هر واژه‌ای را که به‌کار می‌بریم مفاهیم و معانی بسیاری در ذهنمان تداعی می‌شود. به نسبت آشنایی و آگاهی و شناختمان می‌توانیم سطر فوق را ادامه دهیم. امّا به‌گمانم سرچمهٔ همهٔ مفاهیم متداعی درباره «اعظم طالقانی»، اخلاق و استمرار نگاه اخلاقی برگرفته از قرآن در زندگی است. توضیح این مهم را از دکتر علیرضا رجایی در پیامی تصویری که پس از رحلت آن بانوی فرهیخته منتشر شد، آموختم: «از اخلاقی که در قرآن است به‌طور اجتناب‌ناپذیری مسؤلیت استنباط می‌شود»؛ مسئولیت در قبال خدا و مردم. مردان و زنانی که در راه آگاهی گام می‌نهند و همت خود را صرف پیشبرد جامعه می‌کنند، نگران اجتماع خود هستند. آنان در راه خود خستگی‌ناپذیرند، همان گونه که اعظم طالقانی بود.
خانم طالقانی در حاشیه بزرگداشت زنده‌یاد محمد بسته‌نگار که دهم آذر ۱۳۹۶ در مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی برگزار شد، تعریف کرد که پیش از انقلاب عروسی‌ها و [محافل خودمانی] بهانه‌ای بود تا مبارزان برای کار تشکیلاتی دور هم جمع شوند، «عروسی‌هایی نبود که فقط جشن باشد، عروسی بود که باید در آن تصمیماتی گرفته می‌شد». این نمونه‌ای از اخلاق روشنفکران واقعی جامعه است. چراکه نشان می‌دهد در هیچ شرایطی مسئولیت خود را در قبال اجتماعی که در آن زندگی می کنند از یاد نمی‌برند. ضرورت فعالیت مدنی و سیاسی و پیشبرد جامعه به تأکید قرآن به امر به معروف و نهی از منکر اشاره دارد که لازمه‌اش درک اهمیت پذیرش مسئولیت است. فعالیت‌های او در سایهٔ همین ویژگی است. مخالفتش در سنین نوجوانی و جوانی با رژیم پهلوی تا آنجا که در دههٔ پنجاه، توسط ساواک دستگیر می‌شود و همچنین تأسیس جامعه زنان مسلمان پس از انقلاب و حضور در مجلس نخست شورای اسلامی به نمایندگی از مردم تهران، انتشار مجله‌های پیام هاجر و پیام ابراهیم و خستگیناپذیری او در رساندن پیام آگاهی به نسل جدید، نشان از درک اهمیت مسئولیت اجتماعی دارد.
از همین روست که شاید مهمترین مفهمومی که با شنیدن نام آیت الله طالقانی و همچنین اعظم طالقانی به ذهن تداعی می‌شود اخلاق است.