهٔ چهار آزادراه تهران-شمال
قطعهٔ چهار آزادراه تهران - شمال حدفاصل سه‌راهی دشت نظیر مرزن‌آباد - چالوس به طول حدود ۲۰ کیلومتر است. مسیر دارای ۲ خط رفت و ۲ خط برگشت است و در قسمت‌های فراز، یک خط کندرو به مسیر اضافه می شود. اجرای این قطعه از سال ۱۳۷۵ آغاز شد و در سال ۱۳۹۱ به بهره‌برداری رسید.
نقش کلیدی آزاد راه تهران – شمال در کاهش ترافیک البرز
گشایش قطعه یک آزاد راه تهران – شمال درست در زمان تحریم های ظالمانه و شکننده بیگانگان ، نقطه امید و قابل اتکا برای پایان دادن به موج سفرهای تهران – شمال از طریق ورودی کرج بود، آزاد راهی که بار ترافیکی پایان هفتگی و ایام تعطیل البرز را کاهش داده است.
با بهره برداری از این بزرگراه حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد بار ترافیکی استان البرز در روزهای تعطیل کاهش یافته است.
آزاد راه شهید همت
این آزاد راه با توسعه کلانشهر تهران کاهش فاصله شهری کرج و تهران در واقع اکنون حدود ۱۴.۵ کیلومتر آن بین این ۲ کلانشهر قرار دارد.
آزاد راه شهید همت در سال ۹۱ آغاز شد و قرار بود طی ۲ سال احداث و تکمیل شود. وجود املاک معارض در مسیر این آزاد راه سبب شد تا عملیات تکمیلی آن حدود هفت سال زمان ببرد.
به گفته تقی رضایی مدیرکل راه شهرسازی استان البرز برای تکمیل آزاد راه شهید همت حدود ۶۴ هکتار اراضی ملی از دست متصرفان آزاد سازی شده است.
وی گفت: با گشایش آزاد شهید همت بخش عمده ترافیک آزاد راه تهران – کرج کاهش یافته و اکنون خودروها به طور مستقم وارد کرج و جاده کرج – چالوس می شوند.
آزاد راه شهید همت در ورودی شرقی کرج به جاده کرج – چالوس و آزاد راه در دست احداث شهید سردار حاج قاسم سلیمانی متصل می شود.
همچنین آزاد راه شهید همت افزون بر جاده کرج – چالوس و آزاد راه شهید حاج قاسم سلیمانی به آزاد راه جنوبی البرز که اکنون در دست ساخت قرار دارد ، متصل می شود.
در مجموع با گشایش آزاد راه شهید همت حدود ۳۵ درصد ترافیک آزاد راه تهران – کرج کاهش می یابد.
آزاد راه آبیک – البرز – چرمشهر
پروژه آبیک - چرمشهر با مشارکت قرارگاه خاتم الانبیاء(ص) دردست ساخت است که در روان سازی ترافیک سه استان البرز، قزوین و تهران تاثیر گذاراست.
به گفته تقی رضایی مدیرکل راه وشهرسازی البرز ، ۷۰ درصد این پروژه توسط قرارگاه خاتم و۳۰ درصد دیگر توسط وزارت راه و شهرسازی در دست ساخت قرار گرفته است.: این پروژه به طول ۱۳۰ کیلومتر آزاد راه به عنوان مسیر کمربندی استان های البرز و تهران محسوب می شود.
مدیرکل راه و شهرسازی البرز اظهار داشت: این آزاد راه با عبور از جنوب استان البرز به آزاد راه حرم تا حرم ( آزاد راه قم - مشهد ) متصل می شود.
قرار است این پروژه که در محدوده استان البرز حدود ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد تا پایان سال ۹۹ یا اوایل سال ۱۴۰۰ بهره برداری شود که نقش مهم و حیاتی تری در کاهش ترافیک استان البرز خواهد داشت.
آزاد راه شهید سردار حاج قاسم سیلمانی
این آزاد راه همانطور که در بالا به آن اشاره شد از تیرماه سال ۹۵ توسط شهرداری کرج با اختصاص اعتبار یک هزار میلیاردتومانی در امتداد آزاد راه شهید همت در دست ساخت قرار گرفته که طبق پیش بینی ها درصورت تامین اعتبار تا پایان سال ۹۹ بهره برداری می شود.
