به گزارش ایرنا سد سیمره در مسیر رودخانه به همین نام و در شهرستان بدره استان ایلام احداث شده که قسمتی از این سد در خاک لرستان و شهرستان رومشکان کوهدشت واقع شده است.
۱۰ روستای منطقه رودبار کوهنانی کوهدشت در نزدیکی مخزن سد سیمره ایلام واقع شده اند که با توجه به بالا آمدن تراز آب سد و کاهش خروجی آن در سیل ۹۸، جان یک هزارو۳۰۰ نفر از اهالی این روستاها تهدید می شد که با تخلیه خانه ها و محل، تلفات جانی رخ نداد اما زندگی این افراد به شدت تحت تاثیر خرابی های ناشی از این حادثه قرار گرفت.
داستان سدسیمره و غرقاب شدن ۱۰ روستای کوهدشت در سیل ۹۸
منطقه رودبار حدود ۱۵ کیلومتر با پشت سد سیمره فاصله دارد و سرشاخه های سیمره از استان کرمانشاه، همدان و شمال غرب استان تامین شده که از طرفی با توجه به وضعیت بحرانی کرخه و ورود میلیاردها متر مکعب رواناب به خوزستان در سیل فروردین ۹۸، دریچه های سد سیمره به طور مداوم و متناسب با دبی ورودی آن باز نمی شد که این امر منجر به بالا آمدن تراز آب در پشت این سد شد.
فاصله سد سیمره تا کرخه حدود ۹۰ کیلومتر است و گفته می شد تنها جایی که امکان کنترل آبهای بالا دست کرخه وجود دارد، سد سیمره است.
۱۰ روستای ۳۳۰ خانواری با جمعیت یک هزار و ۳۰۰ نفر در مسیر مخزن سد سیمره قرار داشتند که به دلیل خطر غرقاب در سیل تخلیه شدند در حالیکه اهالی روستا معتقد بودند، وزارت نیرو باید منازل آنها را قانونی تملک کرده و مبالغی را به آنها پرداخت کند که این خواسته در آن شرایط امکانپذیر نبود.
در این وضعیت راههای منتهی به این روستاها نیز بر اثر سیل قطع شده و تنها راه عبور و مرور آنان از طریق قایق بود که متاسفانه قایق های شخصی با مراجعه به محل و دریافت مبالغ بالایی تا یک میلیون ریال افراد روستا را جابجا می کردند و در نهایت ۳۶۵ چادر برای اسکان موقت اهالی این روستاها توزیع و در بالادست سد مستقر شدند.
همان زمان مردم منطقه در گفت و گو با ایرنا اظهار داشتند: متولیان سد سیمره بخشی از اراضی روستاییان را خریداری کرده و شکایت اهالی روستا پابرجا است و معتقد بودند که یا اصلا پولی دریافت نکرده اند و یا آن دسته از روستاییان نیز که مطالباتی گرفتنه اند بسیار ناچیز بوده است.
گذشته از خسارت زیر آب رفتن این روستاها در زمان سیل فروردین ۹۸ راه دسترسی ۱۱ روستا به طول ۱۸ کیلومتر زیر آب رفت و امداد به صورت هوایی و یا قایق انجام می شد اهالی این منطقه همچنان مشکل دارند و نگران وقوع حوادث مشابه در آینده هستند.
هرچند اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری مرداد ۹۸ مصوبه اختصاص ۳ هزار و ۳۹۰ میلیارد ریال اعتبار برای جبران خسارات وارده به اهالی روستاهای حاشیه مخزن سد و نیروگاه آبی سیمره در استان‌های ایلام و لرستان را به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ کرد اما تخصیص این مبالغ و رفع همه مشکل روستاییان زمانبر خواهد بود.
کمندان ازنا پشت سد وعده ها در هراس تجربه تلخ سیمره
ساخت سد کمندان سال ۱۳۸۳ با هدف تامین آب آشامیدنی شهرهای ازنا و الیگودرز و آبی کردن حدود چهار هزار و ۲۰۰ هکتار زمین کشاورزی آغاز شد.
