اشتغال و بیکاری از جمله موضوع‌های اساسی اقتصاد هر کشور یا منطقه است به گونه‌ای که افزایش اشتغال و کاهش بیکاری به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی جوامع تلقی می‌شود.
نرخ بیکاری استان مرزی خراسان جنوبی تا پایان سال ۹۶ (۱۱.۷) همه ساله دورقمی بود تا اینکه بالاخره سال ۹۷ تک رقمی شده و به ۸.۴ درصد رسید اما این رقم همچنان مردم و مسوولان دستگاه‌های اجرایی را راضی نکرد لذا تدوین سند توسعه اشتغال استان در دستور کار قرار گرفت.
از همین رو اوایل سال ۹۸ به دستور استاندار خراسان جنوبی دستگاه‌های پیشران اقتصادی استان موظف شدند که برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدتی را برای بهبود وضعیت اشتغال استان در پیش گیرند.
نرخ بیکاری خراسان جنوبی در پاییز ۹۸ نسبت به مدت مشابه سال قبل با سه درصد کاهش از ۸.۴ به ۵.۴ درصد رسید و از این حیث استان در جایگاه نخست کشور قرار گرفت.
اقدامات زیادی در یک سال گذشته از قبیل فعال کردن کارگاه‌های نیمه تعطیل، توجه به ساخت مسکن در مناطق شهری و روستایی، رونق در ساخت و سازها، پرداخت تسهیلات در بخش‌های مختلف، تکمیل پروژه‌های نیمه تمام، هدایت نقدینگی به فعالیت‌های اشتغالزا، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و سایر عوامل سبب موفقیت استان در کاهش نرخ بیکاری شد.
براساس اعلام مرکز آمار ایران درخصوص نرخ بیکاری زمستان ۹۸، خراسان جنوبی باز هم رتبه اول کشور در پایین بودن نرخ بیکاری را کسب کرد.
خراسان جنوبی با نرخ بیکاری ۵.۹ درصد پایین‌ترین نرخ استان‌ها در فصل زمستان ۹۸ را داشته است که بیشترین نرخ اشتغال با ۴۳.۸ درصد مربوط به بخش خدمات بوده است و بخش صنعت با ۳۱.۹ درصد و کشاورزی ۲۴.۳ درصد در رتبه‌های بعدی هستند.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی، اردیبهشت ماه ۹۸ با بیان اینکه اولویت نخست در حوزه اقتصادی حفظ اشتغال و فعالیت واحدهای تولیدی است گفت: این مهم با برنامه‌ریزی دقیق سبب افزایش ظرفیت تولید و تثبیت اشتغال در استان خواهد شد.
مشیرالحق عابدی افزود: ابتدای سال استاندار برای اجرایی شدن فرمایشات رهبری در حوزه اقتصادی دستوری صادر کرد تا برنامه راهبردی با محورهای اولویت‌دار به دستگاه های اجرایی حوزه اقتصادی ابلاغ شود.
وی اظهار داشت: حوزه اقتصادی استانداری نیز با الهام از تاکیدات وزارت کشور، فرامین و برنامه‌ها و ادامه نقشه راهی که توسط استاندار اقدام شده نسبت به بومی‌سازی مطالبات اقدام و با همکاری دستگاه‌های اجرایی این حوزه برنامه مدونی در استان تدوین کردیم.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی هم گفت: بخش راه و مسکن به عنوان دو پیشران اقتصادی مطرح است که می‌تواند در حوزه اقتصاد و اشتغال نقش آفرینی ویژه‌ای داشته باشد.
وحید داعی افزود: پژوهش و آمارها نشان می‌دهد در بخش مسکن حدود ۲۰۰ تا ۲۳۰ شغل وابسته وجود دارد که اقدامات و برنامه‌های دستگاه‌های اجرایی مختلف در زمستان ۹۸ منجر به پایین آمدن نرخ بیکاری استان شد.
وی اتمام مسکن مهر خراسان جنوبی را یکی از برنامه‌های مهم سال گذشته در حوزه مسکن عنوان کرد و گفت: خراسان جنوبی پنجمین استان بود که اردیبهشت سال ۹۸ با حضور وزیر راه و شهرسازی، جشن اتمام مسکن مهر را برگزار کرد.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی تصریح کرد: سهمیه استان از این طرح یک هزار و ۳۸۸ واحد بود که به پنج هزار و ۲۰۰ واحد افزایش یافت که با شروع عملیات اجرایی ساخت مسکن ملی در استان یک هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان گردش مالی پروژه‌ها خواهد بود و به ازای هر ۷۰ مترمربع یک اشتغال ایجاد می‌شود.
