به گفته مقام معظم رهبری، سال ۱۳۹۸ با سیل آغاز و با کرونا به اتمام رسید. در طول این یک سال جامعه ایران با فراز و نشیب‌های زیادی روبرو شد که یکی پس از دیگری دشواری‌های سال را می‌افزود. اما همین مسایل و مشکلات یک بعد بسیار مهم و حائز اهمیت را هم با خود به همراه داشت. چیزی که شاید کمتر در شرایط بحرانی و در سایر کشورهای جهان می‌توان شاهد آن بود. در حالی‌که پس از شیوع کرونا در جوامع پیشرفته اروپایی و اعلام قرنطینه خانگی، بسیاری از فروشگاه‌ها و مواد غذایی در این کشورها- به معنای واقعی کلمه- غارت شد، جامعه ایران در حال گذر از یک پیچ مهم اجتماعی به نام «مشارکت و وفاق اجتماعی» بود.
طی سال‌های اخیر و در پس حوادث رخ داده در سطح بین‌المللی و داخلی، میزان مشارکت اجتماعی و وفاق به نحو چشمگیری روند نزولی را نشان می‌داد که نگرانی‌های زیادی را با خود همراه می‌آورد. در این دوران تحلیل‌های نه چندان عمیق از جامعه ایران برجسته شد که غافل از پتانسیل‌های اخلاقی و فرهنگی جامعه ایران، آینده‌ای تاریک و مبهم را هم ترسیم می‌کرد. اما شیوع ویروس کرونا نشان داد، تحلیل‌های از این نوع، نه تنها تناسبی با جامعه ایرانی ندارد، بلکه در شرایط بحران «وفاق و مشارکت اجتماعی» را هم بیشتر می‌کند.
حضور تعداد قابل توجهی از افراد جامعه در فضای مجازی و تلاش برای همگرایی از جمله مواردی است که می‌توان به درستی بدان اشاره داشت. به عنوان مثال «تحفه نطنز» در استان اصفهان، در راستای کنترل و مبارزه با ویروس کرونا کمپین کمک به «بیمارستان» این شهر را در دستور کار خود قرار دادند. بنابر گزارش این شبکه‌های مجازی، مردم در این شهرستان جهت کاهش شیوع کرونا، به صورت داوطلبانه بخشی از هزینه‌های نوروز ۹۹ را به سرمایه‌گذاری در بخش «درمان» اختصاص دادند. این کمپین با چنان استقبالی از جانب مردم روبرو شد که حتی خانواده متوفیان کرونا، طی یک اقدام مستمر هزینه مراسم عزاداری برای عزیزانشان را جهت تجهیزات درمانی، به بیمارستان این شهر اهدا نمودند.
کانال تلگرامی «خبر فوری» هم به نقل از سردار «شکارچی» سخنگوی ارشد نیروهای مسلح نوشت: درمانگاه‌های ثابت و سیار نیروهای مسلح اقدام به غربالگری جامعه کرده و این غربالگری در مدت زمان کوتاهی انجام خواهد شد. در حوزه کمک به قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا نیز تصمیم گرفته شد تا نیروهای مسلح برابر تصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا و وزارت کشور از توان ناجا برای اقناع و مشارکت مردم و افکار عمومی استفاده کند تا خود مردم قطع کننده زنجیره شیوع ویروس باشند.
این کانال مجازی همچنین اعلام کرد، وزارت دفاع در تولید ماسک و مواد ضدعفونی کننده مشارکت جدی دارد. معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو گفت: تا پیش از شیوع بیماری کرونا صنایع تولید مواد ضدعفونی کننده و الکل کشور ۳۱ هزار تن الکل تولید می‌کردند که کمتر از هفت هزار تن آن مصرف می‌شد اما اکنون با توجه به شیوع بیماری کرونا نیاز به الکل چند برابر شده که سهم وزارت دفاع در این زمینه قابل توجه است.
باید توجه داشت که مشارکت تنها به این ابعاد محدود نشده و مشارکت مردم در طرح بسیج ملی مقابله با کرونا که نشانه اعتماد بالای اجتماعی به دولت است هم شایسته توجه است. بنابر گزارش «کانال آخرین خبر» و به گفته رئیسی، معاون وزیر بهداشت، درمان وآموزش پزشکی: در طی ۵ روز گذشته ۲۶ میلیون نفر در طرح بسیج ملی مقابله با کرونا مشارکت کرده و غربالگری شدند.
سوای موارد فوق میزان مشارکت افراد جامعه در تامین مایحتاج و مواد بهداشتی و ضد عفونی کننده برای اقشار آسیب‌پذیر، تلاش داوطلبانه بخشی از بانوان برای تولید ماسک و لباس‌ها ضدعفونی کننده و یا تلاش داوطلبانه مردم در شهرهای مختلف برای پایش و غربالگری و ضدعفونی کردن شهرها و معابر، همگی نشانه‌های مثبتی از میزان مشارکت و همدلی اجتماعی است که در این ایام خودنمایی می‌کند.
این حجم از مشارکت و تلاش برای ریشه‌کن کردن و کنترل بحران کرونا در ایران، آن هم درست در زمانی‌که هجوم به فروشگاه‌های مواد غذایی و بهداشتی در کشورهای توسعه یافته، عدم اعتماد اجتماعی مردم به دولت را هویدا می‌کند، می‌تواند نشانه‌های نوینی از تغییرات اجتماعی به حساب آید که در پس بحران کرونا و با توجه به فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی نمایان شده است. این فرصتی است که باید مورد توجه مدیران و مسئولان قرار گرفته و بازتولید آن(مشارکت اجتماعی) به صورت مستمر در دستور کار قرار بگیرد.