هرچند در دستورالعمل های ستاد مقابله با کرونا و مقررات ابلاغی از سوی دولت تاکیدی بر تعطیلی کارخانه های صنعتی نشد اما واقعیت آن است که کرونا زمان و مکان نمی شناسد و می تواند هر جا که محل تجمع آدمها باشد، خودی نشان دهد.
بخش بزرگی از جامعه کارگری کشور در مراکز تولیدی و صنعتی شاغل هستند که با شیوع کرونا همواره از اعضای خانواده و فعالان حقیقی و حقوقی حوزه کارگری هشدارهایی در خصوص خطر ابتلای این قشر زحمتکش داده شد.
حدود ۵۵ هزار کارگر در صنایع و کارخانه های ۲ شهرستان ساوه و زرندیه که در مجموع بیش از ۸۵۰ کارخانه را در دل خود جای داده اند، شاغل هستند که بخش بزرگی از آنها را کارگرانی از استان های مختلف کشور به خصوص مناطق غرب و شمال کشور تشکیل می دهند که شیوع کرونا در آنها جدی شده است و حالا نگرانی عمیقی وجود دارد که مبادا کارگرانی که در تعطیلات به این مناطق سفر کرده اند در بازگشت سوغاتی تلخ و مرگباری به همراه داشته باشند و مراکز تولیدی را به کانون شیوع کرونا تبدیل کنند.
بسیاری از کارگران به دلیل تخصصی که فراگرفته اند، شاید به سرعت جایگزین نداشته باشند و اگر چنین افرادی به دلیل ابتلا به کرونا نتوانند در محل کار خود حاضر شوند، نخستین بازخورد منفی آن در ایجاد وقفه نسبی در فرایند تولید و فعالیت کارخانه ها نمایان خواهد شد به همین خاطر اکنون مراجعی چون خانه کارگر، اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی و انجمن مدیران صنایع ساوه و زرندیه نگرانی هایی دارند.
خانه کارگر خواستار اتخاذ تدابیری جدی چون تعطیلی صنایع تا پایان فرودین و پرداخت حقوق یک ماه به کارگران برای تامین سلامت آنها است، اداره کار هم پیشنهاد قرنطینه ۲ هفته ای برای مبتلایان و اتخاذ راهکارهایی به خصوص در زمینه رعایت پروتکل های بهداشتی از سوی کارفرمایان می دهد و انجمن مدیران صنایع هم نگران کتمان ابتلا به کرونا از سوی کارگران است و در عین حال از معرفی سریع مبتلایان شناسایی شده به نقاهتگاه به عنوان اقدامی بازدارنده یاد می کند و البته این اطمینان خاطر را هم می هد که بعد از دوران قرنطینه خطر اخراج، هیچ کارگری را تهدید نمی کند.
نگرانی از شیوع کرونا در کارخانه های تولیدی
دبیر خانه کارگر شهرستانهای ساوه و زرندیه در این رابطه ضمن ابراز نگرانی از به خطر افتادن سلامت کارگران به خصوص آنهایی که در ایام نوروز به مسافرت رفته و اکنون در آستانه بازگشت به کار هستند، اظهار داشت: در ابتدای شیوع کرونا دستورالعمل های شفافی برای تعطیلی یا نحوه فعالیت صنایع و کارگاههای تولیدی نداشتیم و برخی از کارفرمایان هم از آنجا که صرفا به فکر سود خود بودند، همچنان فعالیت خود را تداوم دادند که سبب اتفاقات ناگواری در بدنه جامعه کارگری از جمله ابتلا و حتی فوت شماری از آنها شد.
«داود میرزایی» به ایرنا، گفت: در شرایطی چون شیوع کرونا لازم است کارگران از سوی مسئولان به نحو شایسته ای مورد توجه واقع شوند و در حالیکه شاهد تعطیلی مدارس و معلمان و شیفتگی شدن ادارات هستیم، اما کارگران شاغل در حوزه صنایع ساوه و زرندیه همچنان در شیفت های طولانی مدت و محیط های متراکم جمعیتی بدون رعایت پروتکل های بهداشتی در حال فعالیت هستند.
وی گفت: اداره کار ساوه هم از نظر داشتن بازرس در تنگنا است و آنقدر نیرو ندارد که بصورت مرتب از صنایع و کارگاه ها بازرسی و نظارت بعمل آورد.
