حسن عماری روز پنجشنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: هزاران خانواده ایرانی گریبانگیر سوگ از دست دادن عزیزان خود ناشی از بیماری کووید ۱۹هستند و متاسفانه با شرایط کنونی پیش بینی تعداد بیشتر این خانواده ها دور از انتظار نیست؛ تاسفی که با دیرانجامی یا محدودیت ها و نواقص طرح فاصله گذاری اجتماعی بیشتر هم می شود.
وی ادامه داد: این روزها تاکید فراوان بر پیشگیری از شیوع بیشتر و قطع زنجیره انتقال توسط دولت‌ها و شبکه های بهداشتی و درمانی مانع از توجه به خانواده های سوگوار شده و به عنوان یک امر معمولی در سیر شیوع و تخریب این ویروس نگریسته می شود و حتی در برخی موارد متاسفانه با این تلقی که متوفی کنترلهای مناسب و بهداشت فردی را رعایت نکرده و در نهایت منجر به فوت شده نیز مواجه هستیم وبیم آن هست که از دست دادن عزیزی به عنوان یک «انگ اجتماعی» بدل شده و خانوادهها به شکل طبیعی و برای فرار از این انگ سنگین، اقدام به مخفی کاری یا مقابله هیجانی نامناسب با این بیماری می کنند.
عماری خاطرنشان کرد: سوگ یک سازه روانشناختی است و افراد وابسته به فرد متوفی در سازگاری بهینه با شرایط زندگی پس از مرگ عزیزشان قرار دارند. در این شرایط براساس اینکه فرد متوفی در اثر مرگ طبیعی، بیماری یا سانحه فوت کرده باشد به بازماندگان خدمات مشاوره ای روانشناختی ارائه میشود.
این روانشناس اظهار داشت: فردی که به تازگی سوگوار شده، بیقراری، احساس پوچی و ملال، بیخوابی و مشکلات تغذیه، اختلال در توجه و حافظه، از دست دادن میل به زندگی، نشخوار و اشتغال ذهنی شدید نسبت به فرد متوفی، درد روانی شدید، بی حسی و کرختی و مقصر دانستن خود در مرگ او، احساس تنهایی و بیعلاقه گی نسبت به آینده را تجربه می کند.
وی اضافه کرد: همچنین حدود ۱۰ تا ۲۵ درصد افراد سوگوار هم ممکن است دچار افسردگی شدید شوند که درمان این افراد الزامی است.
عماری گفت: همه حالت ها و افکار یاد شده با شدت و ضعف در افراد مختلف در یک فرایند چهارگانه متجلی می شوند که به مراحل سوگ معروف هستند؛ مرحله اول سوگ، شوک و انکار است که فرد باور از دست دادن عزیزش را ندارد و حالتی از رویا و خواب را تجربه می کند و تا مدتی طول می کشد تا فقدان را بپذیرد. مرحله دوم خشم است که با بروز هیجانات شدید و خشم همراه با شکایت از خود و دیگران و حتی نظام هستی همراه است و سوالاتی از جمله اینکه چرا چنین اتفاقی برای من افتاده است یا چرا خدا عزیز من را از من گرفت، در ذهن و بیان فرد سوگوار عنوان می شود.
وی ادامه داد: در مرحله سوم افراد سوگوار نشانه هایی از افسردگی را تجربه می کنند و اندوه و مصیبت در این افراد به صورت احساس افسردگی، بی تفاوتی، بی حسی(کرختی) دیده می شود و از نظر آنها زندگی بی ثمر است و می گویند ای کاش می مردم و این روزها را نمی دیدم.
این روانشناس درباره مرحله چهارم سوگواری افزود: در مرحله چهارم که مرحله پذیرش و قبول است زمانی است که خشم و اندوه فرد به تدریج کم میشود و او شرایط جدید را میپذیرد.
عماری تصریح کرد: اگر افراد پس از گذشت یکسال از سوگ مراحل چهارگانه را با موفقیت پشت سرنگذارند، نشانه هایی از درد روانی شدید را همچنان تجربه میکنند و نیاز به مداخلات درمانی و روانشناختی دارند.
سرپرست معاونت آموزش سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور گفت: از دست دادن هر عزیزی با غم و اندوه همراه است و باید از تبدیل سوگ به بیماری جلوگیری شود.
وی با اشاره به نادیده گرفتن سوگ داغدیدگان ناشی از کرونا و انگ اجتماعی مرگ کرونایی اظهارداشت: باید تا جایی که امکان دارد، سنگینی انگ اجتماعی را با کلمات و جملاتی مثل همه گیر بودن، ناشناخته بودن، ویروسی بودن و جریان سریع انتقال بیماری کم کرد.
عماری تصریح کرد: افرادی که میخواهند به بازماندگان و خانواده های متوفیان کرونایی ابراز همدردی کنند از طریق تماس تلفنی و ارتباطات مجازی تسلیت بگویند و دلسوزی نامناسب یا اظهار نظرهای غیرکارشناسی نداشته باشند.
وی با اشاره به تخلیه هیجان ناشی از سوگ افزود: یکی از اصلی ترین مشکلات روانی پس از سوگ سرکوبی هیجانات است؛ افراد سوگواری غم و اندوه خود را با نزدیکان در میان بگذارند و مراسم عزاداری خانوادگی حتی با تعداد محدود اعضای خانواده برگزار کنند.
سرپرست معاونت آموزش سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور با تاکید بر اینکه افراد سوگوار تابآوری خود را بالا ببرند، اضافه کرد: خانواده های سوگوار حتما در فکر مراسم عزاداری حضوری متناسب با فرهنگ ها و خرده فرهنگ بومی برای بعد از دوران کرونا باشند.
عماری توصیه کرد، سوگواران در شرایط کنونی به صورت غیرحضوری از مشاوره و راهنمایی متخصصان سلامت روان بهره مند شوند تا درد ناشی از سوگ برای آنها کاسته شود و دوران پیش آمده را سپری کنند.