به گزارش ایرنا، بیماری کرونا از روزهای پایانی بهمن ماه سال گذشته در کشور شیوع پیدا کرده است و تاکنون ۶۸ هزار و ۱۹۲ نفر به این بیماری مبتلا و چهار هزار و ۲۳۲ نفر جان خود را از دست داده‌اند.
در این میان افراد با بیماری‌های زمینه‌ای و آسیب‌دیدگان اجتماعی، کارتن‌خواب و بی‌خانمان و معتادان متجاهر که به صورت جمعی در پاتوق‌ها هستند و اشتراکی مواد مصرف می‌کنند، دچار نقص ایمنی هستند و ضمن نداشتن تغذیه مناسب، بهداشت فردی را رعایت نمی‌کنند و آگاهی و اطلاعی هم از این مسائل ندارند و بیشتر در معرض بیماری کرونا قرار دارند.
با توجه به شیوع بیماری کرونا، در خانه ماندن و رعایت فاصله اجتماعی برای جلوگیری از انتقال این بیماری از سوی مراجع ذی‌صلاح مورد تاکید است اما برای معتادان متجاهر و بی‌خانمان که با ناملایمات جامعه دچار چنین شرایطی شدند، خانه و فاصله اجتماعی معنا ندارد و تعطیلی مراکز ترک اعتیاد که سرپناهی برای معتادان محسوب می‌شد، آنان را از حداقل حقوق شهروندی محروم کرده است.
در چند هفته گذشته فیلم‌ها و تصاویری از حضور معتادان در پایتخت به خصوص میدان شوش در فضای مجازی منتشر شد که پنجم فروردین ماه، سرپرست سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران در نشست خبری مجازی با هشدار نسبت به حضور معتادان متجاهر به دلیل تعطیلی مراکز ماده ۱۶ در پی بیماری کرونا و ایجاد پاتوق‌هایی توسط آنان در مناطق پاکسازی شده پایتخت گفت: مسئولان در این زمینه باید تصمیم جدی اتخاذ کنند.
سیدمالک حسینی همچنین در حساب توییتر خود نوشت: با شیوع کرونا در برابر تعطیلی گرمخانه‌ها مقاومت کردیم چون معتقدیم بی‌خانمان‌ها و کارتن‌خواب‌ها توان مراقبت از خود ندارند و حتی می‌توانند خطر بالقوه‌ای برای تمام شهر باشند.
حسینی در ادامه بیان کرد: اکنون نه تنها شهرداری تهران را در این راه تنها گذاشته‌اند بلکه با تصمیمات نادرست مشکلات را افزایش داده‌اند.
تعطیلی مراکز ماده ۱۶
ستاد مبارزه با مواد مخدر و کمیته درمان این ستاد بنا به توصیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اسفندماه ۹۸ پس از اعلام رسمی شیوع کرونا، برای مقابله و انتقال این بیماری فعالیت مراکز ماده ۱۶ که معتادان متجاهر را پذیرش می‌کنند، متوقف کرد.
رئیس ستاد مبارزه با قاچاق مواد مخدر استان تهران پنجم اسفندماه ۹۸ در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: برای جلوگیری از شیوع بیماری کرونا در میان معتادان، مراکز نگهداری معتادان تا اطلاع بعدی هیچ شخصی را ترخیص یا پذیرش نمی‌کنند.
مصطفی هادی‌زاده گفت: در این مدت، مراقبت‌های ثانوی انجام می‌شود و حتی اگر مراکز ظرفیت لازم را هم داشته باشد، معتاد جدید پذیرش یا ترخیص نمی‌شود.
وی افزود: امسال معتادان متجاهر به صورت مرتب جمع‌آوری و پیش از بحث کرونا نزدیک ۱۰هزار و ۵۰۰ نفر در مراکز نگهداری پذیرش شده‌اند.
هادی‌زاده بیان کرد: در صورتی که فردی نیز در میان آنان مشکوک به ابتلا به کرونا باشد، مراقبت‌های لازم را در اسرع وقت دریافت می‌کند.
