گردشگری الکترونیک به معنای حضور در سرزمین دیجیتال اطلاعات و ارتباطات و ظهور بر پهنه شبکه گسترده جهانی است که امکان مشاهده اطلاعات صوتی، تصویری و متنی را از دنیای فیزیکی پیرامون را در اختیار می‌گذارد.
گردشگری الکترونیک مقوله‌ای جدید و نوپاست که در طی ۲۰ سال اخیر مطرح و مورد توجه قرار گرفته است.
این نوع از گردشگری برپایه فناوری اطلاعات و ارتباطات و ابزاری است که از طریق آن، گردشگری می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان و با کمترین امکانات و هزینه به یک کشور یا مکانی خاص سفر کرده و جاذبه‌های گردشگری و ظرفیت‌های گردشگری یک کشور را شناسایی کند.
یک گردشگر یا مسافر الکترونیکی به طور معمول پس از ورود به یک سایت گردشگری، انتظار دسترسی به سرویس‌ها و اطلاعات خاص منطقه مورد نظر را دارد.
اطلاعات کلی در مورد وضعیت جغرافیایی و اقلیمی منطقه، به همراه آگاهی از وضعیت آب و هوای منطقه مورد نظر، ارایه اطلاعات در مورد راه‌های ارتباطی، معرفی آثار و بناهای تاریخی، فهرست موزه‌ها و گالری‌ها و مکان‌های دیدنی، همراه با ساعت بازدید، نرخ مکالمات تلفنی بین کشور مبدا و مقصد و خدمات دیگر ازجمله کارکردهای گردشگری الکترونیک است.
همچنین گردشگری الکترونیک کارهایی از قبیل رزرو کردن بسته‌های سفر، پروازها، هتل‌ها و عرضه‌ی اطلاعات گردشگری را تسهیل می‌کند.
با استفاده از گردشگری الکترونیک تمام بخش‌های سنتی صنعت گردشگری از قبیل خطوط هوایی، شرکت‌های کرایه اتومبیل، هتل‌ها، تورگردانان، دفاتر خدمات مسافرتی و سازمان‌های مدیریت مقصد می‌توانند فعالیت‌های خود را به صورت لحظه‌ای و آنلاین انجام دهند.
گردشگری الکترونیک مرزهای کشورها را کنار می زند و گامی موثر در افزایش آگاهی و شناخت ملل از جاذبه های گردشگری و به تبع فرهنگ و میراث یکدیگر به شمار می رود.
حال این روزهایی که ویروس کرونا در کشور جولان می‌دهد و مردم به ویژه در نوروز از سفر منع می‌شوند بهترین گزینه برای گذران ایام نوروز و سرگرمی گردشگری در قاب رایانه‌ها یعنی همان گردشگری الکترونیک است.
چیزی که باید دید تا چه میزان زیریاخت‌های لازم برای آن در کشور فراهم شده است.
اما حال ببینیم این نوع گردشگری در استان اصفهان در چه وضعیتی قرار دارد.
عضو شورای پژوهش و فناوری دانشگاه‌های علمی- کاربردی استان اصفهان در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: هیچ سناریویی در کشور و اصفهان برای مدیریت بحران در گردشگری تعریف و تنظیم نشده است و کمی دیر به فکر تقویت گردشگری الکترونیک و جدی گرفتن آن افتادیم.
فریبا یوسفی که حدود پنج سال است که گردشگری الکترونیک را در قالب واحد درسی در دانشگاه تدریس می‌کند تصریح کرد: متاسفانه به دلیل نبود یا کمبود موارد عینی در حوزه گردشگری نمی‌توانیم این درس را به صورت عملی به دانشجویان آموزش دهیم .
وی افزود: چند شرکت در زمینه گردشگری الکترونیک فعال هستند اما کارهای خارق العاده‌ای در این زمینه انجام نشده تا در روزهای بحرانی شیوع کرونا بتوانیم خدمات گردشگری آنلاین ارائه دهیم.
مدرس دانشگاه در رشته گردشگری و هتلداری اظهارداشت: پیش از این به استارتاپ‌‍‌هایی که در زمینه گردشگری الکترونیکی فعال هستند توصیه کرده بودیم که تا فرصت هست تولید محتوا کرده و سایت‌های پربار و کاربردی راه‌اندازی کنند ولی به صورت جدی کار نشد و در 90 درصد موارد به کپی از سایت‌های دیگر و یا محتواهای تکراری محدود شد.
آینده‌پژوهی در گردشگری الکترونیک ضروری است
وی بیان کرد: افق دید ما ایجاد برنامه‌های کاربردی برای گردشگری و بازی‌های هوشمندانه گردشگری بود اما در حوزه گردشگری آنلاین آینده پژوهی نداریم که "اگر چنین شود چنان کنیم" و این خوب نیست که ما در هر شرایطی آنی و به لحظه عمل می‌کنیم.
