کلروکین چیست؟
کلروکین، ترکیبی از ماده «کنین» است که از درختان «اکالیپتوس» به دست می آید و این دارو قرن‌هاست که از آن برای درمان «مالاریا» استفاده می‌شود.
داروی کلروکین با نام‌های تجاری متعدد در کشورهای مختلف به فروش می‌رسد و از جمله این نام‌ها «نیواکین» یا «ریزوکین» است.
اما هیدروکسی کلروکین، دارویی است مشتق شده از کلروکین اما سمی بودن آن کمتر است، این دارو در فرانسه با نام تجاری «پلاکونیل» شناخته می‌شود و از آن برای درمان التهاب مفاصل، روماتیسم و لوپوس استفاده می‌شود.
چرا امید برای اثربخشی این دارو وجود دارد؟
به گزارش خبرگزاری فرانسه، همه در انتظار دستیابی به واکسنی هستند که مشخص نیست چه زمانی به دست خواهد آمد؟ اما قطعا یک سال به طول خواهد انجامید.
دانشمندان در حال آزمایش داروهای موجود و ترکیب آنها و تلاش برای دستیابی به درمان کوید۱۹ در سریعترین زمان ممکن هستند، ویروسی که سراسر جهان را درنوردیده است.
کلروکین و هیدروکسی کلروکین از این جهت که در دسترس و معروف هستند و قیمت آنها نیز زیاد نیست، نسبت به سایر داروهای مشابه بهتر هستند.
این دو دارو قبل از همه‌گیری کووید۱۹ نیز شناخته شده بودند و آزمایش‌های زیادی بر روی خاصیت ضد ویروسی آنها چه در آزمایشگاه و چه بر روی حیوانات و ویروس‌های مختلف انجام شده بود.
«مارک لوکوی» محقق میکروبیولوژی و متخصص بیماری‌های عفونی در انستیتوی پاستورمعتقد است: مدت زمان زیادی است که کلروکین و هیدروکسی کلروکین، در تجربه‌های آزمایشی مانع روند تکثیر برخی از ویروس‌ها می‌شوند.
وی ادامه می دهد: آزمایش‌های انجام شده اخیر «همان‌طور که انتظار می‌رفت»، نشان داد که در زمان حاضر این دو ماده، در «آزمایشگاه ویژه بررسی اثرات ضد ویروسی»، بر ویروس کرونا تاثیر داشته‌اند.
به گفته این محقق، «اما این نتایج ضرورتا به این معنا نیستند که این دو دارو اثر ضد ویروسی در بدن انسان دارند». در این باره «چندین تجربه ناموفق» وجود دارد که به آنها می‌توان استناد کرد.
این دارو بر روی دو ویروس «دنگ» و «چیکونگونیا» آزمایش شد اما نه تنها تاثیری نداشت بلکه به رشد ویروس هم کمک کرد.
سه تحقیق انجام شده یکی در چین و دو مورد دیگر در فرانسه نشان می‌دهد که این دو دارو در درمان برخی مبتلایان به کرونا نتایج مثبتی داشته است.
این دارو بر روی ۱۳۴ نفر در بیمارستان‌های مختلف چین آزمایش شد و نتیجه آن این بود که کلروکین تاثیر مثبتی بر روند درمان داشته است.
در فرانسه نیز «دیدیه رائولت» پزشک و دانشمند فرانسوی، داروی هیدروکسی کلروکین را بر روی چند مبتلا امتحان کرده است.
پس از نخستین تحقیق و آزمایش بر روی ۲۰ مبتلای به کرونا، شامگاه جمعه دومین آزمایش بر روی ۸۰ مبتلا انجام شد که همگی آنها با استفاده از ترکیب داروی «هیدروکسی کلروکین» و «آزیترومایسین» درمان شدند.
آزیترومایسین یک آنتی‌بیوتیک شناخته شده است که برای از بین بردن عفونت‌های باکتریایی ثانویه استفاده می‌شود.
رائولت همراه تیمش از انستیتوی بیمارستان دانشگاه "Mediterane Infinixion» در شهر مارسی نوشت: ما تأثیر استفاده از هیدروکسی کلروکین و آزیترومایسین را در درمان کو وید۱۹ تایید می کنیم.