رئیس ستاد مبارزه با مواد مخدر استان تهران گفت: در صورتی که دستوری مبنی بر پذیرش معتادان متجاهر جدید برای جلوگیری از ابتلای آنان به کرونا دریافت کنیم، این محدودیت پذیرش و ترخیص برطرف می‌شود.
همچنین مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور ۱۳ اسفندماه ۹۸ در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: مراکز ترک اعتیاد تا حد امکان پذیرش جدید ندارند مگر آنکه مورد خاص و ویژه‌ای باشد.
فرید براتی‌سده گفت: معتادان در مراکز ترک اعتیاد می‌توانند به طور داوطلبانه ترخیص شوند و اگر بهبود یافتند و ترخیص شدند، مراکز دیگر مورد جدیدی تا حد امکان پذیرش نخواهد کرد.
وی با اشاره به تشکیل ستاد پیشگیری و مقابله با ویروس کرونا در سازمان بهزیستی کشور افزود: معتادانی که در مرکز هستند همچنان باقی می‌مانند اگر مورد مشکوکی از نظر ویروس کرونا بین آنان وجود داشته باشد از بقیه جدا می‌شوند و به اتاق قرنطینه می‌روند تا به مراکز بهداشتی منتقل شوند.
اما مشکل در حال حاضر تنها تعطیلی مراکز ماده ۱۶ نیست و مرخصی دادن به تعدادی از زندانیان که بخشی از آنان معمولا از طرف خانواده پذیرش ندارند یا بی‌خانمان هستند، بر این مشکلات افزوده است. به گفته رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران، هفت هزار نفر از معتادان متجاهر از مراکز ماده ۱۶ ترخیص شدند و حدود پنج هزار نفر هم قرار بوده در طرح نوروزی جمع‌آوری شوند که حدود ۱۲ هزار نفر مجموع این افراد است. با این وجود آمار دقیقی از زندانیان که چنین وضعیتی دارند، در دسترس نیست.
دو هفته گذشته نیز فیلم‌ها و تصاویر دیگری از حضور معتادان در میدان شوش پایتخت در فضای مجازی منتشر شد، سرپرست سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران در حساب توییتر خود نوشت: میدان شوش، بامداد ۱۴ فروردین ۱۳۹۹؛ این افراد مردم همین شهرند، کارتن‌خواب نیستند و حتی بی‌سرپناه، معتادانی که محصول همین جامعه‌اند اما توان خودمراقبتی ندارند، زحمات چند ساله نیروی انتظامی با تعطیلی مراکز نگهداری معتادان نقش برآب شد. بیش از پیش نگران همکارانم در مواجهه با این افرادم.
معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهردار تهران نیز در حساب توییتر خود با اشاره به حضور معتادان در میدان شوش نوشت: شهرداری تهران با تمام ظرفیت گرمخانه‌ها و ۲۴ ساعته به بی‌سرپناهان کمک می‌کند ولی تعطیلی و تعلیق فعالیت برخی مراکز نگهداری معتادان عامل این وضع است.
محمدرضا جوادی یگانه افزود: ناگزیری بی‌سرپناهان از زندگی در خیابان، آنها را از حق شهروندی محروم نمی‌کند و تامین سرپناه برایشان وظیفه همه دستگاه‌ها است.
در پی این واکنش‌ها و نگرانی شهروندان از حضور معتان در سطح شهر، گشت‌های فوریت‌های اجتماعی شهرداری تهران شامگاه ۱۵ فروردین در میدان شوش و پارک هرندی حضور پیدا کرده و با کمک این نهاد و نیروی انتظامی، بیش از یکصد نفر از معتادان به صورت داوطلبانه به گرمخانه‌های مناطق ۱۵ و ۲۰ منتقل شدند اما پس از این اقدام، بازهم معتادان در این مناطق دیده شدند.