آزاد راه شهید حاج قاسم سلیمانی به مسافت ۱۹ کیلومتر از محدوده پل بیلقان در شمال شرقی کرج به آزاد راه شهید همت متصل و پس از گذر از ارتفاعات شمالی کرج به آزاد راه کرج - قزوین در غرب کرج متصل می شود.
اکنون این آزاد راه حدود ۵۳ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و اگر تکمیل و بهره برداری شود بخش عمده ترافیک آزاد راه قدیمی تهران - کرج - قزوین به آزاد راه شهید سردار حاج قاسم سلیمانی انتقال می یابد.
مسوولان وزارت راه وشهرسازی نیز در این زمینه قول مساعد درزمینه همکاری با مدیریت شهری کرج برای تکمیل این پروژه داده اند.
جاده هشتگرد- طالقان
این مسیر به طول حدود ۳۵ کیلومتر مراحل ساخت خود را پشت سرگذاشته و اکنون تنها حفاری و تجهیز کامل تونل آن باقی مانده است که به گفته محمد اسلامی وزیر راه وشهرسازی
در سال ۹۹ این پروژه ایمن سازی و تکمیل می شود و زیر بار ترافیک خواهد رفت .
البته در سال ۹۸ قرار بود با احداث یک کنار گذر در محدوده تونل، این جاده بهره برداری شود اما وزیرراه و شهرسازی افتتاح پروژه را به خاطر عدم رعایت الزامات ایمنی نپذیرفت و گفت که
سلامت و ایمنی مردم برای ما مهم تر از افتتاح یک پروژه ناایمن است.
با گشایش این پروژه مسافت ۹۰ کیلومتری منطقه ییلاقی و گردشگری طالقان با کرج مرکز استان البرز حدود ۳۰ کیلومتر کاهش می یابد ضمن آنکه مسافران دیگر سختی عبور از جاده باریک و قدیمی طالقان را نخواهند داشت .
البرزی ها از ترافیک نفس گیر رهایی می یابند
استاندار البرز با اشاره به اهتمام دولت برای تکمیل پروژه ادامه آزاد راه شهید همت ، گفت : با گشایش این پروژه و طرح های دیگر مردم البرز به زودی از ترافیک نفس گیر رهایی می یابند.
عزیزاله شهبازی ادامه داد : پروژه شهید آزاد راهی شهید همت در نتیجه مجاهدت های فرزندان غیور این مرز و بوم تکمیل و گشایش یافته است که با گشایش آن مردم البرز از ترافیک های نفس گیر ملی در ورودی استان، رهایی یافتند.
وی گفت : پس از آزادراه تهران-شمال، اکنون نوبت گشایش آزاد راه شهید همت در البرز است تا گره ای دیگر از تنگناهای مواصلاتی استان باز شود.
وی اظهار داشت : به جهت مسوولیت هایی که برای آرامش، رفاه و تسهیل در تردد مردم و ماموریت هایی که از سوی رییس جمهور در این خصوص محول شده، وظیفه داشتیم که در مسیر اقدامات وزارت راه و شهرسازی و مجاهدت های پیمانکار پروژه، همراهی لازم را داشته باشیم.
استاندار البرز ادامه داد: پروژه های منطقه یک آزادراه تهران-شمال، امتداد آزادراه همت در البرز و آزادراه چرمشهر-آبیک، ملی هستند و ترددهای هموطنانمان از سراسر کشور را تسهیل می کند و آرامشی را برای مردم البرز همراه خواهد داشت چراکه بخش بالایی از این ترددهای ملی اکنون برای مردم این استان ترافیک و آلودگی هوای نفس گیر را دارد.
وی با بیان اینکه طول مسیر شهید همت زیاد نیست اما حجم اقدامات به واسطه سختی مسیر، بالا بوده، افزود: ۱۵ میلیون متر مکعب خاکبرداری در این پروژه صورت گرفته است.
استاندار البرز اضافه کرد: بیش از ۴۰ تا ۴۵ درصد کار این پروژه با سرعت فراوان در ماه های اخیر انجام شد.
وی با قدردانی از مجاهدت های ویژه شیرمردانی همچون رییس سازمان برنامه و بودجه، وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور که تلاش کردند این پروژه تا قبل از پایان سال آماده شود، گفت: عملیات اجرایی این آزادراه از سال ۹۱ به صورت آزادراه مصوب شده و عملیات اجرایی آن آغاز شد.