اما بسیاری از دانشمندان و همچنین سازمان جهانی بهداشت بر محدود بودن این دو تحقیق تاکید و اعلام کردند که این دو تحقیق بدون رعایت اصول علمی متداول انجام شده و از جمله انتخاب مبتلایان به صورت رندومی، انجام آزمایش‌ها بدون اینکه شرکت‌کنندگان و پزشکان بدانند چه کسی تحت درمان قرار دارد و انتشار نیافتن در یک مجله علمی دارای کمیته مستقل رعایت نشده است.
از دیگر شواهد پیچیده بودن این موضوع، مطالعه بالینی است که در چین انجام شده و نتایج آن در ۶ مارس (۱۶ اسفند) منتشر شد. این آزمایش بر روی ۳۰ مبتلا نشان داد که دو داروی یاد شده تاثیر خاصی بر روی آنها نداشته است.
«کریستوف دانور» مدیرعلمی انستیتوی پاستور معتقد است: هیچ مطالعه و تحقیقی وجود ندارد که چیزی را در مورد اثربخشی بر موجودات زنده اثبات کند.
«مارک لوکوی» هم توضیح داد: این سوالات به این معنا نیست که هیدروکسی کلروکین هیچ تاثیری در درمان کووید۱۹ ندارد، بلکه برای درک بهتر این موضوع، باید تاثیر این دارو با استفاده از آزمایش‌های بالینی مورد ارزیابی علمی قرار بگیرد.
خطرهای استفاده از این داروها
«پیتر پیتس» مسئول سابق سازمان غذا و داروی آمریکا به خبرگزاری فرانسه گفت: یکی از پیامدهای پیش بینی نشده در خصوص استفاده زیاد از داروی کلروکین این است که به طور مثال احتمال دارد افراد روماتیسمی برای درمان بیماری خود و یافتن آن دچار مشکل و با کمبود یا فقدان این دارو روبه رو شوند.
البته مصرف این داروها، عوارض جانبی زیادی هم دارد؛ از حالت تهوع، استفراغ و ایجاد لکه ها در پوست گرفته تا بیماری‌های چشمی، اختلالات قلبی و عصبی و ... پس در نتیجه استفاده بیش از حد از آنها ممکن است خطرناک و حتی کشنده باشد.
اما تبلیغاتی که در خصوص استفاده از این دارو می‌شود، باعث شده که مردم بدون راهنمایی پزشک و سرخود آن را استفاده کنند. هفته جاری یک شهروند آمریکایی بر اثر مصرف نوعی کلروکین موجود در ماده ای که برای تمیز کردن آکواریوم استفاده می‌شود، جان خود را از دست داد.
دو شهروند نیجریه ای هم بعد از مصرف مقدار زیادی از داروی ضد مالاریا به بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان منتقل شدند.
«مایکل آکرمان» پزشک قلب و عروق درآمریکا، از امید بستن بر تاثیر این داروها برای درمان مبتلایان به کرونا آن هم بدون توجه به عوارض جانبی احتمالی که این داروهای قوی می‌توانند داشته باشند به شدت انتقاد کرد.
چه کسانی از این دارو ضد کووید۱۹ استفاده می‌کنند؟
برخی از کشورها، برخی از پزشکان و همچنین مسئولان با توجه به شرایط فوق العاده کنونی در زمینه سلامتی انسان ها، به طور گسترده همگان را به استفاده از هیدروکسی کلروکین برای درمان مبتلایان به کرونا توصیه می کنند.
«دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا یکی از اینها است که این دارو را «هدیه آسمانی» توصیف کرد.
یونان نیز تولید دوباره این دارو را در دستورکار قرار داده است و مغرب نیز در نظر دارد از آن برای معالجه مبتلایان کرونا استفاده کند.
در سایه روند رو به افزایش تقاضا برای استفاده از کلروکین و هیدروکسی کلروکین طی چند هفته اخیر، می‌توان این گونه گفت که برخی از پزشکان در سراسر دنیا آن را داروی ضد ویروس کووید۱۹ دانسته‌اند.
دکتر «دیدیه رائول» به طور علنی به توزیع دو داروی هیدروکسی کلروکین و آزیترومایسین برای همه مبتلایان به کرونا شده است. برخی محافل علمی و برخی از سازمان‌های بهداشتی خواسته‌اند تا زمان دستیابی به نتایج مثبت اثربخشی این داروها طبق روش علمی، صبر و احتیاط شود.
در اروپا آزمایشی تحت عنوان «دیسکوفری» انجام شده که در آن چهار دارو از جمله هیدروکسی کلروکین را بر سه هزار و ۲۰۰ بیمار از چند کشور از جمله ۸۰۰ مبتلای با وضعیت وخیم فرانسوی آزمایش شده است.