جمع‌آوری معتادان متجاهر
شورای اضطراری مبارزه با مواد مخدر استان تهران ۱۶ فروردین ماه برای رسیدگی به وضعیت معتادان متجاهر تشکیل شد و استاندار تهران در حاشیه این جلسه در جمع خبرنگاران اظهارداشت: در این جلسه نسبت به جمع‌آوری و پذیرش معتادان متجاهر تصمیم‌گیری و بنا شد نیروی انتظامی تمامی معتادان متجاهر را از سطح شهر جمع‌آوری کند.
انوشیروان محسنی‌بندپی گفت: جمع‌آوری معتادان از سطح شهر با تصمیم کمیته درمان مقابله با مواد مخدر که مسئولیت آن برعهده معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و خدمات پزشکی مبنی بر خودداری مراکز از پذیرش معتاد جدید است مغایرت دارد.
وی افزود: از همین رو شورای مبارزه با مواد مخدر استان پیشنهاد پذیرش این معتادان را پس از غربالگری و کسب اطمینان از سلامت آنان در ابتلا به ویروس کرونا را مطرح ساخت.
استاندار تهران بیان کرد: شورای مبارزه با مواد مخدر استان، ستاد مبارزه با کرونای استان و وزارت کشور موافق پذیرش این معتادان متجاهر هستند چون آسیب‌زایی حضور آنان در سطح جامعه بالاست.
محسنی‌بندپی گفت: از سوی دیگر در خصوص تمدید مهلت زمان ماندگاری افرادی که هم اکنون در مراکز ترک اعتیاد ماده ۱۶ نیز حضور دارند باید تمهیدات لازم اتخاذ شود.
وی افزود: در این جلسه شهرداری تهران نسبت به آماده‌سازی ظرفیت ۲ هزار نفره مکلف شد.
استاندار تهران تاکید کرد: برای پذیرش این معتادان حتما باید پروتکل‌های بهداشتی لازم را اعمال و مبتلانبودن آنان به ویروس کرونا پیش از پذیرش در مراکز اطمینان حاصل کرد.
اما رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر پایتخت نسبت به سخنان استاندار واکنش نشان داد و در گفت و گو با یکی از رسانه‌ها اعلام کرد: پلیس منتظر ابلاغ ستاد ملی مبارزه با کرونا می‌ماند.
سرهنگ عبدالوهاب حسنوند گفت: بر اساس مصوبه اسفندماه ستاد ملی مبارزه با کرونا، جمع‌آوری معتادان متجاهر توسط پلیس متوقف شده بود.
وی افزود: در این بازه زمانی، پلیس هیچ جمع‌آوری انجام نداد؛ زیرا ظرفیت نگهداری وجود نداشت اما ما نگران حضور مجدد این افراد در محلات بودیم.
حسنوند بیان کرد: پلیس بیش از یک سال برخی محلات تهران مانند شوش، مولوی، هرندی و... را از این افراد پاکسازی کرده بود اما با این مصوبه، این افراد دوباره به محل‌های قبلی خود بازگشتند و زحمات پلیس به هدر می‌رفت.
رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر پایتخت گفت: جمع‌آوری معتادان متجاهر در دوران شیوع ویروس کرونا، نیازمند ابلاغ ستاد ملی مبارزه با کرونا است، به محض اینکه این ابلاغ صورت گیرد، پلیس در اسرع وقت تمام معتادان متجاهر را جمع‌آوری می‌کند.
ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز ۱۶ فروردین در اطلاعیه‌ای در خصوص لغو موقت جمع‌آوری و ساماندهی معتادان متجاهر اعلام کرد که این ستاد و شوراهای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان‌های سراسر کشور تابع تصمیمات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و ستاد مقابله با کرونا است.
در این اطلاعیه آمده؛ طرح‌های جمع‌آوری و ساماندهی معتادان متجاهر با توجه به شیوع ویروس کرونا در سطح کشور و طبق مصوبه کمیته درمان به ریاست معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مقرر شد تا زمان رفع شرایط بحران و اضطرار به تعویق بیفتد.
