سه‌شنبه‌های بدون خودرو طرحی مردمی و خودجوش است که با حمایت و ایده‌های تشکل‌های زیست محیطی در کلانشهر اراک کلید زده شد و با وجود استقبال مردم و مسوولان از آن، تاکنون برای ایجاد زیر ساخت‌های عملیاتی آن اقدام موثری انجام نشده است.
اراک یکی از هشت کلانشهر آلوده کشور است که مسائل متعدد زیست محیطی به ویژه آلودگی هوا در آن روز به روز ابعاد جدیدتری می‌گیرد.
برای مقابله با آلودگی هوای اراک، نیاز است که در کنار فرهنگ سازی و جلب مشارکت طیف‌های مختلف مردمی، روش های بازدارنده و مهار آلاینده‌ها واقدام های اثرگذار، طرح های نو و کاربردی همچون فراگیر شدن دوچرخه سواری به کار گرفته شود.
تشکل‌های زیست محیطی در پی آن هستند تا مشارکت مردمی در موضوعات زیست محیطی را تعمیق بخشند و در این راستا با 'نه' گفتن به تردد خودروهای شخصی در سه شنبه‌های هر هفته و رواج فرهنگ استفاده از دوچرخه، حرکتی نمادین و فرهنگی را در کشور نهادینه کنند.
برنامه راهبردی پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو برای نخستین بار در شهرستان اراک توسط یکی از فعالان محیط زیستی، آغاز شد و بازتاب چشمگیری در سطح کشور یافت.
در بهمن ماه ۱۳۹۴، تشکیل ستاد اجرایی این پویش به همراه تدوین آئین‌نامه، دستورالعمل‌های اجرایی و تفاهم‌نامه‌های مربوط در دفتر محیط زیست و توسعه پایدار وزارت ورزش و جوانان، با همکاری کمیته دوچرخه‌سواری همگانی کشور و دفتر مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست کشور پیگیری شد. پس از بررسی‌های لازم، موارد مذکور به تأیید رئیس دفتر محیط زیست و توسعه پایدار وزارت ورزش و جوانان، رسید و از فروردین ۱۳۹۵ فعالیت خود را به صورت رسمی در این وزارتخانه آغاز کرد.
از دو سال قبل، سازمان ملل متحد ۱۳ خردادماه را به عنوان روز جهانی «دوچرخه» نامگذاری کرد این در حالی است که آذرماه ۹۴ پویش «سه‌شنبه‌های بدون خودرو» در کشور شکل گرفت، یعنی ایران نسبت به جامعه جهانی، دو سال زودتر نسبت به اهمیت دوچرخه و تأثیر آن در کاهش آلودگی هوا و سلامت جسم اقداماتی کرد.
در بودجه ۹۹ شهرداری اعتباراتی برای اجرایی شدن مسیر دوچرخه سواری پیش بینی شد
معاون امور زیربنایی و حمل و نقل شهرداری اراک گفت: در طرح جامع ترافیک مسیر دوچرخه سواری در کلانشهر اراک با هدف کاهش ترافیک و روان شدن رفت و امد پیش بینی شده است.
«محمدرضا خسروی» افزود: در بودجه سال ۹۹ اعتباری برای این طرح ترافیکی در نظر گرفته می‌شود تا شهروندان بتوانند برای تردد از آن بهره‌مند شوند.
وی اظهار داشت: منشوری برای حمل و نقل شهری تعریف شده که در مرحله اول پیاده راه، مرحله دوم دوچرخه واری، مرحله سوم حمل و نقل عمومی، مرحله چهارم خودرو اشتراکی و در مرحله آخر خودرو شخصی است که در استفاده از خودرو شخصی محدودیت هایی در نظر گرفته خواهد شد.
معاون امور زیربنایی و حمل و نقل شهرداری اراک گفت: اجرای طرح دوچرخه سواری نیازمند مطالعات اجتماعی است و مشاور در حال بررسی و در نظر گرفتن تمام جوانب از منظر راهنمایی و رانندگی و استقبال شهروندان است.
خسروی افزود: طرح استفاده از دوچرخه در رفت آمدهای شهری باید کارشناسی شده صورت گیرد و شهرهایی که این طرح را عجولانه آغاز کرده اند نتایج مطلوبی به دست نیاورده اند.
