پارسال قیمت خانه‌های نوساز و تجملاتی مشهد سر به فلک زد و از حجم معاملات در این حوزه روز به روز کاسته شد به طوری که مشاوران املاک کرکره‌های مغازه‌های خود را کشیده و راه دیگری برای درآمدزایی جستند.
کلانشهر مشهد همچنان با حجم بالایی از خانه‌های خالی و خانواده‌های اجاره نشین و متقاضیان مسکن روبه‌رو ست، رکود اقتصادی بازار مسکن در این کلانشهر کاملا مشهود بوده و شاید بتوان رکود آن را از سایر بخش‌های اقتصادی بیشتر دانست.
گفته‌های کارشناسان بخش مسکن در مشهد گویای شرایط نابسامان این بخش و تشدید رکود اقتصادی است، به عقیده آنان اگر شرایط بازار مسکن مشهد را در مقایسه با سه بازار رقیب یعنی سکه، ارز و بورس بررسی کنیم متوجه می‌شویم این بازار نسبت به آنها از رشد کمتری برخوردار بوده و نسبت به سال‌های قبل اوضاع بدتری دارد.
به گفته آنان اگر شرایط به وجود آمده ناشی از کرونا و افت کسب و کارها ادامه پیدا کند وضعیت بازار مسکن از سال گذشته نیز بدتر خواهد شد و باید فکری برای این قضیه کرد.
نگاهی به وضعیت ساخت و سازها در مشهد
یکی از مولفه‌های رونق بازار مسکن در هر شهری، میزان ساخت و سازها و صدور پروانه‌های ساختمانی است که توسط شهرداری صادر می‌شود، آمارهای شهرداری مشهد گویای وضعیت نه چندان مطلوب ساخت و سازها در این شهر طی سال گذشته است که رکود این بخش از اقتصاد را عیان می‌سازد.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری مشهد درباره وضعیت ساخت و سازها در این کلانشهر طی سال ۱۳۹۸ به خبرنگار ایرنا گفت: در سال گذشته هشت هزار و ۶۰۰ پایان کار ساختمانی به مساحت هشت میلیون و ۸۹۱ هزار و ۲۷۰ مترمربع صادر شد که این ارقام نسبت به سال ۱۳۹۷ در تعداد پایان کار ساختمانی ۲۷ درصد و در مساحت آن ۱۵ درصد کاهش یافته است.
محمدرضا حسین نژاد افزود: سال گذشته هفت هزار و ۱۳۴ پروانه ساختمانی به مساحت زیربنای هشت میلیون و ۴۲۸ هزار و ۸۲۵ مترمربع در کلانشهر مشهد صادر شد که در مقایسه با سال ۱۳۹۷ در تعداد پروانه صادره ۱۳ درصد رشد اما در مساحت آن چهار درصد کاهش داشت.
نوسان شرایط بازار مسکن در مشهد
یک کارشناس مسکن و رییس اتحادیه صنف مشاورین معاملات املاک مشهد در این باره به خبرنگار ما گفت: شرایط معاملات در بازار مسکن مشهد طی سال ۱۳۹۸ بدتر از سال ۱۳۹۷ و ۱۳۹۶ بود به طوری که آمار معاملات سال گذشته نسبت به سال ۹۶ حدود ۵۰ درصد کاهش داشت.
علی مرادزاده افزود: آمارها نشان می‌دهد که معاملات در بازار مسکن مشهد در تمام ماه‌های سال گذشته نسبت به ماه‌های سال ۱۳۹۷ کمتر بوده است.
وی اضافه کرد: قیمت مسکن در مشهد در اواخر سال ۱۳۹۸ نسبت به اواخر سال ۱۳۹۷ تقریبا سه برابر شد و بهای اجاره مسکن نیز در این مدت افزایش دو تا ۲.۵ برابری داشت.
رییس اتحادیه صنف مشاورین معاملات املاک مشهد گفت: افزایش قیمت مسکن در مشهد در بین خانه‌های نوساز به مراتب بیشتر از خانه‌های قدیمی بوده به طوری که قیمت هر مترمربع از آپارتمان نوساز در منطقه الهیه مشهد از ۲۰ میلیون ریال در سال ۱۳۹۶ به ۸۰ میلیون ریال در سال گذشته رسید.
مراد زاده افزود: تقریبا اختلاف قیمت بین خانه‌های نوساز و خانه‌های قدیمی در مشهد ۵۰ درصد است زیرا قیمت تمام شده مسکن نوساز به دلیل نوسان قیمت دلار و به تبع آن نرخ مصالح ساختمانی افزایش زیادی پیدا کرده است.
وی ادامه داد: زمانی که رکود در بازار مسکن به وجود می‌آید قیمت فروش خانه‌های قدیمی ساز کاهش اما در مقابل قیمت فروش خانه‌های نوساز افزایش پیدا می‌کند زیرا صاحب خانه نوساز با توجه به قیمت تمام شده مسکن حاضر نیست آن را زیر قیمت بفروشد اما صاحب خانه قدیمی به قیمت پایین نیز رضایت می‌دهد.
