در این میان استان خراسان رضوی با حدود ۶.۵ میلیون نفر جمعیت و با بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار دانش‌آموز در مقاطع سه‌گانه تحصیلی که حدود ۹ درصد جمعیت دانش‌آموزی ایران را شامل می‌شود یکی از حوزه‌های جغرافیایی عمده کشور در تجربه جدید آموزش مجازی و از راه‌دور و جز استانهای مهم در تهیه محتواهای آموزشی است.
آغاز فعالیت مدرسه مجازی و آموزش از راه دور به عنوان راهکاری برای تبدیل تهدید به فرصت در حقیقت نه تنها موجب رشد در این حوزه و مدیریت دوری دانش‌آموزان از فضای کلاس و مدرسه بود بلکه موجب شناسایی ضعفها، کمبودها و نقصهای زیرساختی در این زمینه و نمایان ساختن عدم توازن در توزیع زیرساختهای مورد نیاز در بخش اینترنت و شبکه‌های تلویزیونی به خصوص در مناطق مرزی و دور از دسترس شد.
شناسایی این کمبودها و تلاش در جهت بر طرف کردن آنها خود به مثابه رشد و تعالی در این زمینه و جنبه مثبت شرایط به وجود آمده است.
توزیع ۱۰ هزار بسته در مناطق دور دست
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی در این زمینه گفت: با توجه به تعطیلی ناخواسته مدارس و کلاس‌های درس، آموزش و پرورش راهکارهای متفاوتی را برای جبران عقب ماندگی یا جلوگیری از دوری دانش‌آموزان از تحصیل و مدرسه پیش بینی کرده است که مهمترین آنها آموزش مجازی و از راه دور است.
قاسمعلی خدابنده گفت:بحث آموزشهای مجازی در سه سطح متمرکز، استانی و ملی در حال انجام است که در بخش استانی در بخش غیرمتمرکز یعنی آموزش بر محور آماده‌سازی شده مدارس و معلمان، راندمان و رضایتمندی بالاتری گزارش شده است.
وی اضافه کرد: در مناطقی که امکان دسترسی به شبکه‌های آموزشی تلویزیونی و حتی اینترنت بسیار محدود است به خصوص در مناطق روستایی و عشایری، تعداد ۱۰ هزار بسته آموزشی در اختیار دانش آموزان قرار گرفته است.
او ادامه داد: این بسته‌ها که حاوی دفترچه‌های آموزشی هستند قابلیت خودآموزی توسط دانش‌آموز را دارد و والدین نیز در کنار ۲۰۰ راهبر آموزشی در کنار معلمان بومی هر منطقه قابلیت تعلیم را دارند.
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی گفت: مطالب تهیه شده در این دفترچه‌ها به صورت خلاصه و فشرده و جوابگوی نیاز دانش آموزان است.
خدابنده تصریح کرد: البته که هیچ روشی جای معلم و ارتباط چهره به چهره معلم و دانش آموز را در امر آموزش و اثرگذاری آن نمی‌گیرد اما تلاش داریم تا به هر طریق ممکن و موثر این دوران را طی کنیم.
وی با بیان این که ارائه آموزشهای مجازی در قالب شبکه‌های اجتماعی داخلی انجام می‌شود افزود: بنابر تاکید و پیام دادستان هر گونه فعالیت آموزشی در بستر پیام‌رسان‌های خارجی ممنوع است.
بهره‌مندی ۴۰تا ۶۴ درصدی دانش‌آموزان خراسان رضوی از مدرسه مجازی
خدابنده با بیان اینکه در کنار همه آموزشهای مجازی،آنلاین و آفلاین سامانه اجتماعی شاد(شبکه اجتماعی دانش آموزان) نیز در سطح ملی در حال آماده‌سازی است که طی روزهای آینده رونمایی و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی افزود:در قالب این سامانه کار آموزشها از جمله بارگذاری، ارتباط و تکمیل مطالب آموزشی در سطح مدرسه انجام می شود.
خدابنده با اشاره به این که در خصوص میزان دسترسی و بهره‌مندی دانش آموزان از آموزشهای مجازی در استان نظرسنجی‌های متعددی انجام شده است افزود: در این نظرسنجی‌ها سطح دسترسی دانش آموزان از آموزشهای تلویزیونی و مجازی در استان بین ۴۰ تا ۶۴ درصد است.
وی درخصوص راهکار حل این مساله تاکید کرد: تلاش داریم تا مشکلات زیرساختی را تا حد امکان برطرف و سطح دسترسی دانش‌آموزان را بالا ببریم اما تا زمانی که مدارس راه‌اندازی دوباره نشوند راهکار موثری برای طولانی مدت نمی توان ارائه کرد.
او ادامه داد: بر اساس تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا هر زمان که صلاح باشد مدارس به دلیل تجمع افراد تعطیل است و تلاش می شود در بازگشایی مدارس از ظرفیت ایام تعطیل از جمله پنجشنبه و بعدازظهرها برای جبران در ارائه آموزشهای لازم استفاده شود.
نگرانی از افت تحصیلی دبیرستانی‌ها
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی با بیان این که دانش آموزان تقریبا از دهم اسفندماه پارسال به کلاس نرفته‌اند افزود: در مقطع ابتدایی حدود ۷۰ درصد مطالب آموزشی تا پایان بهمن ماه تدریس شده است اما در مقطع متوسطه حجم بسیار بیشتری از دروس باقی مانده است.