وی با بیان اینکه پارسال ایجاد حدود ۴۲۰ کیلومتر محور دوبانده در استان هدف‌گذاری شد که در نوع خود بی‌سابقه است عنوان کرد: در مجموع سال گذشته ۴۱۸ کیلومتر از باندهای دوم استان اجرا شد که بدون شک سبب افزایش اشتغال در این حوزه شده است.
داعی یادآور شد: همچنین مصوبه احداث ۲۷۱ کیلومتر پروژه ریلی بیرجند و اتصال آن به راه آهن بافق - مشهد یکی از کارهای بزرگی بود که سال گذشته در استان رقم خورد و تاکنون نقش خوبی در ایجاد اشتغال داشته است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان جنوبی هم گفت: سال گذشته با اجرای سامانه‌های نوین آبیاری در استان چهار هزار و ۲۰۰ فرصت شغلی ایجاد یا تثبیت شد.
غلامرضا قوسی از ایجاد و ثبیت ۲ هزار و ۳۲۷ فرصت شغلی از طریق مرمت و بازسازی قنوات استان خبر داد و افزود: با ایجاد ۱۸ مجتمع دامداری و گلخانه‌ای نیز حدود ۳۰۰ فرصت شغلی در بخش کشاورزی استان ایجاد شد.
وی اظهار داشت: پارسال ۲۱۸ میلیارد تومان تسهیلات در بخش‌های مختلف کشاورزی پرداخت شد که از این طریق یک هزار و ۱۵۰ اشتغال دائم ایجاد و اشتغال هشت هزار و ۹۰۰ نفر تثبیت شده است.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی هم گفت: هدف‌گذاری این سازمان در سال ۹۸، ایجاد سه هزار شغل بوده و به طور متوسط در سال‌های اخیر بین ۲ هزار و ۵۰۰ تا سه هزار شغل در این حوزه ایجاد شده است.
داود شهرکی با بیان اینکه سهم سازمان در ایجاد اشتغال از ۲۹ درصد به ۳۲ درصد رسید اظهار داشت: سهم صنعت و معدن در اشتغال ۲ درصد افزایش یافت البته این سازمان اشتغال ثبت نشده در حوزه معادن، اصناف و اکتشاف زیاد دارد.
وی بیان کرد: سال گذشته ۴۳۰ میلیارد تومان تسهیلات تبصره ۱۸، در حوزه منابع داخلی بانک‌ها، رونق تولید و مشاغل خانگی پرداخت شد همچنین ۸۰۰ میلیارد تومان در طرح‌های مختلف سرمایه‌گذاری شده است که نقش بسزایی در ایجاد اشتغال در حوزه‌های مختلف داشته است.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان خراسان جنوبی اظهار داشت: در حوزه صنعت از سال گذشته اقدامات خوبی رقم خورد که منجر به ایجاد اشتغال شد از جمله اینکه چند واحد تولیدی تعطیل و نیمه تعطیل مجدد به چرخه تولید بازگشت.
وی با بیان اینکه حوزه معدن ظرفیت بسیار خوبی برای ایجاد اشتغال در استان است گفت: در حال حاضر حدود ۱۲ هزار نفر در این حوزه مشغول به کار هستند و ذخایر معدنی استان نیز پارسال به سه میلیارد و ۷۰۰ میلیون تن رسیده است.
سرپرست شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان جنوبی نیز گفت: از ابتدای دولت دوازدهم تاکنون ۳۱ واحد صنعتی و تولیدی استان که به دلایل مختلف تعطیل شده بودند، مجدد به چرخه تولید بازگشت.
مرتضی عابدینی افزود: با فعالیت دوباره این واحدهای صنعتی ۲۲۰ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری انجام و زمینه اشتغال ۳۶۰ نفر مجدد فراهم شد.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان جنوبی نیز گفت: زمستان ۹۸ تعداد ۷۳۰ نفر شغل اولی در قالب طرح یارانه دستمزد با حداقل مدرک تحصیلی دیپلم و از ۲۰ تا ۳۵ سال جذب ۱۷۱ بنگاه اقتصادی شدند.
