نرخ تورم عبارت است از افزایش سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات مشخص در یک بازه زمانی مشخص.
مرکز آمار برای محاسبه نرخ تورم، سبدی از کالاها و خدمات را در نظر می گیرد که در این سبد ۴۷۵ قلم کالا و خدمت وجود دارد. همچنین همان گونه که گفته شد برای محاسبه نرخ تورم، بازه زمانی مشخصی در نظر گرفته میشود که طول این بازه عموماا نرخ تورم را به سه نوع مختلف تقسیم میکند: نرخ تورم سالیانه، نرخ تورم نقطه به نقطه و نرخ تورم ماهانه.
نرخ تورم فروردین ماه نخستین آمار نرخ تورم سال ١٣٨٩ بود. براساس اعلام مرکز آمار نرخ تورم ١٢ ماهه منتهی به فروردین (نرخ سالیانه) ٣٠.۶ درصد اعلام شد که این رقم در اسفندماه سال قبل از آن ٢۶.٨ درصد گزارش شده بود و در واقع رشد ٣.٨ درصدی داشت.
آخرین بار که نرخ تورم سالیانه به ٣٠.۶ درصد رسید مربوط به فروردینماه سال ۱۳۹۳ بود که نرخ تورم متوسط در این سطح قرار داشت.
بررسیها نشان میدهد که بالا رفتن قیمت انواع میوهها و سبزیجات، یکی از مهمترین دلایل افزایش نرخ تورم در سال گذشته بود.
سیر صعودی نرخ تورم سالیانه در ماه های بعد نیز ادامه داشت؛ به این صورت که در اردیبهشت، خرداد، تیر و مرداد به ترتیب به ٣۴.٢ ، ٣٧.۶، ۴٠.۴ و ۴٢.٢ درصد رسید و اوج آن در شهریور ماه بود که به ۴٢.٧ درصد رسید.
نرخ تورم دوازده ماهه، تحت تاثیر افزایش نرخ ارز و قیمت کالاها و خدمات، بیشترین رشد را در دوازده ماه منتهی به شهریور ۹۸ داشت که به عدد ۴۲.۷ درصد رسید و نشان میدهد که در فاصله شهریور ۹۶ تا شهریور ۹۸، افزایش قیمتها قابل توجه بوده و اثر خود را روی تورم نقطه به نقطه در شهریور ۹۷ تا شهریور ۹۸ گذاشت و در نتیجه نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به شهریور ۹۸ بالاترین نرخ تورم در ماه های یکسال اخیر بود.
روند تورم سالیانه در مهرماه بعد از ۱۶ ماه افزایش، کاهشی شد و از ۴۲.۷ درصد در شهریورماه به ۴۲ درصد رسید.
نرخ تورم سالیانه آبان ماه ١٣٩٨ نیز برای خانوارهای کشور به ۴١.١ درصد رسید که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل، 9 دهم درصد کاهش را نشان می دهد. منظور از نرخ تورم سالیانه، درصد تغییر میانگین اعداد شاخص قیمت در یک سال منتهی به ماه جاری، نسبت به دوره مشابه قبل از آن است.
نرخ تورم سالیانه آذر ماه ١٣٩٨ برای خانوارهای کشور به ۴۰ درصد رسید که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل ١.١ واحد درصد کاهش یافت.
همچنین نرخ تورم سالیانه دی ماه ١٣٩٨ برای خانوارهای کشور به ٣٨.۶ و در بهمن ماه به ٣٧ درصد رسید که نشان از کاهش به ترتیب ١.۴ و ١.۶ واحد درصدی دارد.
فاصله تورمی دهکها در اسفند ٩٨ به ٢.٧ درصد رسید که نسبت به ماه قبل ٠.١ واحد درصد رشد داشت.
بر اساس گزارش این مرکز، نرخ تورم کل کشور در اسفند ماه ١٣٩٨ برابر ٣۴.٨ درصد است که در دهکهای مختلف هزینهای در بازه ٣٣.٩ درصد برای دهک اول تا ٣٦.٦ درصد برای دهک دهم نوسان دارد.
محدوده تغییرات تورم ۱۲ ماهه در گروه عمده «خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات» بین ٣٩.٨ درصد برای دهک اول تا ٤٤.٥ درصد برای دهک دهم است.
بر اساس این گزارش، نرخ تورم دهک ها در گروه عمده «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» بین ٢٨.٦ درصد برای دهک اول تا ٣٤.٦ درصد برای دهک دهم است.