پس از شیوع بحران کرونا در ایران و توصیه وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مبنی بر فاصله‌گذاری اجتماعی، در روزهای اخیر موضوع انتشار نشریات کاغذی به‌منظور بررسی و تصمیم‌گیری در دستور کمیته اطلاع رسانی و مدیریت جو روانی ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا قرار گرفت؛ و بنابر اعلام این کمیته تصویب شد که نسخه کاغذی نشریات تا پایان اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی چاپ نشوند.
بر اساس مصوبه کمیته اطلاع رسانی اعلام شده است که «نظر به اینکه انتشار مطبوعات و نشریات کاغذی مستلزم فعالیت مجموعه‌ای از افراد از خبرنگاران تا فعالان صنعت چاپ و توزیع خواهد بود و این روند ممکن است به‌صورت بالقوه به شیوع بیشتر بیماری منجر شود لذا در راستای عمل به الزامات طرح ملی فاصله‌گذاری اجتماعی مصوب ستاد ملی مقابله با کرونا، نسخه کاغذی نشریات تا پایان این طرح چاپ نخواهد شد».
بر این اساس مقرر است رسانه‌های مکتوب برای تقویت جریان اطلاع رسانی و کارکرد آموزشی مقابله با کرونا همانند هفته‌های اخیر، تمام ظرفیت خود را در فضای برخط و شبکه‌های اجتماعی به کار گیرند.
اعلام مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا البته واکنش‌های متفاوتی را در روزهای اخیر به همراه داشته که باعث شده است تا برخی به مخالفت و موافقت از این طرح واکنش نشان دهند.
آنچه در ادامه می‌اید گفت وگوی خبرنگار ایرنا با امیر مسعودی متخصص حوزه ارتباطات رسانه و دانشیار علوم ارتباطات دانشگاه سوره است.
ضرورتی که باید پذیرفت
مسعودی در ابتدا ضمن اشاره به نقش رسانه‌ها در جامعه بیان داشت: رسانه‌ها به‌عنوان واسط بین مردم و دولت‌ها عمل می‌کنند و یکی از اجزای مهم نهادهای مدنی هستند؛ بنابراین اهمیت رسانه‌ها در جامعه در حد نهادهای مدنی است و نمی‌توان قدرت آنان را نادیده گرفت یا تعطیل کرد؛ مانند اینکه بخواهید نهاد خانواده یا مدرسه و دانشگاه را نادیده گرفته و تعطیل کنید.
وی افزود: امروز همه دانشگاه‌ها با اتخاذ یک خط و مشی اصولی تلاش می‌کنند که کار تدریس تعطیل نشده و به‌صورت مجازی ادامه یابد. حق تحصیل حقی است که مردم بر گردن جامعه و دولت دارند؛ درنتیجه آموزش ممکن است با مقتضیات روز تغییر کند اما نباید تعطیل شود. همچنان که نهاد خانواده تعطیل نمی‌شود، نهاد رسانه هم تعطیلی بردار نیست.
قبل از عید تعدادی از روزنامه‌ها با سیاست‌گذاری صحیح و با درکی که از اوضاع‌واحوال بحران کرونا داشتند، برنامه‌ریزی کرده و دورکاری را به همکارانشان واگذار کردند. امروز هم همین است و اگر رویدادی در جامعه رخ دهد، رسانه‌های جریان اصلی مانند ایرنا، فارس و ایسنا و روزنامه‌های پرتیراژ و باسابقه مانند اطلاعات، کیهان، شرق و اعتماد آن را بازتاب می‌دهند و تعطیل نمی‌شوند.
این استاد دانشگاه در اشاره به امکاناتی که در اختیار روزنامه‌ها است، تصریح کرد: امروز بیشتر روزنامه‌های ما داری وب‌سایت هستند و تولیداتشان به‌راحتی در فضای اینترنت در دسترس است. ضمن این که اتفاقی چون تعطیلی موقت چاپ کاغذی روزنامه‌ها، جزو ضرورت‌ها است و مگر می‌شود کار دیگری کرد؟
وی افزود: کارهای سخت‌افزار تهیه روزنامه، مثلاً زینگ کردن و کارهایی از این دست، در فضای بسته رخ می‌دهد و خود این فضاهای بسته می‌تواند عاملی در جهت شیوع و انتقال ویروس باشد. در نتیجه به شخصه به‌صورت موقت با این توقف موافقم و انشالله در دوران پس از کرونا حتماً باید نسخه‌های کاغذی چاپ بشوند؛ چون نسخه‌های کاغذی جزو هویت مطبوعاتی جامعه است.
مسعودی خاطرنشان کرد: توجه به سوابق شیوع این‌گونه از بیماری‌های ویروسی، همچون سارس و آنفولانزای خوکی و ... نشان می‌دهد که این دست بیماری‌ها معمولاً دو تا سه ماه جامعه را درگیر می‌کنند. درنتیجه موقتاً و به‌ناچار می‌پذیریم که به دلیل رعایت بهداشت و حفظ جان خوانندگانمان، فعلاً نسخه‌های کاغذی منتشر نشود.
لزوم حمایت دولت از فعالان صنعت چاپ
این متخصص حوزۀ ارتباطات رسانه تاکید کرد: دولت باید در کنار این سیاست توقف انتشار کاغذی روزنامه‌ها، یک سیاست حمایتی را هم در نظر بگیرد چراکه در این توقف، یک سیستم تولید و توزیع (کسانی که در لابراتوار و چاپخانه‌ها و ... هستند) داریم که تعطیل می‌شود.
وی افزود: در این رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی بسیاری از مشاغل تعطیل‌شده‌اند و صنعت چاپ روزنامه و فعالان این حوزه را هم باید در کنار باقی شغل‌ها در نظر بگیریم. درنتیجه ممکن است تعدادی از خبرنگاران امکان دورکاری نداشته باشند، بیکار شوند و حقوق نگیرند؛ بنابراین باید بیمه این افراد پرداخت شود، از آن‌هاحمایت شوند و یا به آن‌ها وام تعلق بگیرد؛ یعنی به‌نوعی تضمینی از سوی دولت داده شود که خبرنگارانی که در روزنامه‌ها بوده‌اند، به‌محض انتشار کاغذی به کارشان بگردند و در این فاصله دولت به این‌ها کمک کند؛ و حتی کسانی که همین امروز می‌توانند در چاپ الکترونیکی درگیر شوند، کار کنند.
مسعودی یادآور شد: خبرنگاران هم شغلشان مانند پزشکان، حقوقدانان و مهندسان است اگر مهندس، ساختمان می‌سازد، خبرنگار افکار جامعه را می‌سازد. امروز خبرنگاران هم مانند پزشکان در خط مقدم هستند و دولت می‌بایست حتماً سیاست حمایتی را در قبال آنان اتخاذ کند. اکثر روزنامه‌های ما در بخش خصوصی هستند (حتی روزنامه‌های بخشی دولتی هم به‌نوعی نیازمند کمک هستند) و این لزوم نیاز به حمایت دولتی در بخش خصوصی، به‌ویژه در مورد روزنامه‌های محلی که در سراسر کشور پا گرفته‌اند، بسیار اهمیت دارد.