ستاد مبارزه با مواد مخدر در این اطلاعیه افزود: در این زمینه، جلساتی در حال برگزاری است و چنانچه هر گونه تصمیم جدیدی درباره این طرح، ابلاغ شود، ستاد و شوراها نیز ملزم به رعایت آن خواهند بود.
تدوین پروتکل نگهداری معتادان در شرایط کرونایی
رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر ۱۷ فرودین ماه در گفت و گو با خبرنگار اظهارداشت: پروتکل نگهداری از معتادان متجاهر که اخیرا رها شده‌اند با توجه به شرایط کرونایی، با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تدوین می‌شود.
سردار مسعود زاهدیان گفت: افرادی که از کمپ‌ها رها شدند، مدت دوره ۶ ماهه نگهداری آنان به اتمام رسیده بود و از نظر قانونی مجوزی برای نگهداریشان وجود نداشت.
وی افزود: چنانچه این افراد در مراکز امن نگهداری شوند کمتر آسیب می‌بینند زیرا بسیاری از آنان بی‌سرپناه و بی‌خانمان هستند و باید رویکرد «در خانه بمانیم» نیز برای این افراد در نظر گرفته شود زیرا ممکن است وجود آنان در معابر آلودگی ایجاد کند.
رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر بیان کرد: این مساله با همکاری مسئولان ذی‌ربط پیگیری شده تا در این زمینه تصمیم‌گیری شود و مدت نگهداری معتادان اصلاح شود.
زاهدیان با بیان اینکه از ستاد ملی مقابله با کرونا درخواست شده تا به این موضوع توجه کنند، افزود: این روزها وزارت بهداشت برای مقابله با کرونا جهاد می‌کند بنابراین موضوع معتادان متجاهر در مسیر خود در حال پیگیری است.
فرمانده ستاد مقابله با بیماری کرونا در کلانشهر تهران نیز ۲۰فروردین ماه گفت: براساس مصوبات این ستاد مقرر شد که جمع‌آوری و جایابی معتادان متجاهر با کمک سازمان بهزیستی و با مشارکت نیروی انتظامی انجام پذیرد.
علیرضا زالی افزود: البته این اقدام با رعایت پروتکل بهداشتی ابلاغ شده در این خصوص صورت می‌گیرد و با توجه به اهمیت این مساله قرار شد موضوع ساماندهی معتادان متجاهر در ستاد ملی نیز مورد بررسی قرار گیرد.
وی همچنین ۱۵ فروردین در گفت و گوی خبری با اشاره به رهاشدن ۱۲ هزار معتاد متجاهر در سطح شهر اظهارداشت:تاکنون اقدامات خوبی توسط شهرداری و نیروی انتظامی انجام شده است.
زالی افزود: این موضوع به اعتبارات خاصی نیاز دارد که باید مکاتباتی با ستاد ملی مبارزه با کرونا انجام دهیم.
فرمانده ستاد مقابله با بیماری کرونا در کلانشهر تهران بیان کرد: باید برای بخش‌هایی که می‌خواهند در این زمینه مشارکت داشته باشند به خصوص شهرداری تهران زمینه‌های لجستیکی مورد نیاز مهیا شود، این اتفاقات باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن رخ دهد.
کمک شهرداری تهران در جمع‌آوری معتادان
شهردار تهران در حاشیه دویست و ششمین جلسه شورای اسلامی شهر در جمع خبرنگاران گفت: ما در شهرداری به امر جمع‌آوری معتادان متجاهر کمک می‌کنیم اما متولی این کار نیستیم.
پیروز حناچی افزود: در شرایط کرونایی شاهد بودیم بسیاری از معتادان متجاهر از سوی مراکز ماده ۱۶ رها شدند اما باز هم در حال تعامل با نهادها برای حل این مشکل هستیم.