میرزایی گفت: نگرانی ما به عنوان یک تشکل کارگری در شرایط شیوع کرونا از ابتلای کارگرانی است که در تعطیلات نوروز به استانهای زادگاه خود در غرب یا شمال کشور رفته اند.
به گفته او، احتمال ابتلای این بخش از کارگران به کرونا جدی است و در صورت بازگشت به محیط های شغلی، معلوم نیست در کارخانه های ساوه و زرندیه چه اتفاقاتی رخ دهد.
وی تاکید کرد: متاسفانه کرونا به بدنه جامعه کارگری سرایت کرده و حتی جان تعدادی از آنها را گرفته است که مایه نگرانی است.
دبیر خانه کارگر ساوه و زرندیه گفت: اگر کارگران در محل کارشان حاضر نشوند با خطر اخراج روبرو خواهند شد و به همین دلیل روزانه تلفن و پیام های زیادی از همسران یا خود کارگران دریافت می کنیم که نگران سلامت و همچنین شرایط شغلی و اجبار به کار در محیط های ناامن هستند.
وی گفت: از دولت انتظار داریم که حداقل تا پایان فروردین کارخانه ها و صنایع غیرضروری را تعطیل کند و برای پرداخت حقوق این ماه با همفکری کارفرمایان به اجماع برسد.
میرزایی تاکید کرد: کارگرانی که از سفرهای نوروزی و زادگاهشان باز می گردند دست کم باید ۱۰ روز در قرنطینه خانگی باشند تا شرایط سلامت کامل و بی خطر بودن آنها برای سایر بدنه جامعه کارگری احراز و با خیال راحت به کارشان بازگردند در غیر این صورت امکان شیوع گسترده کرونا در مراکز صنعتی و کارخانه ها یک خطر جدی است.
دبیر خانه کارگر ساوه و زرندیه گفت: حالا که تکلیف و دستورالعملی برای تعطیلی کارخانه ها و صنایع وجود ندارد، انتظار داریم که حداقل به علوم پزشکی و اداره کار تکلیف شود تا بازرسی ها را به صورت روزانه از این مراکز تولیدی انجام دهند تا رعایت پروتکل های بهداشتی بدون مشکل از سوی کارفرمایان انجام شود.
میرزایی همچنین تامین وسایل حفاظت فردی از قبیل ماسک، دستکش، ژل بهداشتی برای کارگران و همچنین ضدعفونی محیط کار، سرویس های ایاب و ذهاب که به گفته او در روز برخی از آنها به چند کارخانه خدمات می دهند و نیز رستوران ها را ضروری عنوان کرد.
وی تاکید کرد: در سالی که عنوان جهش تولید دارد، ما نیز حامی افزایش تولیدات داخلی هستیم اما مهمترین شرط تحقق این مسأله حفظ سلامت کارگران بعنوان پیشگامان جبهه تولید و صنعت است و باید مجموعه تدابیری برای فعالیت سالم و بدون خطر این اقشار که گاه تا ۱۲ ساعت کنار هم هستند، از سوی مسئولان عالیرتبه کشور اتخاذ شود.
ادامه کار به شرط ارائه گواهی سلامت
رئیس اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شهرستان ساوه نیز گفت: با اینکه اجباری برای تعطیلی کارخانه ها از سوی دولت اعمال نشد اما برخی از صنایع بزرگ ساوه برای حفظ سلامت کارگران به صورت خودجوش ادامه فعالیت تولیدی را متوقف کردند.
«حسن حق پرست» به ایرنا، گفت: از نظر نیروی بازرس در تنگنا قرار داریم و با اینکه پارسال پنج نفر برای ما در حوزه بازرسی و نظارت فعالیت می کردند اما امسال تعداد آنها به ۲ نفر کاهش یافته است که شرایط ما را برای کنترل فعالیت ها در مراکز صنعتی و کارخانه ها با مشکلاتی مواجه کرده است.
وی اظهار داشت: در اوایل شیوع کرونا در ساوه، دستورالعمل های کشوری در مورد نحوه تعامل مراکز صنعتی با کارگران را به همه کارخانه ها ابلاغ کردیم و اکثریت آنها نسبت به رصد شرایط سلامت کارگران خود اقدام کردند.
حق پرست گفت: کارخانه های ساوه برای اینکه در شرایط تعطیلی یا اعطای مرخصی ایام نوروز مطمئن شوند که کارگران از ساوه خارج نشده اند، هر روز با آنها تماس می گرفتند و درخواست داشتند که برای ثبت حاضری باید به کارخانه مراجعه کنند تا بدانند آیا در منطقه حضور دارند یا خیر.