تامین آب شرب شهرهای ازنا و الیگودرز، مهار سیلاب رودخانه ماربره ، روستاهای کمندان و عزیزآباد، تامین آب اراضی کشاورزی پایین‌دست شهرستان ازنا و نیازهای زیست‌محیطی از اصلی ترین اهداف احداث این سد است که قرار بود تا پایان ۹۸ آبگیری شود.
البته با توجه به بلاتکلیف بودن ۲۰۰ خانوار روستای کمندان، با آبگیری کامل سد دست کم ۸۵ درصد روستا و زمین های کشاورزی زیر آب می رود که برای جابجایی آن اعتبار بسیاری نیاز است.
سال ۹۵ استاندار وقت لرستان با حضور در روستا و دیدار با اهالی گفته بود: با توجه به مشکلاتی که بیش از ۱۰ سال برای روستاییان حاشیه سد کمندان ازنا ایجاد شده و با پیگیری های انجام شده با درخواست اهالی روستا برای جابجایی به بالادست سد موافقت شده است.
اما با گذشت بیش از سه سال، وعده استاندار وقت برای تعیین تکلیف وضعیت روستا در ۴۵ روز همچنان در پشت سد مشکلات عملیاتی نشده و بلاتکلیفی مردم روستای کمندان پس از حدود ۱۵ سال و پرداخت نکردن مطالبات آنان همچنان روی میز و در بازدیدهای میدانی بررسی می شود اما در عمل تاکنون جابجایی روستا آغاز نشده است.
دستگاه متولی تهیه و اجرای طرح روستایی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی است که این نهاد در استان آمادگی خود را برای ایجاد روستای جدید اعلام کرده و همچنان منتظر بررسی و مطالعات امکان سنجی سایر دستگاه ها از جمله آب منطقه ای و محیط زیست می باشد.
معاون عمرانی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی لرستان در این خصوص می گوید: روستای کمندان از نظر موقعیت جغرافیایی در حوزه آبگیری سد قرار گرفته و خواسته اهالی این روستا ایجاد سکونتگاه جدید در بالادست سد است.
هادی جعفری افزود: با توجه به برگزاری جلسات متعدد در این خصوص ، مقرر شده آب منطقه ای مطالعات امکان سنجی سایت بالادست سد را انجام داده و تا پایان امسال نتایج آن را اعلام کند که در صورت بلامانع بودن این امر، بنیاد مسکن نسبت به تهیه طرح روستا با رویکرد گردشگری اقدام نماید.
وی ادامه داد: بر اساس آمار سال ۹۵، جمعیت روستای کمندان ۶۸۵ نفر در قالب ۲۰۰ خانوار است و بنیاد مسکن آمادگی دارد تسهیلات ۲۵۰ میلیون ریالی بهسازی و همچنین تسهیلات مسافرکاشانه برای اهداف گردشگری را به اهالی این منطقه پرداخت کند.
معاون عمرانی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی لرستان ادامه داد: بخشی از سایت بالا دست سد که اهالی خواستار ایجاد روستای جدید در آن هستند جزء محدوده محیط زیست است که باید پس از مطالعات امکان سنجی، مجوزهای این نهاد نیز صادر شود..
نماینده دورود و ازنا در مجلس شورای اسلامی نیز به ایرنا گفت: جلسات در خصوص رفع مشکلات و جابجایی روستای کمندان بسیار اما نتایج عملکرد مشخص نیست.
مجید کیانپور افزود: بخشی از مشکلات این طرح استانی و بخشی ملی است و به نظر می رسد اراده محکمی برای تعیین تکلیف روستا در بین مسئولان وجود ندارد.
وی گفت: وزارت نیرو عنوان می کند استان باید برنامه مشخص و جامعی ارائه دهد تا این وزاتخانه اقدام نماید اما متاسفانه نهادهای مختلف توپ را به زمین دیگری می اندازند که نتیجه آن بلاتکلیفی ۲۰۰ خانوار روستا بوده است.
