سال ۱۳۵۷ در تاریخ ایران، سال ظهور نحله‌های فکری و قیام مردمی است که برای رسیدن به شرایط مطلوب جان خود را بر کف نهاده و روانه خیابان‌ها شدند.
هر چند از تابستان این سال آرام آرام چهره انقلاب رخ نمود، اما بهمن ماه این سال برای مردم ایران ماه خاطره انگیز به شمار می‌رود زیرا سقوط یک رژیم و سیستم سیاسی مبتنی بر کودتا (سوم اسفند ۱۲۹۹ و ۲۸ مرداد ۱۳۳۲) و ایجاد سیستم مبتنی بر آرای عمومی (۲۲ بهمن ۱۳۵۷) بود و به همین خاطر امام خمینی (ره) در همان روزهای اولیه بعد از ۲۲ بهمن فرمان برگزاری یک رفراندم عمومی را صادر کردند.
فرصتی برای ظهور ما بودن
از فردای پیروزی انقلاب و برقراری نظام اسلامی مبتنی بر آرای مردم در ایران، فرصت 'من' بودن و تبدیل منیت ها به 'ما'، به طور میانگین هر سال یکبار برای مردم ایران فراهم آمد که نخستین آن همه پرسی نظام جمهوری اسلامی بود که با اکثریت ۹۸.۲ درصدی، مورد تایید ملت ایران قرار گرفت.
حکایت نخستین رفراندم
در آن دوران گروهی از اطرافیان معمار کبیر انقلاب با تکیه بر شرایط سیاسی موجود با برگزاری رفراندم مخالفت کردند. اما پاسخ امام خمینی (ره) در مقابل این گروه این بود: "شما نمی‌فهمید، ۵۰ سال دیگر تاریخ راجع به ما قضاوت می‌کند که از احساسات مردم سوء استفاده و حکومت را به آنها تحمیل کردیم".
بعد از آنکه اصل موضوع مورد تاکید قرار گرفت، سوال دیگری پیش آمد، رفراندم برای چه؟
گروهی حکومت کارگری، برخی نظام پادشاهی مشروطه و گروهی نیز حکومت جمهوری را مطرح کردند و خلاصه از هر سو صدای هواداری از یک ایسم سیاسی یا نحله فکری شنیده می‌شد.
پاسخ بنیانگذار جمهوری اسلامی تنها یک جمله بود: "جمهوری اسلامی نه یک کلمه کمتر و نه یک کلمه بیشتر" و بر این اساس همه پرسی برگزار و نتیجه آن در روز ۱۲ فروردین اعلام شد و این روز را "روز جمهوری اسلامی" نامیدند.
بر اساس اعلامیه دولت موقت، از مجموع ۲۰ میلیون و ۸۵۷ هزار و ۳۹۱ نفر جمعیت واجد شرایط اخذ رای ۹۸.۲ درصد به حذف سلطنت و برقراری نظام جمهوری اسلامی "آری" گفتند.
پیام امام خمینی (ره) بعد از اعلام نتایج همه‌پرسی
امام خمینی (ره) در ۱۲ فروردین ۱۳۵۸ پس از تثبیت نظام جمهوری اسلامی در پیامی فرمودند: "خداوند تعالی وعده فرموده است که مستضعفین ارض را به امید و توفیق خودش، به مستکبرین غلبه دهد و آن ها را امام و پیشوا قرار دهد. وعده خداوند تعالی نزدیک است. من امیدوارم که ما شاهد این وعده باشیم و مستضعفین بر مستکبرین غلبه کنند چنان که تاکنون غلبه کردند. من از عموم ملت ایران تشکر می کنم که در این رفراندوم شرکت کردند و رأی قاطع خودشان را که باید گفت صددرصد پیروزی بوده است، دادند و به جمهوری اسلامی هم رأی دادند. جمهوری اسلامی است که احکام مترقی آن بر تمام احکامی که در سایر قشرها و سایر مکتب هاست تقدم دارد".
تدوین قانون اساسی
بعد از برگزاری این همه پرسی، نوبت انتخاب خبرگانی برای تدوین قانون اساسی بود که در ۱۲ مرداد سال ۵۸ با حضور ۱۰ میلیون و ۷۸۴ هزار و ۹۳۲ نفر که معادل ۵۱.۷۱ درصد جمعیت واجد شرایط اخذ رای بود ۷۳ نفر برای این مهم انتخاب شدند و سرانجام کار تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی در آبان این سال به انجام رسید و در روزهای ۱۱ و ۱۲ آذر همان سال ۱۵ میلیون و ۶۹۰ هزار و ۱۴۲ نفر و معادل ۷۵.۲۳ درصد جمعیت واجد شرایط اخذ رای به قانون اساسی رای مثبت دادند.
بعد از تثبیت نظام جمهوری اسلامی، دولتمردان ایران آرام آرام خود را برای برگزاری انتخاب نخستین رییس جمهوری آماده کردند.