تدفین فوتی های کرونا در وادی رحمت تبریز بر خلاف شایعات فضای مجازی مبنی بر دفن آنها در بلوک های ویژه و دور از چشم عموم، با انتخاب محل قبر توسط بازماندگان متوفی ها در همه بلوک ها و با رعایت دقیق اصول شرعی از قبیل تغسیل، کفن پوشی، برپایی نماز میت و گذاشتن میت با احترام تمام در داخل قبر انجام می شود.
بدیهی است که اصل اساسی در تدفین فوتی های کرونا، رعایت دقیق و مو به موی پروتکل های بهداشتی می باشد و سازمان آرامستان های شهرداری تبریز برای ارایه خدمات هر چه بهتر در تدفین فوتی های کرونا علاوه بر رعایت اصول شرعی، همه اصول بهداشتی قبل، حین و بعد از دفن متوفی ها را به شکل تجهیز یک دستگاه خودروی ویژه حمل فوتی های کرونا، تهیه و تحویل لباس های ویژه یک بار مصرف و ارتقای استانداردهای تصفیه فاضلاب را به جا می آورد.
تدفین فوتی ها کرونا از ابتدا تا به امروز
در اوایل بحران کرونا مانند همه بحران های دیگر، به دلیل ناشناخته بودن این پدیده همه به شکل طبیعی از آن هراس داشتند. شاید اگر تعداد فوتی ها روزانه یکی دو تا بود، مدیریت آن هم مشکل نبود، ولی وقتی تعداد فوتی ها در برخی از شهرهای بزرگ روزانه به ۱۰ نفر رسید، بدیهی است که مشکلات خاص ناشی از آن نیز برای دست اندرکاران امر مترتب شد.
هر چند پروتکل های بهداشتی مواجهه با بحران هایی مانند کرونا، بین المللی می باشد، اما بدیهی است که در ابتدای شیوع ویروس کرونا و مرگ و میر ناشی از آن، رعایت این پروتکل ها در جاهای کوچک از قبیل روستاها، به ویژه در محدودیت امکانات در ابتدای امر، دشوار و حتی غیرممکن بود.
در چنین شرایطی، تصاویری از دفن فوتی های کرونا در بعضی از نقاط کشور در فضای مجازی منتشر شد که نشان می داد فوتی ها را به شکل غیراصولی در قبور دفن می کنند – پرت متوفی به داخل قبر - و این امر غم و اندوه بازماندگان و اعضای خانواده متوفی را دو چندان می کرد و بازتاب نامناسبی در در نزد افکار عمومی داشت.
اما این روال خیلی به طول نیانجامید و با فتوای رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر ضرورت رعایت اصول شرعی در مراحل مختلف تدفین فوتی های کرونا، جریان جهادی حضور طلاب در آرامستان های شهرهای مختلف به راه افتاد تا به ندای رهبرشان لبیک گویند.
مدیریت آرامستان های تبریز نیز با درک ضرورت های دینی و اخلاقی - عاطفی شهروندان و برای اجتناب از تکرار تجربه های تلخ دفن نامناسب فوتی ها، از همان روزهای نخست شیوع کرونا و ورود اولین فوتی های ناشی از آن به وادی رحمت، وارد گود شد که تهیه امکانات بهداشتی از قبیل «گان» (لباس یک بار مصرف) و «شیلد» (محافظ پلاستیکی شفاف روی چهره) و تجهیز یک دستگاه خودروی ویژه حمل فوتی های کرونا از بیمارستان با ظرفیت حمل ۱۲ متوفی از جمله آنها بود.
این قبیل اقدامات سازمان آرامستان های شهر تبریز با اقدام در خور تحسین دیگری همراه شد و آن هم عبارت از فراهم کردن امکان انتخاب محل مزار فوتی های کرونا توسط اعضای خانواده بود تا تصمیم ناخوشایند یک صده قبل مبنی بر ایزوله کردن «جذامی ها»ی تبریز و محروم کردن آنها از همه حقوق اجتماعی، حتی پس از بهبودی، یک بار دیگر تجربه نشود و فردا روز، کسانی با انگشت جایی از وادی رحمت را به هم نشان ندهند و نگویند که اینجا محل دفن کرونایی هاست.
