بهای نفت به دلیل کاهش تقاضای انرژی در پی شیوع ویروس کرونا و همچنین اختلاف عربستان سعودی و روسیه بر سر بهای نفت به پایین‌ترین حد در ۱۸ سال گذشته رسیده است. کاهش قیمت، تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا را که پرهزینه است، با ورشکستگی روبرو کرده است.
دولت دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا تلاش می‌کند تا برای جلوگیری از وارد آمدن ضربات پیاپی به اقتصاد این کشور، دستکم تا انتخابات ماه نوامبر این بحران را مهار و حتی روند آن را معکوس کند. به اعتقاد برخی مقام‌های دولتی آمریکا، یک راه تحقق این خواسته ایجاد اتحاد نفتی با عربستان است.
اما سه منبع آگاه سه‌شنبه به رویترز گفتند : مقام‌های ارشد آمریکایی فعلا اتحاد واشنگتن با عربستان برای مدیریت بازار نفت را به بایگانی سپرده‌اند. یکی از این منابع گفت : این پیشنهاد را مشاوران امنیت ملی کاخ سفید مطرح کرده بودند.
این طرح که در بالاترین رده‌های دولت آمریکا بررسی شده بود بیانگر عمق بحران پیش روی صنعت جهانی نفت و اهمیت آن برای اقتصاد این کشور است.
یک منبع آگاه که خواست نامش فاش نشود، به رویترز گفت : پیشنهاد اتحاد عربستان و آمریکا به عنوان جایگزینی برای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) «مطرح شده بود اما به طور جدی مد نظر قرار نگرفته بود».
دو منبع دیگر گفتند که «مایک پمپئو» وزیر خارجه و «دن برویلت» وزیر انرژی آمریکا درباره طرح این اتحاد با «رابرت اوبرایان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید صحبت کرده بودند اما تصمیمی اتخاذ نشده بود.
شورای امنیت ملی آمریکا از وزارت انرژی خواسته بود تا طرح چارچوب این اتحاد را تدوین کند. وال استریت ژورنال در ماه مارس گزارش داده بود که یکی از اهداف این اتحاد حمایت از بهای نفت با استفاده از ذخایر ملی و بسته تشویقی اقتصادی است.
وزارت انرژی آمریکا گفته که برویلیت و سایر مقام‌های این کشور با عربستان سعودی و دیگر متحدان واشنگتن در بازار نفت در تماس هستند. برویلیت که فردی نزدیک به پمپئو است، هفته گذشته به تلویزیون بلومبرگ گفته بود که اتحاد با ریاض یکی از «ایده‌های بسیاری» است که مورد بحث قرار گرفته اما تصمیمی در خصوص آن اتخاذ نشده است.
ترامپ پیش تر از اوپک انتقاد کرده و آن یک گروه انحصارطلب خوانده بود که با کاهش تولید نفت بهای آن را «به طور مصنوعی بالا می‌برد».
با این حال، ترامپ با عربستان که عضو اوپک است، روابط خوبی دارد و تاکید کرده که این کشور قصد دارد صدها میلیارد دلار سلاح از آمریکا بخرد. همچنین در پی بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران، عربستان تلاش کرد تا کاهش عرضه نفت ایران در بازار جهانی را جبران کند.
آمریکا چند دهه واردکننده نفت بود اما با افزایش عرضه نفت شیل، این کشور به بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت تبدیل شد. این موضوع باعث شد تا ترامپ کمتر از اسلافش به نفت خاورمیانه وابسته باشد.
** سیاره‌ای دیگر
دولت آمریکا به سختی می‌تواند تولید نفت در این کشور را با سایر کشورها هماهنگ کند زیرا شرکت های نفت آمریکایی، دولتی نیستند. اما واشنگتن در هر صورت تلاش می‌کند تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر شوک قیمتی به شرکت‌های نفتی را محدود کرده و مانع از ورشکستگی و بیکاری کارکنان آنها شود. بنابراین، به نظر نمی‌رسد که طرح اتحاد نفتی با عربستان مدت زیادی به طول انجامد.
«دانیل یرگین» معاون شرکت IHS Markit که گاهی به مقام‌های آمریکایی مشاور می‌دهد، اظهار داشت: گویی که ماه پیش در یک سیاره دیگر بودیم و این ماه در سیاره دیگری هستیم. این وضع همه را وادار می‌کند تا در مورد احتمالات تجدیدنظر کند.
با این حال، تلاش‌های دیپلماتیک برای تقویت بازار نفت ادامه دارد. در همین راستا، وزارت نفت آمریکا قصد دارد «ویکتوریا کوتس» مشاور سابق کاخ سفید در امور خاورمیانه را به عنوان یک فرستاده ویژه به عربستان بفرستد.
از سوی دیگر، ترامپ و ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه روز دوشنبه در تماسی تلفنی با یکدیگر گفت‌وگو کردند و به وزرای انرژی خود دستور دادند تا با یکدیگر در تماس باشند. این یک اقدام بی‌سابقه و نشان‌دهنده نیاز فوری دو کشور برای بهبود اوضاع بازار نفت است.
** افزایش ظرفیت تولید نفت سعودی
اختلافات عربستان و روسیه در بازار نفت پس از آن آغاز شد که روسیه با کاهش بیشتر تولید خود برای کمک به افزایش بهای نفت مخالفت کرد. در نتیجه، عربستان نیز سعی کرده تا سهم خود را از بازار نفت حفظ کرده و حتی آن را افزایش دهد و قصد دارد روزانه ۱۰.۶ میلیون بشکه نفت صادر کند. شرکت سعودی «آرامکو» شرکت‌های خدماتی بازار نفت درخواست کرده است تا از برنامه‌های آن برای تولید ۱۲ میلیون بشکه در روز حمایت کنند. قرار است این برنامه از اول آوریل (۱۳ فروردین) به اجرا درآید.
یک منبع سعودی که نامش فاش نشده است، به رویترز گفت: آرامکو همچنین از این شرکت‌ها خواسته است که نیروی کار و تجهیزات خود را برای افزایش ظرفیت تولید عربستان به ۱۳ میلیون بشکه در روز نیز آماده کنند.
فعلا هیچ نشانه‌ای از فروکش کردن جنگ نفتی عربستان و روسیه وجود ندارد اما ترامپ گفته که مسکو و ریاض قرار است با هم به گفت‌وگو بنشینند و «اگر لازم باشد» خود او نیز «در زمان مناسب» به این مذاکرات ملحق خواهد شد.
در حالی که دولت ترامپ به دوستی با ریاض ادامه می‌دهد قانونگذاران آمریکایی مسیر دیگری در پیش گرفته و گزینه تهدید را روی میز قرار داده‌اند.
سناتورهای جمهوریخواه «دن سالیون» و «کوین کرامر» چند روز پیش لایحه‌ای را معرفی کردند که عربستان را به خروج نیروهای آمریکایی از این کشور تهدید می‌کند. اگر این لایحه در کنگره تصویب و به میز ترامپ برسد به نظر نمی‌رسد که وی آن را تایید و به قانون تبدیل کند.
اما چنین لایحه‌ای یک پیام قوی برای «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی دارد و در عین حال به دولت ترامپ امکان می‌دهد تا با استفاده از این لایحه بر سعودی‌ها فشار آورده و آنها را برای صرف‌نظر کردن از جنگ نفتی متقاعد کند.
به نظر می‌رسد دولت ترامپ تمایل دارد که فعلا این گزینه را به کار بگیرد و اتحاد نفتی با سعودی‌ها را در حد طرحی روی کاغذ نگه دارد.