وی گفت: اگر کارگری در ساوه حضور نداشت و به مسافرت رفته بود از سوی کارخانه به او اعلام می شد که در صورت برگشت، آنها را به کارخانه راه نمی دهند مگر اینکه ۱۴ روز در قرنطینه و تحت مراقبت باشند و سلامت قطعی شان محرز شود.
رییس اداره کار شهرستان ساوه گفت: این اقدام از سوی کارخانه ها و کارفرمایان به صورت خودجوش انجام می شود زیرا خود آنها هم متوجه عمق خطر هستند.
وی گفت: برای اینکه کارگران از سفر منع شوند و به خاطر پیشگیری از ابتلا به کرونا، حتی برخی از شرکت ها اعلام کردند که در بازگشت آنها از سفر، قرارداد جدید را ۱۵ روز بعد از قرنطینه خانگی منعقد می کنند و حتی لازم است گواهی سلامت ارائه کنند.
۲ نگرانی عمده در مورد کارگران و کارخانه ها
رئیس انجمن صنایع مدیران شهرستان ساوه نیز در این مورد به ایرنا، گفت: با همکاری دانشکده علوم پزشکی و کارشناسان تیم بهداشت حرفه ای شهر صنعتی کاوه دستورالعمل هایی علاوه بر پروتکل های وزارت بهداشت برای سلامت کارگران تهیه شده است که می تواند در کارخانه ها از جان پرسنل محافظت کند.
«سعید رضوانی» تاکید کرد: همه مدیران صنایع در ساوه با این تلقی که کارگران سرمایه اصلی عرصه تولید هستند، با دلسوزی و تعهد کامل نسبت به تامین زمینه های بهداشتی و سلامت پرسنل خود پای کار هستند که سبب ایجاد شرایطی خوب در حوزه صنایع این شهرستان شده است.
وی در عین حال از وجود ۲ مشکل بازدارنده در راه تامین کامل سلامت کارگران یاد کرد و افزود: نخستین مشکل این است که هرچند کارگران از نظر شخصی در محیط های کاری دارای شرایطی امن و سالم هستند ولی عمده نگرانی ها در مورد خانواده های آنان و بستگانشان است که ممکن از ناحیه افراد احتمالا مبتلا، دچار آسیب شوند.
رضوانی اظهار داشت: در مواردی اطلاع پیدا کرده ایم که یکی از اعضای خانواده و بستگان سببی و نسبی کارگران فوت کرده یا مبتلا به کرونا شده اند و نگران هستیم که در ساعات غیرکاری به دلیل ارتباط با این افراد، کارگران نیز به این ویروس مبتلا شوند.
رئیس انجمن مدیران صنایع ساوه دومین مشکل را کمبود مواد ضدعفونی کننده در کارخانه ها و واحدهای صنعتی عنوان کرد.
وی ادامه داد: با وجود تلاش های دلسوزانه مسئولان استان مرکزی و شهرستان ساوه، اکنون با این کاستی مواجه هستیم و مواد ضدعفونی کننده به سختی برای این مراکز تامین می شود.
وی تاکید کرد: اگر راه چاره ای برای رفع این مشکلات چه در زمینه شناسایی افراد مشکوک یا مبتلا در خانواده و خویشاوندان کارگران و منع ارتباط پرسنل شاغل با این افراد و همچنین کمبود مواد ضدعفونی کننده حل شود، شرایط بهداشتی و سلامت نیروهای شاغل به نحو چشمگیری ارتقا خواهد یافت.
به گفته او شبکه بهداشت، انجمن مدیران صنایع، اتاق بازرگانی و تشکل های مردمی در کنار اعضای قرارگاه پدافند زیستی با برنامه های آموزشی نسبت به ارتقای سطح دانش کارفرمایان، کارگران و کارشناسان بهداشتی فعالیت های موثری داشته اند و به جرات می توان گفت که سطح رفتارهای بهداشتی در حوزه صنایع ساوه از برترین های کشور است.
رئیس انجمن مدیران صنایع ساوه گفت: در سالی که از سوی رهبر معظم انقلاب به جهش تولید نامگذاری شده است، نیروهای کارگری بعنوان رکن اصلی تولید ارزش بالایی دارند اما نباید فراموش کرد که کارفرمایان نیز با ناملایمات اقتصادی زیادی دست به گریبان هستند و در این شرایط غدغه فراوانی برای حفظ سلامت کارگران در برابر کرونا دارند.