مشاهدات خبرنگار ایرنا حاکی است که فوتی های کرونا در وادی رحمت تبریز با رعایت دقیق پروتکل های بهداشتی، کفن و غسل داده می شوند، نماز میت با حضور روحانی در نزدیکی مزار آنها و با حضور عوامل وادی رحمت برپا می شود و در نهایت جنازه در داخل پوشش مخصوص، پس از ضدعفونی، با احترام تمام در داخل قبر ۲ متری قرار می گیرد.
پس از قرار دادن جنازه متوفی در داخل قبر، بر روی آن لحد قرار داده می شود و روی آن خاک آمیخته با آهک ریخته می شود. در ضمن برای رعایت اصول بهداشتی، عمل «تلقین» که جزو مستحبات تدفین است، داده نمی شود؛ بعد از اتمام عملیات تدفین نیز کل محل یک بار دیگر ضدعفونی می شود؛ همچنین خودروی حامل جنازه از غسالخانه نیز پس از تحویل جنازه به طور دقیق و کامل ضدعفونی می شود.
یکی از سوال های رایج در خصوص دفن فوتی های کرونا این است که آیا بازماندگان آنها می توانند در حین تدفین، در محل حضور داشته باشند یا نه. مشاهدات خبرنگار ایرنا حاکی است که برای جلوگیری از هر گونه آلودگی احتمالی، تنها تعداد محدودی از فامیل درجه یک با راهنمایی عوامل وادی رحمت در آنجا حاضر می شوند.
نکته دیگری که در این باره نمی توان ناگفته گذاشت، رفتار انسانی و مهربانانه عوامل وادی رحمت است که خود را در غم و اندوه خانوادده های متوفیان شریک می دانند و نه تنها هیچ گونه برخورد انتظامی با حاضران ندارند، بلکه با رعایا ادب، بارها توصیه های بهداشتی را برای آنان تکرار می کنند.
حضور کارشناسان بهداشت محیط در وادی رحمت تبریز
حسین رضایی، کارشناس مسوول بهداشت محیط شهرستان تبریز می گوید: مدیریت وادی رحمت همه تدابیر لازم را به عمل آورده و لباس و تجهیزات مورد نیاز غسال ها و دیگر عوامل اجرایی را برای تدفین فوتی های کرونا تامین کرده است.
وی اضافه میی کند: همکاران ما در همه مراحل تغسیل و تدفین حضور دارند و هیچ مشکل بهداشتی در اینجا وجود ندارد. نیست.
رضایی تاکید می کند: مدیریت آرامستان های تبریز همه تدابیر بهداشتی لازم برای حضور ایمن ما و دیگر دست اندرکاران را در مراحل تدفین فوتی های ناشی از کرونا فراهم کرده است.
سرپرست سازمان آرمستان های شهرداری تبریز نیز می گوید: در تبریز همه مراحل شرعی تدفین فوتی های کرونا از قبیل تغسیل، کفن و برپایی نماز میت به جا آورده می شود و حرمت جنازه که عین فرد زنده برای ما واجب است، رعایت می شود.
فرخ جلالی یادآوری می کند: همه این اقدامات در راستای عمل به فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر ضرورت انجام غسل، کفن و نماز و سایر مسایل شرعی انجام می شود
وی می گوید: یک نفر روحانی در همه نمازهای میت بررای متوفیان کرونا حاضر است، اما چون لباس مخصوص می پوشد، تشخیص او از دیگر افراد حاضر در محل مشخص نیست.
سرپرست سازمان آرامستان های تبریز تاکید می کند: در ۲۰ روز اخیر که غسال های ما با فوتی ها درگیرند، موردی از ابتلا به کرونا در میان آنان مشاهده نشده که دلیل آن ارایه آموزش های لازم توسط کارشناسان اداره بهداشت و استفاده از لباس و امکانات یک بار مصرف است.
وی تاکید می کند: بر خلاف شایعات رایج در فضای مجاززی، ما در آرامستان های تبریز بلوک ویژه برای دفن فوتی های کرونا نداریم و خانواده آناه هر بلوکی را که بخواهند، با رعایت پروتکل بهداشتی مورد تاکید وزارت بهداشت، متوفی در همانجا دفن می شود؛ البته عمق قبر متوفیان کرونا حداقل ۲ متر است و به شکل چندمرحله ای ضدعفونی می شود.