خدابنده اظهار داشت: در حال برنامه‌ریزی هستیم تا بعد از بازگشایی دوباره مدارس طی چهار هفته عقب ماندگی پیش‌آمده را جبران کنیم و امیدواریم مردم با رعایت طرح فاصله‌گذاری اجتماعی در قطع زنجیره شیوع کرونا کمک کرده و حوزه آموزش و پرورش را نیز یاری کنند.
پیگیری تقویت زیرساختها
معاون پژوهش، برنامه‌ریزی و آموزش نیروی انسانی اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان رضوی نیز با اشاره به مزایای آموزش از راه دور و مجازی گفت: به طور قطع اجرای طرح مدرسه مجازی و آموزش مجازی به دانش‌آموزان در شرایط کنونی با نواقص،نقاط ضعف و کمبودهای زیرساختی رو به روست اما نقطه آغازی برای تداوم در آینده است.
ایرج سعادتمند افزود: یکی از مشکلات در این زمینه کم بودن پهنای باند اینترنت استان خراسان رضوی است که رایزنی و پیگیری برای ارتقای سخت افزارها و افزایش پهنای باند اینترنت به منظور تسهیل آموزشهای برخط (آنلاین) دانش‌آموزان این استان در حال انجام است.
وی ادامه داد: با این که دانش‌آموزان در مدرسه حضور فیزیکی ندارند اما آموزش آنها تعطیل بردار نیست و با استفاده از سامانه‌های آموزش مجازی، در منازل خود آموزش می‌بینند و تعدادی از آنها نیر در کلاس‌های مجازی برخط (آنلاین) حضور دارند.
معاون اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان رضوی گفت: هم‌اینک آموزش مجازی دانش آموزان استان در چهار سطح ملی از طریق شبکه آموزش سیما، سطح استانی با سامانه های ویژه اداره کل آموزش و پرورش استان، سطح منطقه‌ای توسط سامانه‌های مختص ادارات آموزش و پرورش شهرستان‌ها و در نواحی و مناطق و سطح واحدی، توسط تعدادی از مدارس با هماهنگی ادارات مربوطه در حال انجام است.
سعادتمند با بیان این که آموزشها در دو قالب ارائه می‌شود افزود: شکل اول برگزاری کلاس‌های آموزش مجازی به صورت برخط (آنلاین) است که دانش آموزان با دریافت رمز و گذرواژه دراین کلاس‌ها که توسط معلمان تدریس می‌شود شرکت کرده و همانند کلاس درس حضوری می‌توانند سوالات خود را از معلم بپرسند و معلم نیز دانش‌آموزان را ارزشیابی می‌کند.
وی ادامه داد: در شکل دوم، کلاس‌ها به صورت آفلاین در سامانه بارگذاری شده یا درسنامه‌ها، آزمون‌ها یا محتواهای آموزشی، پرورشی و بهداشتی به صورت کلیپ یا متن روی سامانه قرار داده می‌شود که دانش آموزان بسته به مقطع و نیاز خود از بین آنها انتخاب و استفاده می‌کنند.
سعادتمند افزود: در حال حاضر استفاده از این ظرفیت محدود است و از طریق رایزنی با وزارت آموزش و پرورش، استانداری و مخابرات استان در تلاش هستیم با ارتقای سخت افزارها و پهنای باند بیشتر، تعداد دانش آموزانی را که می‌توانند از آموزشهای برخط استفاده کنند را افزایش دهیم.
مزایای فراوان مدارس مجازی
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی گفت: در مدرسه مجازی محدودیت جغرافیایی وجود ندارد به طوری که یک دانش‌آموز در هر نقطه جغرافیایی می‌تواند در مدرسه مجازی نقطه دیگری از کشور یا جهان ثبت‌نام کرده و ادامه تحصیل دهد لذا هر فعالیت جاری در مدرسه واقعی، در مدرسه مجازی نیز قابل اجراست.
خدابنده ادامه داد: دانش‌آموز در شیوه آموزش مجازی با استفاده از این امکان می‌تواند با معلمان ارتباط برقرار کرده و تکالیف خود را دریافت کند. همچنین می‌تواند این تکالیف را همزمان انجام داده یا آنها را در رایانه شخصی و گوشی تلفن هوشمند همراه خود ذخیره کرده و هر وقت فرصت کرد آن را انجام دهد.
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی گفت: پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان نیز از این طریق به راحتی سنجش و ارزیابی شده و به اطلاع معلم و والدین می رسد.
خدابنده با اشاره به این که مدرسه مجازی و آموزشهای الکترونیکی به زمان محدود نمی‌شود افزود: دانش آموز و معلم هر زمان که بخواهند می‌توانند در همان زمان یا از طریق پست الکترونیک در هر ساعت شبانه روز با هم ارتباط داشته باشند. نرم افزارها در یک مدرسه مجازی می‌توانند یک آموزش فعال را تضمین کنند بدون این که معلم و دانش آموز یکدیگر را ببینند.
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی گفت: ارتباط بیشتر دانش آموز با کامپیوتر در این نوع آموزش موجب افزایش آگاهی‌ها و توانایی‌های آنها در استفاده و کار با کامپیوتر می‌شود و از این طریق سواد کامپیوتری آنان افزایش می یابد.
خدابنده افزود: معلمان این مدارس می‌توانند تکالیف هر دانش آموز را به تفکیک اعلام کرده و نمره بدهند ضمن این که توصیه‌های لازم را به دانش آموزان ارائه کرده و به والدین نیز از میزان پیشرفت فرزندشان گزارش دهند.