در آمریکا نیز از روز سه‌شنبه گذشته به طور گسترده یک آزمایش بالینی در نیویورک کانون اصلی این ویروس همه‌گیر تحت نظر سازمان غذا و داروی آمریکا آغاز شده است.
سازمان جهانی بهداشت نیز به طور گسترده دست به آزمایش‌های بالینی بین‌المللی زده است.
برخی کشورها در حالی که منتظر نتایج هستند، احتیاط هم می‌کنند.
فرانسه استفاده از هیدروکسی کلروکین و همچنین داروهای ضد ویروسی «لوپیناویر» و «ریتوناویر» را تنها در بیمارستان و فقط در موارد جدی و خطرناک مجاز کرده است.
شورای ملی پزشکان فرانسه روز جمعه گذشته اعلام کرد: پزشکان باید حرفه‌ای عمل کنند، مسئولیت پذیر باشند و منتظر تأیید یا رد اثر بخشی این درمان باشند.
این شورا می افزاید: بدترین چیزی که شهروندان ممکن است با آن روبه رو شوند، ناامید شدن از دستیابی به درمان یا مشاهده اولین روش درمانی اثبات شده است. اما به دلیل استفاده نادرست و کنترل‌نشده از این دارو اکنون شرایط تجویز یا توزیع آن وجود ندارد.
نروژی‌ها دست بکار شدند
سایت شبکه یورونیوز هم امروز دوشنبه با بیان اینکه «درمان مبتلایان به ویروس کرونا از طریق نخستین آزمایش تجربی مصرف دارو در نروژ آغاز شد»، نوشت: بیمارستان دانشگاه اسلو یکی از ۲۲ مکانی در جهان است که در حال انجام بزرگترین مطالعه بین‌المللی توسط سازمان جهانی بهداشت با هدف شناسایی داروی درمان بیماری کووید۱۹ است و این مطالعه شامل آزمایش تاثیر سه درمان دارویی با استفاده از ترکیب داروهای موثر بر مالاریا و ابولا است.
این شبکه خبری افزود: نخستین داروی مورد آزمایش در این طرح «هیدروکسی کلروکین» است که با نام تجاری «پلاکونیل» به بازار عرضه شده است. این دارو برای درمان مالاریا ساخته شده ولی امید می‌رود که بر کاهش تبعات مرگبار بیماری کووید-۱۹ نیز موثر باشد. پس از پایان آزمایش تجربی اثر این دارو بر مبتلایان به ویروس کرونا، بررسی داروهای دیگر از جمله داروی ابولا آغاز خواهد شد.
یورونیوز تاکید کرد: آزمایش این داروها حداقل طی مدت سه ماه و بر روی چند صد نروژی انجام خواهد شد و همزمان سایر مراکز درگیر در این بررسی نیز به طور هماهنگ آزمایش‌های خود را انجام، ثبت و گزارش خواهند کرد. سازمان جهانی بهداشت امیدوار است که نتایج اولیه این بررسی طی دو ماه آینده مشخص شود و راه را برای ساخت داروی بیماری کووید-۱۹ باز کند.
مجوز سازمان غذا و داروی آمریکا
سازمان غذا و داروی آمریکا «اف دی ای» هم مجوز استفاده اضطراری از کلروکین و هیدروکسی کلروکین به عنوان دو داروی درمان بیماری مالاریا را برای معالجه بیماران بستری مبتلا به کووید ۱۹ صادر کرد.
به گزارش روز دوشنبه شبکه خبری سی ان ان، تاکنون شواهد علمی اندکی وجود داشته که نشان دهد کلروکین و مشابه نزدیک آن هیدروکسی کلروکین در درمان کووید ۱۹ موثر است.
مجوز این سازمان فدرال در نامه این نهاد فدرال در روز یکشنبه (دیروز) صادر شده است اما صدور این مجوز از سوی وزارت بهداشت و خدمات انسانی (HHS) آمریکا تایید شده است.
اف دی ای مجوز استفاده از این دارو را به ذخایر استراتژیک ملی این دارو محدود کرده است اما وزارت بهداشت و خدمات انسانی آمریکا اعلام کرده که دو شرکت داروسازی «بایر/Bayer» و شرکت تابعه شرکت داروسازی «نوارتیس/Novartis» برای تقویت این ذخایر دارویی کمک های را اهدا کرده اند.
