به گزارش روز سه شنبه سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور، سید جواد حسینی در حاشیه جلسه شورای برنامه‌ریزی سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور اظهار داشت: فلسفه آموزش و پرورش و مکتب فکری حاکم بر نظام آموزشی دانش آموزان با نیاز ویژه بر مبنای پذیرش هفت اصلی است که محور تمام تصمیم گیری هابه شمار می‌رود.
وی اولین اصل را «اصل توسعه انسان مبنا» دانست و اظهار داشت: امروزه نگاه ما به توسعه، پس از گذر از توسعه دوره های تکنولوژی محور، سرمایه و ثروت محور به توسعه انسان محور رسیده است و در این نگاه همه انسان ها نقش آفرین هستند و نتایج توسعه شامل همه افراد جامعه می شود.
حسینی افزود: اصولاً توسعه در دوره هایی منبع محور، در زمان هایی تکنولوژی محور و در دوره های دیگر سرمایه محور بوده است.
وی با تاکید بر اینکه امروزه توسعه انسان محور است و در این توسعه انسان ها نقش اصلی را ایفا می کنند، اظهار داشت: انسان ها به عنوان یک منبع انسانی هستند و زمانی می توانند در توسعه نقش موثری ایفا کنند که تبدیل به سرمایه انسانی شوند و این رسالت اصلی نظام تعلیم و تربیت است که منابع انسانی را به سرمایه های انسانی تبدیل کند و در آن صورت شاهد تحقق توسعه در ابعاد مختلف خواهیم بود.
حسینی افزود: امروزه در کشورهای توسعه یافته بیش از ۷۰ درصد توسعه مبتنی بر منابع و سرمایه های انسانی است و این وضعیت در کشورهای در حال توسعه و ایران کمتر از ۳۲ درصد است.
معاون وزیر با بیان اینکه نظریه توسعه انسان مبنا از دو جهت برای ما اهمیت دارد، اظهار داشت: اولین جهت این است که همه انسان ها باید در توسعه نقش آفرینی کنند و از منبع انسانی تبدیل به سرمایه انسانی شوند.
حسینی گفت: وقتی از همه انسان ها و نقش آنها در توسعه سخن می گوئیم دانش آموزان با نیازهای ویژه را نیز شامل می شود که با تعلیم و تربیت از طریق آموزش و پرورش نقش خود را در توسعه ایفا می کنند.
وی تصریح کرد: دومین جهت این است که همه انسان ها به ویژه دانش آموزان با نیازهای ویژه باید از مواهب توسعه بهره مند شوند و در چنین وضعیتی است که جامعه دوستدار انسان شکل خواهد گرفت و این رسالت بزرگی است که بر دوش آموزش و پرورش استثنایی است.
حسینی دومین اصل را «اصل تفاوت های فردی» دانست و گفت: انسان ها با یکدیگر متفاوتند و به لحاظ تاریخی سابقه تفاوت های فردی به قدمت تاریخ مدون است.
وی افزود: مطالعه درباره کودکان با نیاز ویژه مطالعه تشابهات نیز است که در شناخت گروه های متفاوت آنان نیز موثر واقع می‌شود.
حسینی اظهار داشت: تفاوت های فردی با نیازهای دانش آموزان ارتباط دارد و این تفاوت ها در وهله اول تفاوت های بین فردی و در وهله دوم تفاوت های درون فردی را مد نظر قرار خواهد داد.
وی تصریح کرد: آموزش و پرورش با این نگاه باید گروه های مختلف دانش آموزان با نیازهای ویژه را شناسایی و شرایط استاندارد ارتقای تعلیم و تربیت آنها را فراهم سازد.
معاون وزیر با بیان اینکه بر اساس اصل تفاوت های فردی دانش آموزان با نیازهای ویژه تفاوت های مشخصی با سایر دانش آموزان دارند، اظهار داشت: این دانش آموزان محدودیت هایی در ظرفیت های جسمانی و ذهنی دارند که باید بر مبنای نظریه دارایی محور باید در نگاه به همه دانش آموزان از جمله دانش آموزان با نیازهای ویژه به دارایی ها و داشته های آنها توجه کنیم تا با رشد این داشته ها به دلیل محدودیت ها و نداشته هایشان به حاشیه رانده نشوند و استعدادها و ظرفیت آنها که کم هم نیستند، رشد یابد.
رییس سازمان آموزش و پرورش استثنایی سومین اصل را «اصل تطابق و مناسب سازی» دانست و افزود: نظام تعلیم و تربیت جامعه باید برای رشد و توسعه انسان ها همه ظرفیت و امکانات را فراهم کند و یکی از الزامات نظام آموزش و پرورش دانش آموزان با نیاز ویژه تطابق سازی و مناسب سازی فضا و تجهیزات، محتوا و منابع، معلمان، دانش آموزان عادی، اولیا و مربیان است.
وی گفت: بر اساس این اصل که همراستا با نظریه امتداد است، انسان ها ظرفیت ها و حواسی دارند که "توسعه" امتداد این حواس است. به عنوان مثال مخابرات امتداد گوش و شنوایی، صنعت برق امتداد بینایی و چشم، بلندگو امتداد زبان، دستگاه های هوش مصنوعی امتداد مغز و دستگاه های پرس امتداد دندان ها هستند.
معاون وزیر با بیان اینکه برخی از انسان ها و دانش آموزان که ما از آنها به عنوان دانش آموزان با نیازهای ویژه یاد می کنیم، در برخی از این ظرفیت ها و حواس دچار محدودیت هستند، اظهار داشت: با پذیرش اصل تفاوت های فردی، نظام تعلیم و تربیت و مدارس باید شرایطی را فراهم آورند تا بر اساس نیاز دانش آموزان، مدارس انطباقی و مناسب سازی شده را شکل دهند و از این مسیر حواس و محدودیت های این دانش آموزان را جبران کنند.