وی، توزیع ۴۰ هزار بسته بهداشتی بین نیازمندان و پذیرش ماهانه حدود ۶۶ هزار نفر روز در ۲۱ گرمخانه تهران به همراه سه وعده غذا از دیگر اقدامات شهرداری تهران در شرایط بحران کرونا برشمرد.
شهردار تهران تأکید کرد که تا امروز حتی یک مورد ابتلا به ویروس کرونا در میان افراد حاضر در گرمخانه ها هم مشاهده نشد که جای شکر دارد.
معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهردار تهران نیز در حاشیه جمع‌آوری معتادان از میدان شوش و پارک هرندی اظهارداشت: تغییری که در سطح شهر مشاهده می‌کنید، به دلیل تصمیم سایر دستگاه‌ها است، شهرداری گرمخانه‌ها را نبسته و همچنان خدمات خود را ارائه می‌کند. به جای آن موارد بهداشتی را افزایش داده‌ایم و پذیرش افزایش پیدا کرده است.
جوادی یگانه گفت: برخی بازگشایی کمپ‌ها را خودکشی جمعی می‌دانند و آنها را تعطیل کردند، من موافق برخورد سلبی نیستم اما افرادی که از زندان آزاد شدند و به هر دلیلی امکان بازگشت به خانواده را ندارند، معتادان، بی سرپناهان باید جایی داشته باشند.
وی افزود: در شهرداری تلاش کردیم که نگاه را تغییر دهیم و خدمات ۲۴ساعته شده و نگاه انسانی‌تری به بی‌پناهان دارد، تقاضا داریم بقیه دستگاه‌ها نیز به ما کمک کنند.
معاون شهردار تهران بیان کرد: در ۴۵ روز اخیر از بین ۲هزار و ۵۰۰ مددجوی گرمخانه‌ها حتی یک مورد ابتلا به کرونا هم مشاهده نشد، این نشان می‌دهد با مراقبت‌های بهداشتی مددجویان به این بیماری مبتلا نخواهند شد.
جوادی یگانه اظهارداشت: در دستورالعمل بین‌المللی نیز تاکید شده، باید بی‌سرپناهان با رعایت فاصله فیزیکی و توصیه‌های بهداشتی نگهداری شوند.
وی با اشاره به لزوم راه‌اندازی اتاق مصرف در گرمخانه‌ها گفت: در دوره مبارزه با کرونا باید اتاق مصرف نیز در گرمخانه‌ها راه‌اندازی شود تا مددجویان گرمخانه‌ها بتوانند ۲۴ساعته در گرمخانه بمانند اما باز هم تاکید بر این است که مراکز ماده ۱۶ بازگشایی شده و معتادان بی‌سرپناه با رعایت نکات بهداشتی در آنجا نگهداری شوند.
سرپرست سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران درباره راه‌اندازی اتاق مصرف در گرمخانه‌ها گفت: پیشنهاد ما در ستاد مقابله با کرونا این بود که خطر بیرون ماندن معتادان بیشتر از آوردن آنان به گرمخانه‌هاست، برای جلوگیری از خروج این افراد، پیشنهاد اتاق مصرف را به ستاد مبارزه با مواد مخدر دادیم اما این ستاد موضوع را تأیید نکرد.
افزایش ۴۹ درصدی پذیرش در گرمخانه‌ها
حسینی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه آمار پذیرش در گرمخانه‌های تهران در ۱۵ روز نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۹ درصد افزایش داشته، گفت: بخشی از این افزایش مربوط به شرایط شیوع کرونا، افرادی که پیش از این در مراکز ماده ۱۶ بودند و یا زندانیان بی‌خانمان است.
وی با بیان اینکه گرمخانه‌ها به صورت کف‌خواب ۴هزار نفر ظرفیت پذیرش دارد، افزود: در حال حاضر بیش از ۲هزار و ۴۰۰ نفر در گرمخانه‌ها پذیرش می‌شوند، در صورتی که پیش‌بینی ما برای فرودین ماه، حدود یکهزار و ۴۰۰ نفر بود حتی در پیک زمستان، ۲ هزار و ۲۰۰نفر پذیرش داشتیم.