جانمایی ایستگاه دوچرخه در ۱۰ منطقه اراک
مسوول حمل و نقل پاک شهرداری اراک نیز گفت: اولین مسیر دوچرخه سواری اراک خیابان جهان پناه منتهی به شهردار مرکزی و برگشت همین مسیر و همچنین مسیر دیگر خیابان دانشگاه از مقابل پارک مادر تا ورزشگاه پنج مرداد منتهی به پارک پیروزی است.
«مهشاد نراقی» افزود: این دو مسیر به علت مجاورت در پارک‌ها، دوچرخه سواری تفریحی بشمار می‌رود که برای بهره‌مندی دوچرخه سواری در حمل و نقل شهری باید مسیرهایی طراحی شود.
وی اظهار داشت: جانمایی ایستگاه دوچرخه در طرح حمل و نقل در ۱۰ منطقه اراک پیش بینی شده است.
مسوول حمل و نقل پاک شهرداری اراک گفت: مطالعات طراحی دوچرخه سواری در تمام مسیرهای شهری اراک درحال انجام و در حال تایید کمیته فنی شورای ترافیک اخذ شده است.
نراقی افزود: طرح استفاده از دوچرخه در حمل و نقل شهری اراک سال آینده با حضور سرمایه گذار عملیاتی خواهد شد.
دوچرخه دوای درد آلودگی خودروهای تک سرنشین
رییس شبکه مردم نهاد زیست محیطی استان مرکزی گفت: در نگاه نخست طرح استفاده از دوچرخه کوچک به نظر می‌آید اما با توجه به حجم خودروهای شخصی تک سرنشین و دو سرنشین در مراحل اجرایی با استمرار آن، می توان آثار این پویش را عمیق کرد و گفتمان مسئولیت پذیری اجتماعی مردم در قبال مسائل زیستی را بهبود بخشید.
«سیاوش آقاخانی» افزود: همکاری سازمان حمل و نقل و ترافیک شهری اراک برای تخفیف ویژه در سه شنبه‌های هر هفته برای استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی نیز می تواند بستر موثری برای استقبال مردمی از این طرح را در اراک فراهم کند.
وی ادامه داد: با مدیریت چالش های زیستی، مسئولان نیز با انرژی بیشتر و احساس وظیفه قوی‌تری به میدان می آیند و کم کم بستر حضور هدفمند لایه‌های مردمی در نظارت مدیریت برنامه‌ها و مطالبه‌گری از دستگاه‌های متولی شفافیت بیشتری پیدا می کند.
رییس شبکه مردم نهاد زیست محیطی استان مرکزی گفت: یکی از درخواست های فعالان زیست محیطی در طرح سه شنبه های پاک استفاده از دوچرخه به عنوان وسیله نقلیه پاک بوده و استقبال مردم از این طرح مسئولان مربوطه را برآن می دارد که برای ایجاد مسیرهای عبور و مرور ایمن و خدمات لازم این بخش گام های اصولی در اراک بردارند.
آقاخانی گفت: با فراگیر شدن این حرکت و تاثیرات مثبت آن سرمایه‌های اجتماعی در عرصه سلامت و محیط زیست را افزایش می دهد و می توان انتظار داشت تا تعداد روزهای بدون خودرو در اراک در طول هفته افزایش پیدا کند.
جانمایی مسیرهای دوچرخه سواری اراک کارشناسی شده نیست
فرماندار اراک گفت: توسعه مسیر دوچرخه سواری در اراک با انجام کار علمی و کارشناسی عمیق ضروری است و در این راستا می‌توان از ظرفیت سمن‌ها استفاده کرد.
«حسین بختیاری» افزود: فرمانداری اراک با تمام توان آمادگی همکاری با شهرداری جهت پیاده‌راه‌سازی خیابان‌ها را دارد.
وی اظهار داشت: انتخابات مسیر دوچرخه سواری کارشناسی نبوده و لازم است اقدامات کارشناسی و مطالعات لازم انجام گیرد و در این راستا می‌توان از ظرفیت سمن‌ها استفاده کرد.
فرماندار اراک گفت: در حوزه مسیرهای اتوبوس‌های حمل و نقل عمومی یک سال مطالعات لازم انجام گرفت و پایانه‌ای ایجاد شد که اتفاق خوبی در اراک بود، اما متوجه نشدم که چرا این طرح به حالت قبل بازگشت و سوال اینجاست که شهرداری چه کار کارشناسی انجام داد که مسیرهای اتوبوس‌ها را مجدد تغییر داد.