غلامرضا اشرفی با بیان اینکه پارسال یک هزار و ۲۳۲ فرصت شغلی در حوزه تعاون ایجاد شد اظهار داشت: ۹۰ درصد اعتبارات مشاغل خانگی نیز پرداخت شده که در کاهش نرخ بیکاری استان تاثیرگذار بوده است.
وی با اشاره به تسهیلات اشتغال پایدار روستایی و عشایری گفت: از ابتدای سال ۹۷ تاکنون طی چهار مرحله ۲ هزار و ۸۲۹ فقره در قالب ۳۵۰ میلیارد تومان با پیش بینی اشتغال ۶ هزار و ۳۲۸ نفر در استان جذب شده است.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان جنوبی تصریح کرد: پارسال یک هزار و ۶۷۶ نفر از طریق مراکز کاریابی در استان به کار گرفته شدند.
وی گفت: همچنین پارسال یک هزار و ۲۸۰ مجوز مشاغل خانگی مستقل و ۳۸ مجوز پشتیبان به مبلغ ۶ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان صادر شد که تاکنون ۹۰ درصد این اعتبار جذب شده است.
معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد امام خمینی (ره) خراسان جنوبی هم گفت: پارسال در بحث اشتغال مددجویی چهار هزار و ۹۲ طرح اجرا شده که ارزش ریالی آنها ۱۵۰ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان است.
سید رضا حسینی با بیان اینکه این میزان اشتغال از نظر تعداد طرح ۱۵۹ درصد و از نظر مبلغ ۲۹۴ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته است افزود: از این تعداد ۳۳۳ طرح کاریابی بوده و در مجموع چهار هزار و ۸۹۵ نفر شاغل شده‌اند.
وی با بیان اینکه این میزان اشتغال از نظر تعداد طرح ۱۵۹ درصد و از نظر مبلغ ۲۹۴ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته است گفت: از این تعداد ۳۳۳ طرح کاریابی بوده و در مجموع چهار هزار و ۸۹۵ نفر شاغل شده‌اند.
معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد امام خمینی (ره) خراسان جنوبی از اجرای ۱۳۵ درصدی برنامه ابلاغی اشتغال سال گذشته در استان خبر داد و افزود: البته هنوز هم تا ابتدای شهریور امسال فرصت پرداخت تسهیلات به طرح‌های اشتغال داریم گرچه برنامه سال جدید نیز ابلاغ نشده است.
مدیرکل بهزیستی خراسان جنوبی هم گفت: تا دی ماه سال قبل با پرداخت ۱۱۰ میلیارد ریال وام قرض‌الحسنه زمینه اشتغال حدود ۳۰۰ معلول و مددجو زیرپوشش این نهاد در استان فراهم شد.
علی عرب نژاد افزود: وام‌های اشتغال یکی از اصلی‌ترین مولفه‌های توانمندسازی معلولان و جامعه هدف بهزیستی است و دریافت‌کنندگان تسهیلات بعد از ایجاد اشتغال و خودکفایی از چرخه حمایت بهزیستی خارج می‌شوند.
مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان جنوبی هم گفت: حدود هفت هزار اشتغال ثابت در بخش مسکن روستایی استان در سال گذشته ایجاد شده است.
علی اصغر آسمانی مقدم افزود: سال ۹۸ تفاهم‌نامه سه‌جانبه‌ای بین سازمان برنامه و بودجه، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و کمیته امداد امام خمینی (ره) برای احداث ۱۰ هزار واحد مسکونی برای محرومان در بیش از ۶۰۰ روستای استان منعقد شد که به عنوان پروژه‌ای بی‌نظیر سبب رونق بازار مصالح ساختمانی، نیروی کار و اشتغال در مناطق روستایی شد.
وی گفت: از مجموع ۱۰ هزار واحد مسکونی محرومان، پنج هزار واحد توسط کمیته امداد امام خمینی (ره) و همین میزان توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در حال احداث است و براساس اطلاعات دبیرخانه شورای عالی اشتغال به ازای هر ۶۰ مترمربع واحد ساختمانی یک اشتغال پایدار ایجاد می‌شود.
وی اظهار داشت: تاکنون ۵۰ درصد این واحدها تکمیل و به بهره‌برداری رسیده است و به گفته مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان جنوبی پارسال هفت هزار اشتغال ثابت در بخش مسکن روستایی استان ایجاد شده است و تا پایان اردیبهشت ماه سال ۹۹ پرونده پنج هزار واحد مسکن محرومان سهمیه بنیاد مسکن بسته خواهد شد.