رییس اتحادیه صنف مشاورین معاملات املاک مشهد گفت: با این تفاسیر بررسی وضعیت قیمت مسکن در کلانشهر مشهد نشان می‌دهد که افت قیمت در خانه‌های قدیمی زیاد بوده اما قیمت خانه‌های نوساز افزایش یافته است.
مرادزاده افزود: پارسال از یک سو قیمت‌های مسکن در مشهد افزایش یافت و در مقابل از حجم معاملات کاسته شد به طوری که به طور متوسط روزانه یک تا دو مورد پروانه صنفی مشاورین املاک این شهر به درخواست خود آنان ابطال شد.
تاثیر اقدام ملی مسکن بر رونق بازار
دولت تدبیر و امید طرح اقدام ملی مسکن را زمستان ۱۳۹۷ مطرح و وزارت راه و شهرسازی از شهریور ماه۱۳۹۸ اجرای آن را در نخستین استان کشور با ثبت‌نام متقاضیان در کرمان آغاز کرد. ساخت ۴۰۰ هزار واحد مسکونی در کشور در اجرای این طرح برنامه‌ریزی شده است.
در این چارچوب ساخت ۲۰۰ هزار واحد در شهرهای جدید با مشارکت بخش خصوصی، ۱۰۰ هزار واحد در مناطق بافت فرسوده توسط شرکت بازآفرینی شهری و ۱۰۰ هزار واحد بر عهده بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گذاشته شده است.
سهمیه استان خراسان رضوی در طرح اقدام ملی مسکن تولید و عرضه ۳۹ هزار و ۹۰۸ واحد مسکونی است.
رییس اداره اقتصاد مسکن اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: پارسال به دلیل مشکلات حوزه اقتصادی کشور و همچنین شیوع کرونا رکود در بازار مسکن حاکم شد.
تورج غلامشاهی افزود: در صورتی که شیوع کرونا و وضعیت اقتصادی ناشی از آن ادامه یابد و این بیماری مهار نشود تداوم رکود در بازار مسکن را شاهد خواهیم بود.
وی اظهار داشت: اعمال یک سری از سیاست‌های انقباضی توسط دولت و هماهنگی و همکاری همه جانبه مردم و دولت از جمله اعمال مالیات‌های مستقیم بر خانه‌های خالی، اعطای تسهیلات کم بهره با بازپرداخت درازمدت برای خرید مسکن یا حتی اعطای کمک‌های بلاعوض برای دهک‌های پایین اجتماع، مشکلات بازار مسکن را کاهش خواهد داد.
او ادامه داد: دولت اقدامات خوبی برای رونق بازار مسکن از جمله اجرای طرح "اقدام ملی تولید و عرضه مسکن" آغاز کرده است که در تعدیل قیمت‌های مسکن بی تاثیر نخواهد بود.
مراد زاده رییس اتحادیه صنف مشاورین معاملات املاک مشهد اما می‌گوید: بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مردم ایران به یک میلیون خانه جدید نیاز دارند اما دولت در طرح "اقدام ملی تولید و عرضه مسکن" بنا دارد طی چند سال ۴۰۰ هزار واحد مسکونی در کشور بسازد که این تعداد کفاف نیاز مردم را نمی‌دهد.
پرکردن خانه‌های خالی کمبود مسکن را جبران نمی‌کند
رییس اتحادیه صنف مشاورین معاملات املاک مشهد گفت: با بیان این که پر کردن خانه‌های خالی در کشور نمی‌تواند جوابگوی نیاز مردم به مسکن باشد افزود: براساس استانداردهای جهانی باید ۲۵ درصد از خانه‌های موجود در کشور خالی باشد تا امکان جابه‌جایی مستاجرین فراهم شود، اگر تمام خانه‌ها از سکنه پر شود مستاجرین چه گونه می‌توانند جابه‌جا شوند؟
مراد زاده افزود: نسبت خانه‌های خالی کشور به جمعیت زیاد نیست، از سوی دیگر همه خانه‌های خالی در کشور قابل اجاره دادن نیستند زیرا برخی از آنها ویلاها یا خانه‌های بزرگی هستند که به افراد ثروتمند تعلق دارد و خانواده‌های اجاره نشین با درآمد ماهانه اندک قادر به اجاره کردن چنین خانه‌هایی نیستند.
وی اضافه کرد: در مجموع سرمایه‌گذاری در مسکن یکی از امن‌ترین سرمایه‌گذاری‌هاست و نمی‌توان مانع سرمایه‌گذاری مردم و خرید خانه از سوی آنان شد لذا فردی که خانه دوم و بزرگی می‌خرد به طور قطع حاضر نیست آن را اجاره دهد تا مستاجر به خانه صدمه بزند.
رییس اتحادیه صنف مشاورین معاملات املاک مشهد گفت: برای رونق در بازار مسکن باید تولید خانه‌هایی را افزایش داد که اقشار متوسط بتوانند آن را خریداری کنند لذا با پر کردن خانه‌های خالی نمی‌توان کمبود مسکن در کشور را جبران کرد.
یک میلیون و ۸۶۲ هزار و سه واحد مسکونی در خراسان رضوی وجود دارد که ۶۸۳ هزار و ۴۰۰ واحد آن آپارتمانی و یک میلیون و ۱۷۸ هزار و ۶۰۳ واحد آن غیرآپارتمانی است.