همزمان با گسترش ویروس کرونا در جهان، مردم، بویژه در کشورهایی که همه‌گیری ویروس در آنها بیشتر است، چندین هفته است که در خانه مانده‌اند و قرنطینه‌ای بی‌سابقه را تجربه می‌کنند؛ قرنطینه‌ای که می‌تواند برای برخی بویژه آن دسته از افراد که بیش از دیگران به حضور در جامعه و انجام فعالیت‌های اجتماعی عادت داشته‌اند کسالت‌آور شود.
در این شرایط آنچه توانست طی زمان قرنطینه مرهمی باشد بر دلتنگی و تنهایی انسان‌ها، امکانات ارتباطی ارزشمندی بود که محیط اینترنت و فضاهای مجازی در اختیار آنان قرار داد؛ تا جایی که این روزها بیش از هر زمان دیگر پرده از اهمیت تکنولوژی‌های مبتنی بر وب به ویژه نسل جدید آنها یعنی فضاهای مجازی موبایلی برداشته شده است.
علاوه بر اینکه استفاده از فضاهای مجازی در دوران قرنطینه جهانی ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا، امکان دید و بازدید افراد با یکدیگر را فراهم آورد و از دلتنگی آنان برای اعضای خانواده و دوستانشان کاست، این فضاها حالا بستر شکل‌گیری رویدادهای فرهنگی سرگرم‌کننده برای کاربرانی شده که در قرنطینه به سر می‌برند.
بازدید مجازی از موزه‌ها و نمایشگاه‌ها، برگزاری تورهای سیاحتی مجازی برای سفر مجازی کاربران به گوشه و کنار جهان و دیدن جاذبه‌های سیاحتی کشورهای مختلف، برگزاری کنسرت‌های مجازی موسیقی و برگزاری کارگاه‌های فرهنگی، هنری از جمله اتفاق‌های قابل‌تاملی بود که در دورانی که کرونا به جان جهان افتاده توانست کمی از فشار روانی این رویداد بر جامعه جهانی بکاهد.
موزه‌گردی مجازی در جهان کرونازده
در این روزهای کرونایی درهای تعدادی از موزه‌ها در ایران و جهان به روی مردم باز است تا بتوانند به‌طور مجازی از گنجینه‌های تاریخی و هنری جهان دیدن کنند.
در ایران، بازدید مجازی از موزه «ایران باستان» به عنوان یکی از قدیمی‌ترین موزه‌ها که در دوره پهلوی نخست ساخته‌شد، میسر است.
در درگاه اینترنتی بازدید از موزه ایران باستان همچنین امکانی فراهم است که علاوه بر تماشای سالن‌ها و راهروهای موزه، بتوان از برخی اشیای مهم موزه به صورت سه‌بعدی دیدن کرد.
موزه «بانک ملی ایران» ایران هم تور مجازی دارد و از طریق آن، هم می شود عمارت‌های تاریخی را از بیرون به تماشا نشست و هم می‌شود از اشیا داخل سالن‌ها به خوبی بازدید کرد.
مجموعه کاخ‌موزه‌های «سعدآباد» تهران هم در سایت خود بخشی را به بازدید مجازی و ۳۶۰درجه از ویترین‌های اشیای موزه‌های داخل این مجموعه اختصاص داده است.
شمار دیگری از موزه‌های ایران چون باغ‌موزه «نگارستان» و موزه «میراث روستایی گیلان » هم اگر چه بازدید مجازی ندارند اما در تارنماهای‌خود تصاویر ملموسی از اشیا و دیدنی‌های این موزه‌ها قرار داده‌اند که با تماشای این تصاویر می‌توان تا اندازه زیادی با حال و هوای موزه‌های مذکور آشنا شد.
شماری از موزه‌ها چون موزه «نقشه تهران»، کتابخانه و موزه ملی «ملک» و موزه «فرش ایران» هم در این روزهای کرونایی ویدئوهایی از گنجینه‌های خود را درون تارنماهای‌شان قرار داده و در دید عموم گذاشته‌اند.
به غیر از موزه‌های ایران، بسیاری از موزه‌ها در جهان نیز این روزها تور مجازی برگزار می‌کنند. «بریتیش میوزیوم» یا همان موزه بریتانیا که در لندن واقع است یکی از این موزه‌ها است که می‌توان ساعت‌ها در آن گشت‌وگذار کرد.
گوگل نیز در حال و روز کرونایی جهان، تورهای فرهنگی برگزار می‌کند که این تورها امکان بازدید از موزه‌هایی چون موزه «ون گوگ» آمستردام هلند، موزه «هنر» سائوپائولو برزیل و موزه «پرگامون» برلین را مهیا کنند.
فعالیت مجازی کتابخانه‌های عمومی در دوران فاصله‌گذاری
با ادامه تعطیلی کتابخانه‌های عمومی در شهرهای مختلف به دلیل خطر انتقال کرونا از طریق مبادله کتاب، «علیرضا مختارپور» دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، بتازگی از ادامه فعالیت‌های کتابخوانی و کتابخانه‌ها در فضای مجازی با وجود تعطیلی کتابخانه‌ها خبر داده است.
