بندر خشک پایانه‌ای ترکیبی در پس‌کرانه است که به بندری ساحلی متصل است و تجهیزات لازم و کافی برای مواجهه با تردد ناشی از چندین شیوه حمل ونقل اعم از جاده‌ای، ریلی و هوایی در آن در نظر گرفته شده است و مشتریان می‌توانند کالای خود را با استفاده از این شیوه‌های مختلف ارسال کنند و یا از آنجا تحویل گیرند.
یک بندر خشک ( و نیز بندر داخلی) یک بندر درون سرزمینی چند منظوره است که به‌طور مستقیم توسط جاده یا راه‌آهن به بندر دریایی وصل است و مرکزی برای انتقال کالاها به مقصدهای داخلی است.
بندر خشک هم برای انتقال درون سرزمینی کالاها و هم برای ذخیره و انبار کالاها محسوب می‌شود که با توان حمل و نقل ترکیبی می‌تواند در تامین نیازهای کشور موثر باشد.
بندر خشک داخلی می‌تواند انتقال کالا بین کشتی‌ها و شبکه‌های بزرگ حمل و نقل داخلی را تسهیل کند و یک مرکز توزیع کالا در درون سرزمین ایجاد کند و در مقابل، صادرات کالا در این بنادر تسهیل و تسریع می‌شود.
افزایش خدمات بندر در منطقه داخلی کشور، کاهش تقاضای نیاز به استفاده از اراضی حاشیه ساحل، افزایش کارایی حمل و نقل، بهبود وضعیت مالی و اقتصادی منطقه جغرافیایی، افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم کشورهای خارجی، تسریع توسعه اقتصادی و یکپارچه‌سازی لجستیکی مناطق داخلی کشور و بهبود فرآیند توسعه پایدار از جمله اهداف ایجاد بندر خشک در کشورهای است.
کاهش کلی هزینه های حمل ونقل، ترغیب به استفاده از راه آهن و در نتیجه خسارت کمتر به محیط زیست، تقویت وضعیت بنادر در زنجیره های حمل ونقل، تقویت راه حل های ترکیبی حمل ونقل، کاهش نیاز به خرید اراضی گران قیمت در نواحی شهری حاشیه بندری، توسعه نواحی داخلی کشور و ایجاد فرصتهای مختلف شغلی به ویژه در کشورهای توسعه نیافته و احتمال افزایش سرعت مراحل گمرکی برای کالاهای حمل شده به وسیله احداث بنادر خشک مجهز به خدمات گمرکی از جمله مزایای ایجاد بندر خشک است.
به عقیده کارشناسان اقتصادی، تحقق زیرساخت‌های بندر خشک در استان مرکزی علاوه بر ایجاد اشتغال و درآمدهای اقتصادی در استان، زمینه ذخیره سازی کالاهای استراتژیک مردم و واحدهای تولیدی را در استان فراهم کرده و ذخیره سازی این کالاها تسریع در تامین مواد مورد نیاز خط تولید و افزایش و جهش تولید را در استان به همراه دارد.
بندر خشک، مزیت بهبود شاخص های جهش تولید
مدیر کل گمرکات استان مرکزی نیز در این خصوص گفت: با ایجاد بندر خشک کالاهای مورد نیاز تولیدکنندگان به صورت مستقیم از مرزها وارد استان شده و در این بندر ذخیره‌سازی و توزیع می شود.
«اسماعیل حسینی» افزود: ورود کالاهای مورد نیاز خط تولید به صورت مستقیم به استان مرکزی کاهش مراحل اداری، تسریع در تامین کالاهای مورد نیاز تولیدکنندگان، افزایش و جهش تولید را به همراه دارد.
وی ادامه داد: با توجه به شرایط آب و هوایی بنادر کشور، ذخیره‌سازی کالا در این مناطق مشکلاتی را برای این کالاها به همراه دارد در صورتی که حمل و ذخیره سازی این کالاها به استان موجب افزایش کیفیت نگهداری و جلوگیری از بروز خسارت در آن‌ها می‌شود.
مدیرکل گمرکات استان مرکزی بسته بندی و صادرات مجدد کالاهای وارداتی را از جمله مزایای بنادر خشک عنوان کرد و گفت: نزدیکی شهرستان اراک به فرودگاه، راه آهن و جاده‌های اصلی کشور این شهرستان را به مکانی مناسب برای ایجاد این بندر و صادرات مجدد کالاهای وارداتی تبدیل کرده‌است.
بندر خشک و بسترسازی برای ۲ هزار و ۵۰۰ شغل مستقیم
مدیرفرودگاه اراک ایجاد بندر خشک (مرکز استراتژیک ذخیره کالا) را از ضرورت‌های این استان عنوان کرد و گفت: ایجاد بندر خشک بر اساس نظر متخصصان فنی این امر، ۲ هزار و ۵۰۰ اشتغال مستقیم در این استان به همراه دارد.
رحیم حسین‌نسب افزود: ایجاد بندر خشک در شهرستان اراک علاوه بر ایجاد اشتغال تسهیل در تامین کالاهای مورد نیاز خط تولید و افزایش تولید در واحدهای صنعتی استان را به همراه دارد.
وی ادامه داد: پیگیری و ایجاد بندر خشک در شهرستان اراک و استان مرکزی از سه تا چهار سال پیش آغاز وطرح توجیهی آن به وزارت راه و شهرسازی ارسال شده است.