سخن پایانی
تلاش بی وقفه دولتمردان و مجریان در این شرایط سخت تحریمی و اقتصادی برای گشودن راه های ارتباطی استان البرز خود اقدامی ماندگار و ارزشمندی بوده که از ذهن مردم البرز و مسافران پاک نخواهد شد.
مردم شهید پرور استان البرز به خوبی می دانند که در این وضعیت تحریمی که کرونا هم بار مضاعفی ایجاد کرده ، چگونه مسوولان در تلاشند تا مشکلات را یکی پس از دیگری مرتفع کنند و این امر بیانگر آن است که مسوولان تحت هر شرایطی درصدد گشودن گره از مشکلات مردم هستند.
اینک با گشایش راه های ارتباطی پیش بینی می شود که استان البرز تا ۲ سال آینده از حجم سنگین ترافیک به ویژه در ایام تعطیل سال رهایی یابد .
ذکر این نکته ضروری است که نوروز ۹۷ بیش از ۳۵ مییلون تردد خودرویی و نوروز ۹۸ با وجود بارش های سیل آسا و کاهش سفرها حدود ۳۱ میلیون تردد خودرویی در جاده های استان البرز ثبت شد و این استان رکورددار ترافیک در ایران شد.
اکنون گشایش قطعه یک آزاد راه تهران - شمال بخش زیادی ترددهای جاده ای استان البرز نوید بخش کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی ترددهای جاده ای در البرز بوده ضمن آنکه افتتاخ آزاد راه شهید همت بار ترافیکی آزاد راه قدیمی تهران - کرج را کاهش داده است.
حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی صبح روز سه شنبه قطعه ۲ و ۳ آزادراه همت-کرج را به طول ٩.۶ کیلومتر افتتاح کرد. این قطعات شامل گرمدره تا شهرک جهان نما به مسافت ۵.۱ و قطعه سوم از شهرک جهان نما تا کرج ۴.۵ کیلومتر است.
طول کل این آزادراه ۱۴.۵ کیلومتر بوده و بهره‌برداری از آن تاثیر بسیاری در کاهش ترافیک فعلی تهران و استان البرز دارد. پیش از این قطعه نخست این طرح از تهران تا گرمدره به طول پنج کیلومتر افتتاح شده بود.
با بهره برداری از این طرح گلوگاه‌های ترافیکی استان البرز و کلیه محورهایی که از غرب کشور به ویژه استان‌های قزوین، زنجان، تبریز و... حذف می‌شود.
علاوه بر این با بهره‌برداری از این آزادراه، ۳۵ درصد از بار ترافیکی جاده‌های مواصلاتی استان تهران و البرز به این آزادراه منتقل می‌شود.
این پروژه در تابستان سال۹۷ به پیشرفت فیزیکی ۸۰ درصدی رسیده بود، اما واحدهای مسکونی در مسیر به عنوان معارضین این پروژه ساخت آن را متوقف کرد و نهایتا با اختصاص مبلغ ۲۵ میلیارد تومان برای رفع معارضین، ساخت پروژه ادامه یافت.
با توجه به تاثیر افتتاح آزادراه همت-کرج به عنوان یکی از پنج آزادراه مهم در ساماندهی ترافیک محور تهران- کرج ، تامین منابع و مصالح مورد نیاز این پروژه در اولویت دولت قرار گرفت و سرمایه‌گذار نیز با به کارگیری تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز این پروژه را طبق برنامه زمان‌بندی پیش برد.
این آزادراه تکمیل کننده کریدور بین‌المللی شرق به غرب کشور است که با بهره‌برداری کامل از آن علاوه بر کاهش زمان سفر و افزایش ایمنی شاهد کاهش بار ترافیکی درون شهری کرج با اتصال محور جدید به محور چالوس و کلاک و تسهیل دسترسی اهالی شمال کرج به استان‌های شمالی و تهران خواهیم بود.
طول مسیر این طرح، ۱۴.٥کیلومتر با ۲۹ دهنه پل تیپ با دهانه ۱۰۲ متر، ۸ دهنه پل خاص با دهانه ۱۹۹ متر، ۲ دهنه تونل با طول ۱۰۷۶ متر و هر تونل ۵۳۸ متر است.
محمود واعظی رییس دفتر رییس جمهوری، محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی و عزیز اله شهبازی استاندار البرز در این مراسم حضور داشتند.