سرپرست سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران بیان کرد: با توجه به وضعیت شیوع کرونا، سعی می‌کنیم ضمن آموزش مسائل ایمنی و بهداشتی و ارائه ماسک و بسته‌های بهداشتی به مددجویان و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، افراد به صورت فشرده در گرمخانه‌ها پذیرش نشوند، هر چند در مراکزی که پذیرش بیش از ظرفیت تخت‌هاست، چالش‌هایی پیدا می‌کنیم.
حسینی با اشاره به اینکه حدود ۴۰ نفر در گرمخانه‌ها مشکوک به کرونا شناسایی شدند، افزود: این افراد از طریق اورژانس به مراکز درمانی منتقل شدند اما هیچ مورد مثبت ابتلا به کرونا اعلام نشد و موارد مشکوک علایمی مانند سرماخوردگی و تب بالا داشتند که تحت درمان قرار گرفتند، اگر مددجویان مبتلا به سرماخوردگی شدید باشد، در اتاق‌های ایزوله گرمخانه‌ها نگهداری می‌شوند و پس از بهبودی به اتاق‌های اصلی بازگردانده می‌شوند.
وی گفت: طی مذاکره با ستاد مبارزه با مواد مخدر، قرار بود مراکز بهاران با ظرفیت ۲هزار نفر را بازسازی و دوباره فعال کنیم و در شرایط فعلی در صورت تامین اعتبار از سوی دولت می‌توانیم این مراکز را برای نگهداری از افراد بی‌خانمان و معتادان آزادشده از مراکز ماده ۱۶ اختصاص دهیم.
حسینی اظهارداشت: گشت‌های فوریت‌های اجتماعی در روزهای اخیر افزایش پیدا کرده و به صورت دوره‌ای و یا از طریق تماس‌های مردمی با سامانه ۱۳۷ در مناطق اعلام شده و به خصوص در مناطق پرخطر، حضور پیدا می‌کنند، اگر موردی باشد و افراد خودشان تمایل داشته باشند، گشت‌ها، آنان را به گرمخانه‌ها منتقل می‌کنند
سرپرست سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران گفت: متاسفانه بسیاری از معتادان مصرف‌کننده حرفه‌ای مواد مخدر هستند و برای حضور در گرمخانه‌ها مقاومت می‌کنند و با چالش‌هایی در این زمینه مواجهیم، ما تنها افرادی را می‌توانیم پذیرش کنیم که داوطلبانه درخواست داشته باشند، به اجبار نمی‌توانیم آنان در مراکز پذیرش کنیم.
حسینی افزود: تاکنون بودجه‌ای از سوی دولت و سازمانی برای پیشگیری و مراقبت از کرونا به شهرداری اختصاص داده نشده است.
براساس سخنان مسئولان، تاکنون تصمیم قطعی در مورد ساماندهی معتادان متجاهر گرفته نشده و اقدامات و تصمیم‌گیری تنها در حد ابلاغیه، اطلاعیه، بررسی پروتکل و ابلاغ آن در روزهای آینده بوده است و معتادان همچنان در مناطق پاکسازی شده همچون میدان شوش، هرندی، مناطق جنوبی تهران، بوستان میثاق، دره فرحزاد و بازار تجریش حضور دارند.
با توجه به تغییرات جوی، بارش باران و سرما در روزهای اخیر نگرانی حضور این افراد در سطح شهر و آسیب‌دیدن آنان را دو چندان می‌کند، هر چند که به گفته مسئولان سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران اقدامات برای پذیرش افراد بی‌خانمان و کارتن‌خواب به صورت داوطلبانه همچنان ادامه دارد و شب گذشته نیز گشت‌های فوریت های اجتماعی در دره فرحزاد مستقر شده و این افراد را به گرمخانه‌ها منتقل کردند.