مدیرفرودگاه اراک خاطرنشان کرد: ایجاد بندر خشک در شهرستان اراک در دستور کار مسوولان استان مرکزی قرار داشته و سازمان صنعت، معدن و تجارت استان متولی رسیدگی به این امر بود و شورای حمل و نقل استان با محوریت راه و شهرسازی نیز پیگیر این موضوع است.
حسین‌نسب بیان کرد: با توجه به این‌که بندر خشک در زمینه حمل و نقل مطرح است وزارت و راه و شهرسازی می‌تواند راه‌آهن و یا خود مجموعه راه و شهرسازی استان را به عنوان متولی این امر انتخاب کند.
مرکز ذخیره سازی استراتژیک در استان مرکزی معین نیازهای کشور
نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی در این خصوص گفت: با پیگیری‌ها و تهیه و ارایه طرح توجیهی استقرار بندرخشک در اراک به معاونت برنامه ریزی و معاونت حمل و نقل وزارت راه و سازی، ایجاد مرکز استراتژیک ذخیره کالا(بندر خشک) در استان مرکزی و این شهرستان در کمسیون‌های مربوطه تصویب شده‌است.
«علی اکبر کریمی» افزود: با ایجاد بندر خشک (مرکز استراتژیک ذخیره کالا) در شهرستان اراک، این محل می تواند به محلی برای ذخیره سازی و توزیع کالا در کشور و یا بار انداز ترانزیت کالا از بنادر تبدیل شود و کالا پس از واردات در این مکان ذخیره سازی و سپس به کشورهای دیگر صادر شود.
وی ادامه داد: مصوبه ایجاد مرکز استراتژیک ذخیره کالا به استانداری مرکزی ابلاغ شده و اکنون باید با جذب سرمایه گذار، زمین و محدوده استقرار این مرکز توسط مقامات استانی تعیین و به سرمایه‌گذار برای ایجاد تاسیسات و مورد نیاز از جمله سوله‌های ذخیره، سردخانه های بزرگ زیر صفر و محوطه سازی برای استقرار ساختمان‌های اداری و حضور کامیون‌ها تحویل شود.
نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: استان مرکزی و شهر اراک به دلیل موقعیت جغرافیایی و سطح دسترسی به استان دیگر، دسترسی به فرودگاه بین المللی، راه آهن سراسری و جاده‌های ترانزیتی سراسری پس از تهران بیشترین امتیاز را برای ایجاد مرکز استراتژیک ذخیره کالا در کشور به خود اختصاص داده است.
کریمی، تجهیز استان مرکزی به انبارهای بزرگ ذخیره کالاهای اساسی را از جمله مزایای ایجاد مرکز استراتژیک ذخیره کالا در شهرستان اراک عنوان کرد و گفت: اکنون شعبه‌ای از انبار مناسب برای ذخیره کالا در استان وجود نداشته و ذخیره کالا توسط دستگاه‌های متولی در انبارهای بخش خصوصی و به صورت اجاره‌ای انجام می شود.
وی، تولید ثروت در استان مرکزی و شهر اراک را از دیگر مزایای ایجاد مرکز استراتژیک ذخیره کالا در استان عنوان کرد و افزود: ایجاد بندر خشک در این شهرستان صدها میلیارد تومان گردش مالی در استان به همراه داشته و این گردش مالی موجب تولید ثروت و افزایش درآمد اقتصادی در استان می شود.
نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: ایجاد اشتغال از دیگر مزایای استقرار بندر خشک در شهرستان اراک و استان مرکزی بوده و فعالیت این بندر در استان صدها و هزاران شغل مستقیم و غیر مستقیم در حوزه های مختلف حمل و نقل، تاسیسات و حوزه‌های مختلف را به همراه دارد.
بنادر خشک و دهکده های لجستیک ۲ بال برای توسعه اقتصادی
مدیر کل راه آهن اراک افزود: ایجاد بنادر خشک و دهکده های لجستیک در ۲۱ منطقه کشور برنامه ریزی شده که یکی از این دهکده ها در ایستگاه کرمانشاه راه آهن اراک است.
«محمد رضا قربانی » ادامه داد: ایجاد دهکده لجستیک در راه آهن اراک علاوه بر افزایش بارگیری در این راه آهن زمینه حمل و جا به جایی بارهایی از جمله مواد نفتی و غلات را به صورت مستقیم از ایستگاه کرمانشاه به داخل کشور و بندر عباس و بندر امام خمینی (ره) فراهم می شود.
وی گفت: استقرار دهکده لجستیکی با هدف افزایش توان حرفه ای در جابه جایی بار برای راه آهن این شهرستان هدفگذاری شده و این زیرساخت مهم در سال آتی برای این استان به بار می نشیند.
مدیرکل راه آهن اراک خاطرنشان کرد: ایجاد ۲ هزار ۶۰۰ متر خط راه آهن برای بارگیری غلات و اختصاص ۲۵۰ هکتار زمین برای ایجاد دهکده لجستیک و ایجاد ساختمان برای تخلیه و بارگیری بار توسط بخش خصوصی از جمله نیازها برای ایجاد این دهکده در ایستگاه کرمانشاه است.
بیش از ۲ هزار و ۸۰۰ واحد صنعتی کوچک، متوسط و بزرگ در نقاط مختلف استان مرکزی فعالیت می کنند.