وی ضمن تشریح اقدامات نهاد متبوعش در روزهای تعطیلی کتابخانه‌ها گفته است: در حال حاضر ما برنامه‌هایمان را از طریق فضای مجازی دنبال می‌کنیم؛ از جمله دهمین جشنواره کتابخوانی رضوی که هر ساله با همکاری بنیاد فرهنگی هنری بین‌المللی امام رضا علیه‌السلام و فعالیت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برگزار می‌شود. این جشنواره بزرگترین مسابقه کتابخوانی کشور از نظر میزان مشارکت کننده است که سال گذشته بیش از ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در آن شرکت کردند.
مختارپور در ادامه تاکید می‌کند: دهمین دوره این جشنواره در حال برگزاری است و ما با همکاری ناشران توانستیم نسخه‌های الکترونیکی کتاب‌های این مسابقه را در فضای مجازی بارگذاری کنیم و این مسابقه در حال برگزاری است. گفتنی است، طبق اعلام مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دهمین دوره جشنواره کتابخوانی رضوی، جشنواره مرور نویسی ویژه کتابداران و کارکنان کتابخانه‌های عمومی کشور با محوریت کتاب «چگونه مرور کتاب بنویسیم؟»، معرفی کتاب توسط کتابداران، مسابقه نقاشی «کرونا را شکست می‌دهیم» ویژه کودکان، پویش «هر کتابدار یک کتابخوان»، پویش ملی «هر خانه یک کتابخانه» و پویش و مسابقه‌های مختلف کتابخوانی که توسط ادارات کل استانی نهاد و با ظرفیت‌های موجود در استان‌ها برگزار می‌شود.
از جمله این پویش‌ها می‌توان به پویش «خانواده کتابخوان» و «در خانه می‌مانیم، کتاب می‌خوانیم، کرونا را شکست می‌دهیم» در استان خراسان رضوی، «تهدید کرونا، فرصت کتابخوانی» در استان البرز، مرحله دوم مسابقه کتابخوان مجازی «مرا بخوان» و پویش «خانه بمانیم، کتاب بخوانیم» در کتابخانه‌های عمومی استان فارس و برگزاری محفل ادبی «فیض» توسط اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران با حضور شاعران برجسته و نام آور کشور در فضای مجازی اشاره کرد.
سفر به همه جای جهان با تورهای مجازی
لغو سفرهای تفریحی و تعطیلی بسیاری از مراکز گردشگری در سراسر جهان یکی دیگر از تبعات گسترش ویروس کرونا بوده‌است. در کشور ما نیز این اتفاق که با تعطیلات نوروزی همراه شد موجب لغو بسیاری از سفرها شد. در این شرایط اما با کمک اینترنت، فضای مجازی و سرویس‌هایی که تورهای مجازی ارائه می‌دهند می‌توان به نقاط مختلف جهان سفر کرد و به صورت زنده یا به کمک شبیه‌ساز سه‌بعدی از طریق گوگل، گشت‌وگذاری در مناطق دیدنی جهان انجام داد.
با کمک تورهای مجازی می‌توانید به نقاطی سر بزنید و آنها را بگردید که شاید هرگز امکان سفر به آنجا را در ذهن خود متصور نبوده‌اید. از گشت و گذار زنده در فضا و خیابان‌های کشورهای مختلف تا سواحل مدیترانه‌ای و نقاط مختلف ایران.
خانه‌نشینی و کنسرت‌های مجازی برای حفظ نشاط جمعی
کنسرت‌های آنلاین یکی دیگر از اتفاق‌های سرگرم‌کننده در دوران خانه‌نشینی مردم به دلیل شیوع کرونا بود که تجربه شادی جمعی به شکلی مجازی را برای مردم کشورمان فراهم کرد.
این کنسرت‌ها به همت معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران با همکاری دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از هشتم فروردین ماه به مدت ۱۵ شب در برج میلاد تهران برگزار شد.
کنسرت‌های آنلاین با اجرای هنرمندانی چون امید حاجیلی، مهدی جهانی، روزبه بمانی، گروه استاد اسداللهی، رضا یزدانی، گروه رستاک، حمید عسگری، گروه گیل و آمارد (ناصر وحدتی)، مهدی یغمایی، گروه ژوانا (سعدالله نصیری)، حمید حامی، لیان، سینا سرلک، اشوان (اشکان خدابنده‌لو) و بدون حضور تماشاگر برگزار شد و به صورت زنده از سایت های تیوا www.tva.tv ، فیلم نت، ارمغان، گروه پیشتاز، هاشور، رسانه مهر، پویا رسانه، آی سینما، سینمای همراه، رسانه لحظه و گپ فیلم آپارات قابل مشاهده بود.
بی شک فضای مجازی در بحران کرونا که چندماهی است دامنگیر جهان شده و مناسبات اجتماعی در کشورهای مختلف را مختل کرده تا اندازه زیادی توانست به یاری مردم جهان بیاید و از تنهایی، کسالت و دلتنگی آنان بکاهد. در این شرایط بسیاری از افراد توانستند تا حدی به پویایی خود ادامه دهند و فعالیت اجتماعی و فرهنگی داشته باشند. در دوران کرونا می‌توان گفت بیش از هر زمان دیگر پرده از کارکردهای مثبت اینترنت و فضاهای مجازی برداشته شد. بی تردید برگزاری رویدادهای فرهنگی در فضای مجازی می‌تواند جایگزین مناسبی برای فعالیت‌های فرهنگی افراد در جامعه باشد و در راه قطع زنجیره انتقال بیماری کرونا در کشورهای مختلف کمک‌رسان شود.