وی افزود: معلمین، فضای مدرسه، کتب درسی، والدین، دانش آموزان عادی، و تجهیزات آموزشی، پرورشی و توانبخشی باید مناسب سازی شده و به این طریق شرایط تعلیم و تربیت تطابق سازی شده برای رشد همه جانبه دانش آموزان و مبتنی بر تفاوت های فردی را فراهم سازند.
معاون وزیر چهارمین اصل را «اصل رویکرد تلفیقی- فراگیر سازی» ذکر کرد و اظهار داشت: این رویکرد بر مبنای شناسایی این امر است که کودکان با شیوه های متفاوتی یاد می گیرند و با روش ها و شتاب مختص به خود رشد می کنند.
وی افزود: آموزش فراگیر فرآیندی است بر مبنای افزایش نقش پذیری تمامی دانش آموزان به ویژه دانش آموزان دارای ناتوانی در مدرسه و این امر بر مبنای بازطراحی ساختارهای فرهنگی، سیاست ها و رویه های جاری در مدارس است که باید پاسخگوی گوناگونی دانش آموزان و نیازهای آن ها باشد.
حسینی با بیان ویژگی های رویکرد تلفیقی- فراگیر سازی اظهار داشت: به رسمیت شناختن این موضوع که تمامی کودکان می توانند بیاموزند، به رسمیت شناختن و محترم شماردن تفاوت های کودکان با یکدیگر از لحاظ سن، جنسیت، نژاد، زبان، ناتوانی ها، شرایط بیماری، توانمند ساختن ساختارها، ساز و کارها و روش های آموزشی به منظور سازگار شدن با نیازهای تمامی دانش آموزان برخی ویژگی های این رویکرد است.
وی افزود: رویکرد تلفیقی بخشی از استراتژی گسترده تر برای پشتیبانی از جامعه ای فراگیر است و فرآیندی است پویا که به طور پیوسته در حال تکامل است. رویکرد تلفیقی- فراگیر، تغییر جهتی است که نظام تعلیم و تربیت از سمت رویکرد تفکیکی به سمت رویکرد تلفیقی و ترکیبی مبتنی بر فراگیرسازی باید انجام دهد.
معاون وزیر با بیان اینکه پشتوانه نظری این اصل مبتنی بر اصل همزیستی افراد در جامعه با یکدیگر است، افزود: همه انسان ها در کنار یکدیگر زندگی می کنند، روابط اجتماعی دارند و نیازهای خود را از بازار و نهاد ها تامین می کنند.
وی گفت: مدارس و نظام تعلیم و تربیت باید این قابلیت را داشته باشند تا به سمت مدرسه ترکیبی تغییر جهت دهند و این بدین معنی است که دانش آموزان با هوش بالا و سمپادی، دانش آموزان عادی و دانش آموزان با نیازهای ویژه همه بتوانند در یک مدرسه و کلاس تحصیل کنند و معلمان و مدیران ترکیبی و تلفیقی در نظام تعلیم و تربیت، آموزش دیده و تربیت شوند.
حسینی تصریح کرد: رویکرد تلفیقی- فراگیر سازی که امروزه به عنوان یک تغییر جهت جدی در آموزش و پرورش استثنایی مورد توجه می باشد چنین نگاهی را هدف گذاری کرده است.
رییس سازمان آموزش و پرورش استثنایی پنجمین اصل را «اصل توانمند سازی» ذکر کرد و افزود: با تمرکز بر اصل توسعه انسان مبنا ، پذیرش اصول تفاوت های فردی و تطابق سازی ، تکیه بر اصل تلفیقی و فراگیر سازی ضمن فراهم کردن شرایط توانمند سازی دانش آموزان با نیازهای ویژه باید آنان را به حداکثر ظرفیت رشدشان که هدف اصلی تعیم و تربیت است رساند تا تبدیل منابع انسانی به سرمایه انسانی که رسالت اصلی نظام تعلیم و تربیت است شکل گیرد.
حسینی ششمین اصل را «اصل توسعه فرصت آفرینی» دانست و افزود: این اصل پس از توانا سازی دانش آموزان با نیاز ویژه تلاش دارد با پیوند نهادهای رسمی، دولتی و عمومی و استفاده مطلوب و بهینه از ظرفیت های آن ها در زمینه های مختلف صنعتی، کشاورزی، خدماتی، فرهنگی و اجتماعی شرایط را برای پذیرش این دانش آموزان در جامعه فراهم آورد.
وی گفت: در این راستا تعامل با تمامی نهادهای مرتبط به منظور ایجاد اشتغال فارغ التحصیلان امری ضروری به نظر می رسد.
معاون وزیر هفتمین اصل را اصل «تعادل سازی و ایجاد عدالت» دانست و گفت: با اتکا بر اصول شش گانه فوق قادر خواهیم شد همه آحاد جامعه از جمله افراد دارای معلولیت و دانش آموزان با نیازهای ویژه را برای نقش آفرینی تربیت کنیم.
حسینی افزود: همچنین جامعه برای تطابق و مناسب سازی تمهیداتی را پیش بینی و اتخاذ خواهد کرد تا زمینه های لازم برای تعلیم و تربیت این گروه از دانش آموزان فراهم شود.
وی تصریح کرد: با رویکرد فراگیرسازی خواهیم توانست روند آموزش شفاف و مناسب را به فعلیت برسانیم و زمینه های جذب دانش آموزان با نیازهای ویژه در بازار کار را مهیا سازیم و در چنین شرایطی است که می توان مسیر عدالت اجتماعی را جهت داد.