یوسفی ادامه داد: کسب و کارهای گردشگری الکترونیک در جامعه ما هیچگاه به این موضوع "اگر چنین شود" فکر نکرده بودند تا بتوانند تهدیدهای موجود به ویژه در زمان شیوع ویروس کرونا را به فرصت تبدیل کنند.
وی اضافه کرد: شرایط موجود در جامعه به دلیل شیوع ویروس کرونا، شاید برای بسیاری از کسب و کارهای کوچک گردشگری وضعیت نامناسبی را ایجاد کرده باشد اما برای کسب و کارهای گردشگری مجازی زمان مناسبی است که تهدیدهای موجود را به فرصتی برای توسعه و رونق کسب و کار خود تبدیل کنند.
این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه اصفهان در زمینه گردشگری الکترونیک کم و کاستی‌های زیادی دارد اظهارداشت: اکنون بهترین فرصت برای کسب و کارهای گردشگری الکترونیکی است که در منزل و قرنطینه خانگی به تولید محتوای خوب و جدید در حوزه گردشگری الکترونیک بپردازند.
وی خاطرنشان کرد: همچنین شرایط فعلی پیش آمده در گردشگری زمان مناسبی است که کسب و کارهای گردشگری الکترونیکی کمبودهای خود را استخراج و در راستای رفع آن اقدام کنند.
یوسفی اظهارداشت: بسیاری از دفاتر خدمات مسافرتی اصفهان هیچ اقدام خلاقانه‌ای در حوزه گردشگری ندارند و هرچه تهران برای آن‌ها آماده کنند ارائه می‌دهند.
سیستم یکپارچه گردشگری الکترونیک در حوزه گردشگری آنلاین ایجاد شود
وی با بیان اینکه در زمینه گردشگری الکترونیک تهران سعی کرده خوب کار کند و شیراز و یزد نیز کمی فعال هستند متذکر شد: جای سیستم یکپارچه با دستورالعمل خاص در حوزه گردشگری الکترونیک که شامل همه چیز در بحث گردشگری آنلاین بوده و با میزبانی قوی و خوب طراحی شده باشد خالی است.
وی جای یک سیستم یکپارچه گردشگری الکترونیک را در استان اصفهان خالی دانست.
عضو شورای پژوهش و فناوری دانشگاه‌های علمی- کاربردی استان اصفهان افزود: وقت آن رسیده که اصفهان به عنوان یکی از سه راس مثلث گردشگری ایران یعنی شیراز- یزد- اصفهان، به تکاپو بیفتد و این سیستم یکپارچه گردشگری الکترونیک را ایجاد کند تا اگر در آینده اتفاقاتی مانند شیوع کرونا در جامعه رخ داد برای موضوع گردشگری و کسب و کار خود نگران نباشند.
وی گفت: اگر در روزهای قرنطینه خانگی یک برنامه کاربردی، بازی یا وبسایت خوب و مناسبی وجود داشت که شهر اصفهان را بیش از آنچه هر اصفهانی و گردشگری تاکنون دیده است معرفی کند گردشگری الکترونیک لذتبخش بوده و موجب رونق گردشگری الکترونیک می‌شود.
یوسفی بیان کرد: اصفهان دارای پتانسیل‌های زیاد گردشگری است و کاش شرایط گردشگری الکترونیک در اصفهان به گونه‌ای بود که وقتی می‌گوییم به اصفهان سفر نکنید می‌توانستیم بگوییم با مراجعه به یک سایت جامع و خوب گردشگری آنلاین به صورت مجازی از اصفهان و آثار تاریخی و دیدنی آن دیدن کنید.
گردشگری اصفهان از حالت سنتی خارج و به سمت مدرنیته پیش رود
وی تصریح کرد: این سیستم‌ها باید دارای شفافیت و سادگی در استفاده برای مقاطع مختلف سنی و سطوح تحصیلات مختلف و دارای جاذبه باشد و مردم در سفرهای ایام عادی نیز هوشمندانه تر عمل کنند.
مدرس دانشگاه در رشته گردشگری افزود: باید به جایی برسیم که رقابت خلاقانه در حوزه گردشگری الکترونیک ایجاد شود و هر شرکت و موسسه گردشگری بسته و خدمات متنوع و مختلفی ارائه کند که مردم حتی خودشان به جای گردشگری حضوری از گردشگری آنلاین استقبال کنند.
وی اشاره کرد: در حوزه تولید محتوای گردشگری الکترونیک باید به سمت اسطوره‌سازی و استوری‌سازی (داستان سازی) پیش برویم و افراد را در در زمینه گردشگری درگیر داستان‌ها کنیم.
وی با اشاره به شعار "اصفهان، شهر داستان‌های ناگفته" که سال‌ها پیش برای گردشگری اصفهان مطرح شده بود گفت: سفرنامه‌ها و داستان‌های تاریخی که در زمینه اصفهان نوشته شده است را باید به گردشگران ارائه کرد و آن‌ها را برای آشنایی با این شهر کنجکاو کرد.