۶۰ میلیارد تومان برای جابجایی روستای کمندان نیاز است
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان نیز در جلسه اقتصاد مقاومتی پایان سال ۹۸ با حضور وزیر راه و شهرسازی به عنوان نماینده معین طرح های اقتصاد مقاومتی استان گفت: احداث این سد با هدف تامین آب شرب ازنا و الیگودرز و آبیاری چهار هزار و ۵۰۰ هکتار زمین کشاورزی در سال ۸۳ آغاز شده است.
رضا میرزایی افزود: پیشرفت فیزیکی طرح در حال حاضر ۷۸.۵ درصد بوده و اعتبار مصوب سال ۹۸ ان ۱۷.۳ میلیارد تومان بوده که تخصیص نیافته است .
وی با بیان اینکه در لایحه سال ۹۹ حدود ۴۰ میلیارد تومان برای این سد لحاظ شده تصریح کرد: کل اعتبار مورد نیاز برای بهره برداری از این طرح ۲۵۰ میلیارد تومان می باشد که ۶۰ میلیارد تومان ان برای جابجایی روستای کمندان محاسبه شده است.
وی با اشاره به سکونت ۲۰۰ خانوار در مخزن سد کمندان گفت: چنانچه در یک زمانبندی فوریت دار۱۲۰ میلیارد تومان به این طرح تخصیص داده شود ۶۰ میلیارد تومان برای جابجایی روستا و ۶۰ میلیارد تومان پرداخت بدهی پیمانکار و آماده سازی برای آبگیری در سال ۹۹ هزینه خواهد شد.
کمندان در برزخ ماندن و رفتن و محروم از طرح های زیرساختی
استاندار لرستان نیز در این جلسه گفت: مشکلات سد سیمره در کوهدشت حل نشد و متاسفانه روستاهای منطقه رودبار به زیر آب رفتند که اکنون این شرایط در انتظار سد کمندان ازنا است.
سیدموسی خادمی تصریح کرد: به دلیل اینکه روستاهای کمندان در مخزن سد قرارگرفته و باید جابجا شوند در ۱۰ سال ذشته خدمات زیرساختی آنچنانی به این منطقه ارایه نشده چراکه در صورت جابجایی روستا، انجام طرح های سنگین خدماتی از جمله آب، برق و بهسازی راه روستایی در شرایط کنونی به معنای هدررفت هزینه است.
وی تاکید کرد: باید تصمیم جدی برای تخصیص اعتبار به این مساله گرفته شود تا با پرداخت بدهی روستاییان کمندان؛ اتفاق مشابه سیمره در این منطقه رخ ندهد.
اولویت ستاد اقتصاد مقاومتی برای تخصیص ۶۰ میلیارد تومان هزینه جابجایی کمندان
محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی نیز در این جلسه با تاکید بر حل فوری این مشکل گفت: اعتبار مصوب برای روستاییان سیمره را با بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان در هیات دولت تصویب کرده ایم.
وی ادامه داد: اکنون نیز تخصیص ۶۰ میلیارد تومان برای جابجایی روستای کمندان و تملک این روستا در اولویت قرار دارد و ستاد اقتصاد مقاومتی استان باید برای پیگیری های دقیق تر به معاون اول رییس جمهوری نامه بنویسد.
وی تاکید کرد: سازمان مدیریت و برنامه ریزی لرستان نیز باید برای تخصیص ۲۵۰ میلیارد تومان مجموع اعتبار مورد نیاز طرح تا سال ۱۴۰۰ برنامه ریزی کند.
بدون شک به دلیل وعده جابجایی روستای کمندان، ارائه خدمات رفاهی و زیرساختی به اهالی این منطقه تا حدودی در سایه قرار گرفته چرا که اعمال هزینه های زیرساختی برای روستایی که قرار است زیرآب برود منطقی به نظر نمی رسد.
علیرغم همراه بودن طرح های توسعه ای از جمله سدسازی با آبادانی و پیشرفت منطقه، اما این بار مردم کمندان در برزخ بود و نبود روستا و فقدان خدمات رفاهی و البته خطر غرقاب شدن هستند که این امر ضرورت اقدام عملی در خصوص جابجایی روستا را دوچندان می کند.