جلالی ادامه می دهد: هزینه قبور متوفیان کرونا نیز مانند موارد عادی است و با اجازه شهردار و اعضای شورا از کسانی که مشکل مالی دارند، ۵۰ درصد هزینه قبر دریافت می شود.
وی یادآوری می شود: در خصوص تصفیه فاضلاب واردی رحمت تبریز نیزعملیات ازن زنی و سبتیک انجام می شود و در حال تلاش برای انجام عملیات پیش تصفیه نیز هستیم.
جهاد طلاب تبریزی برای نظارت بر تدفین فوتی‌های کرونا
«وادی رحمت» تبریز این روزها شاهد یک اتفاق زیبا و مبارکی نیز است؛ گروهی از طلاب این شهر در یک اقدام جهادی، کار نظارت بر تدفین فوتی‌های کرونا را بی‌هیچ گونه چشمداشت مادی و تنها با رویکرد عمل به آموزه‌های دینی و معنوی انجام می‌دهند.
آنها لباس ایزوله سفید، ماسک شیشه ای و دستکش های زرد و آبی بر دست دارند؛ از دور که نگاه می کنی، امکان اینکه بتوانی تشخیص بدهی دسته ای از طلاب جوان جهادگر برای به جا آوردن اصول شرعی در تدفین بیماران کرونابی هستند، به هیچ وجه میسر نیست.
این عده می گویند که در راستای عمل به فتوای رهبر معظم انقلاب اسلامی و با دستور نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز برای کمک به اجرای اصول دینی در امر تدفین درگذشتگان ناشی از کرونا، در وادی رحمت تبریز گرد هم آمده اند؛ وادی رحمتی که بر خلاف یک ماه قبل بوی غربت می دهد و سر قبرها، برای رعایت اصول بهداشتی، خالی از جمعیت است.
طلاب جهادگر تبریز در اقدامی جهادی در این قطعه از شهر رفتگان جمع آمده اند تا نشان دهند که شایعات فضای مجازی با همه آب و تاب آن مبنی بر اینکه کسی فوتی های کرونایی را غسل نمی دهد و عوامل اجرایی وادی رحمت حاضر به دفن آنها نیستند، افسانه ای بیش نیست و های و هویی است که برای برای پنبه کردن امید مردم برمی خیزد.
دیدن طلاب جهادگر تبریزی با تجهیزات مخصوص مواجهه با کرونا انرژی بخش و مایدآفرین است؛ آنها خیلی ساده و با محبت ریارو می شوند و در عمل به وظایف محوله خود هیچ گونه دلهره و نگرانی ندارند. این عده نه تنها ترسی از حضور در عملیات تدفین درگذشتگان ناشی از کرونا ندارند، بلکه انجام این عمل را گامی در راستای ندا به امر ولی فقیه می دانند و خوشحالند از اینکه می توانند اندکی از غم و اندوه بازماندگان فوتی ها بکاهند.
حجت الالسلام محمدعلی صادقیان، مدیر حوزه علمیه صادقیه تبریز که مدیریت گروه طلاب جهادی در وادی رحمت تبریز را بر عهده دارد، می گوید: بر اساس فتوای رهبر معظم انقلاب اسلامی و با دستور نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز جمعی از طلاب جهادی حوزه علمیه تبریز رزودانه در تبریز حاضر می شوند و بر همه مراحل تدفین فوتی های کرونا نظارت می کنند.
وی اضافه می کند: طلاب جهادی در واردی رحمت تبریز هر روز در مراحل تغسیل، کفن و دفن و برپایی نماز میت برای متوفیات حضور دارند و بر انجام درست اصول شرعی در این امر مهم نظارت و مشارکت می کنند.
حجت الاسلام صادقیان می گوید: طلاب جهادی تبریز علاوه بر این در زمینه‌های مختلفی چون توزیع بسته‌های بهداشتی، همکاری با کادر درمان، ضدعفونی معابر عمومی شهر و ارائه مشاوره دینی نیز خدمات ارایه می دهند.