وزارت بهداشت و خدمات انسانی آمریکا در بیانیه خود آورده است: گزارش ها نشان می دهند که این داروها ممکن است تا حدی در درمان بیماران بستری شده به دلیل ابتلا به بیماری کووید ۱۹ موثر باشد.
سازمان فدرال در نامه خود خواستار آزمایش های بالینی برای ارزیابی موثر بودن این داروها شده است و اشاره کرده که منافع احتمالی و مشخص این داروها بیشتر از خطرات آنها است.
چه کسی می تواند از این داروها برای درمان استفاده کند؟ مجوز این سازمان به بیمارانی محدود شده که اکنون در بیمارستان بستری هستند و وزن آنها حداقل ۵۰ کیلوگرم باشد. تحت مجوز استفاده اضطراری از یک دارو، ارائه دهندگان خدمات بهداشتی باید برای دسترسی به داروها با بخش بهداشت محلی یا ایالتی خود تماس بگیرند.
ترامپ پیشتر در توئیتی استفاده از کلروکین را به عنوان راه درمان موثری برای معالجه احتمالی مبتلایان به ویروس کرونا معرفی کرده و از اداره غذا و داروی آمریکا خواسته بود فورا از آن استفاده کنند.
روسیه مدعی ساخت سه دارو برای درمان کرونا شد
رئیس بخش پزشکی و بیولوژیکی آکادمی علوم روسیه از ساخت سه دارو جدید در این کشور برای درمان بیماران کرونایی خبر داد.
ولادیمیر چخونین روز دوشنبه به خبرگزاری ریانووستی گفت: با مشارکت کارشناسان آکادمی علوم روسیه در این کشور سه دارو ساخته شده است که می توان برای درمان بیماران کرونایی بکار گرفت.
وی خاطرنشان کرد که چند سال پیش در انستیتو شیمی آلی در منطقه اورال روسیه، دارویی به نام تریازاویرین ساخته شد که همینک کارشناسان چینی به آن برای بکارگیری در مداوای بیماری کرونا علاقه‌مند شده‌اند.
دانشمند روس گفت که بر اساس این دارو، دارویی جدید برای بکارگیری در اندام تنفسی ساخته شده است که می توان در مداوای کرونا بکار گرفت. این دارو برای آزمایش آماده شده است.
علاوه بر این، انستیتو شیمی آلی منطقه اورال با همکاری انستیتو شیمی آلی مسکو داروی ضدویروس به نام فاویپیراویر ساخته است که می تواند برای درمان کرونا بکار گرفته شود.
به گفته چخونین، این دارو با شرایط صنایع داروسازی روسیه مطابقت دارد و آماده برای آزمایش است.
وی خاطرنشان کرد: داروی دیگر فورتپرن است که در مرکز ملی اپیدمیولوژی و میکروبلوژی گامالی روسیه با همکاری انستیتو شیمی آلی بر اساس دارویی به نام فوسپرنیل ساخته شده است که برای مداوای کرونا در حیوانات بکار گرفته می‌شود.
ئیس بخش پزشکی و بیولوژیکی آکادمی علوم روسیه افزود: این دارو در مرحله آزمایش بالینی قرار دارد و حتی در مورد انسانها نیز آزمایش شده است.
پیشتر آژانس فدرال پزشکی و بیولوژیک روسیه مدعی شد که موفق شده با توجه به توصیه‌های کارشناسان سازمان بهداشت جهانی، دارویی را برای مداوای بیماری کرونایی در این کشور بسازد.
خبرگزاری دولتی تاس هم به نقل از دفتر مطبوعاتی آژانس فدرال پزشکی-بیولوژیکی روسیه اعلام کرد که مرکز علمی-تولیدی فارم زاشیتا وابسته به این آژانس شیوه ای برای مداوای کرونا با استفاده از داروی جدیدی به نام مفلوخین یافته است.
ورونیکا اسکوارتسووا رئیس آژانس فدرال پزشکی-بیولوژیکی روسیه گفت: داروی جدید با درجه بالای گزینشی تاثیر آسیب رسانی ویروس کرونا در سلول بدن را از بین می‌برد و مانع از فعالیت ویروس می‌شود.
وی تصریح کرد: پنیسیلین مصنوعی و آنتی‌بیوتیک اضافه شده به دارو مانع از پیدایش علائم بعدی بیماری کرونا می‌شود و مواد ضدویروسی در پلاسمای خون و ریه‌ها را افزایش می‌دهد.
این دارو با توجه به توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی تولید شده و برای شیوه‌های درمانی وزارت بهداشت روسیه پیشنهاد شده است.