وی افزود: کارفرمایان در ساوه به سختی و با چندبرابر قیمت در حال تهیه اقلامی چون ماسک و دستکش برای پرسنل هستند.
وی ضمن قدردانی از توجه مسئولان برای تامین این اقلام برای صنایع و کارخانه ها، اظهار داشت: مشکل این است که این اقدامات با تاخیر انجام می شود و متناسب با سرعت شیوع کرونا نیست هرچند این مشکلات حتی در کشورهای پیشرفته هم وجود دارد و انتقادی از این حیث وارد نیست.
کتمان ابتلا به کرونا
از رئیس انجمن مدیران صنایع ساوه در مورد نگرانی هایی که به خاطر ابتلای احتمالی کارگران در بازگشت از سفرهای نوروزی و زادگاهشان و خطر سرایت ویروس از آنها به سایر شاغلین وجود دارد، سوال کردیم.
رضوانی گفت: واقعیت آن است که در کشور و شهر ساوه این فرهنگ غلط قابل درک است که نیروهای کارگر مبتلا به کرونا با صداقت و صراحت بیماری خود را اعلام نمی کنند.
وی اظهار کرد: ما هم مطلع شده ایم که برخی نیروهای کارگری پس از ابتلای خفیف به ویروس کرونا و پس از بهبود، موضوع را به نوعی کتمان می کنند.
رضوانی گفت: هم نیروهایی که به استانهای خود در ایام نوروز رفته اند و هم نیروهای موجود در ساوه به دلیل رعایت نکردن کامل اصل خانه نشینی به یک اندازه در خطر ابتلا به کرونا هستند و اکنون هم در مورد کارگران مسافرت رفته و هم آن افرادی که در ساوه ماندگار بودند، دغدغه جدی داریم.
رئیس انجمن مدیران صنایع ساوه تاکید کرد: اگر از ابتلای کارگرانی که به محیط های صنعتی باز می گردند، مطلع شویم بدون اتلاف وقت آنها را به علوم پزشکی معرفی می کنیم تا در نقاهتگاه تحت مراقبت باشند و پس از شفای کامل خواهند توانست به کارشان بازگردند.
به گفته این فعال حوزه صنعتی، اکنون مدیران کارخانه ها و صنایع ساوه برای تامین سلامت کارگران با اقداماتی چون انجام آزمایش های مختلف پزشکی هزینه هایی را متحمل می شوند اما واقعیت آن است که این اقدامات تنها ۱۵ تا ۲۰ درصد مبتلایان احتمالی به کرونا را مشخص می کند.
کارگران مبتلا نگران از دست دادن شغل خود نباشند
رئیس انجمن مدیران صنایع ساوه در مورد برخی نگرانی ها از احتمال اخراج کارگرانی که مبتلا به کرونا هستند، گفت: امسال شرایط کار و تولید در ساوه چشم انداز بسیار خوبی دارد و به وجود و توان همه کارگران نیاز است.
وی اظهار داشت: نیروهای کارگری توانمند و موثر حتی اگر ۲ هفته هم به دلیل ابتلا به کرونا تحت مراقبت و قرنطینه باشند، پس از بازیابی کامل سلامت خود برای بازگشت به کارشان هیچ مشکلی نخواهند داشت.
رضوانی گفت: کارخانه ها برای مهارت آموزی کارگران خود هزینه های زیادی را تقبل کرده اند و جایگزینی یک کارگر خوب، متبحر و صادق بسیار سخت است زیرا این گونه افراد همواره در حوزه صنایع مشتری های خود را دارند.
وی تاکید کرد: کارفرمایان با درک شرایط این روزهای جامعه و با فرض احتمال ابتلای کارگران به کرونا، قطعا با صبوری و سعه صدر رفتار خواهند کرد و منتشر بهبود و بازگشت به کار آنان خواهند ماند.
ساوه دارای بزرگترین شهر صنعتی ایران (کاوه) و فعالیت افزون بر ۵۵۰ کارخانه صنعتی و تولیدی است، در زرندیه نیز ۳۲۰ کارخانه فعال وجود دارد و در مجموع این شهرستان ها با فاصله ۵۰ کیلومتری از هم، قطب مهم تولیدات صنعتی کشور به شمار می آیند.
گزارش از یحیی معماری