وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در نخستین سفری که اواخر سال گذشته به خراسان جنوبی داشت، جاذبه‌های گردشگری این استان را بی‌نظیر توصیف و حتی از طریق رسانه ملی همه مردم ایران را برای بازدید از این جاذبه‌ها دعوت کرد، از همین رو صنعت گردشگری استان در تکاپوی میزبانی متفاوتی برای نوروز ۹۹ از گردشگران بود که ناگهان ورود مهمان ناخوانده‌ای به کشور ضربه سنگینی را بر بدنه این صنعت در حال توسعه خراسان جنوبی وارد کرد.
خراسان جنوبی با چهار اثر جهانی و بیش از ۹۰۰ اثر تاریخی ثبت ملی یکی از مقاصد گردشگری در کشور و دنیا محسوب می‌شود که به خاطر شرایط آب و هوایی، بهترین فصل سفر به این استان مرزی و کویری بهار است از همین رو بسیاری از دفاتر گردشگری، اقامتگاه‌های بوم‌گردی و هتل‌ها از ماه‌ها قبل توان خود را به کار گرفته بودند که نوروز ۹۹ را به بهترین شکل از مسافران و گردشگران پذیرایی کنند.
اقامتگاه‌های بوم‌گردی خراسان جنوبی که در چند سال اخیر رشد بسیار خوبی داشته از جمله کسب و کارهای نوپا در این حوزه هستند که با کمک تسهیلات بانکی پا گرفته و امید می‌رفت سفرهای نوروزی بتواند در بازگشت سرمایه سهم مهمی برای فعالان این حوزه ایفا کند اما انتشار ویروس کرونا و لغو سفرهای نوروزی این فرصت را از آنان سلب کرد.
فعالان عرصه گردشگری خراسان جنوبی با توجه به اهمیت پیشگیری از شیوع ویروس کرونا همگام با برنامه‌های ستاد ملی و استانی مبارزه به این ویروس حرکت کرده و علیرغم اینکه متحمل ضربه سختی شده‌اند اما بدون هیچگونه مقاومتی دستورالعمل‌های صادر شده را اجرا می‌کنند تا زودتر بساط ویروس منحوس کرونا از کشور برچیده شود.
برخی از مناطق هدف گردشگری خراسان جنوبی نیز در راستای اقدامات پیشگیری با ویروس کرونا تا اطلاع ثانوی از پذیرش و اسکان مسافر و گردشگر پرهیز می‌کنند.
تمامی مهمانسرای ادارات، ستاد اسکان فرهنگیان، خانه‌های معلم، سراهای ورزش و امکانات اقامتی بقاع متبرکه در تعطیلات نوروز امسال تعطیل بود.
ضریب اشغال هتل در خراسان جنوبی به صفر رسید
رییس جامعه هتلداران خراسان جنوبی هم با اشاره به تاثیر ویروس کرونا بر گردشگری و واحدهای اقامتی استان خراسان جنوبی گفت: نوروز امسال با کاهش شدید میزان مراجعات به دلیل پرهیز از سفر مواجه بودیم و حتی اقامت در هتل‌ها و مهمانپذیرها به صفر رسید.
سید محمد آذرکار در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: از طرفی هم اجتماعات و جلسات و جشن‌ها که در هتل‌ها برگزار می‌شد بنا بر ملاحظات بهداشتی کنسل شده‌اند و تا مشخص شدن وضعیت همه‌گیری این بیماری اقدام به برگزاری نخواهیم داشت.
وی بیان کرد: تورهای جمعی که از قبل رزرو شده بودند یا نیت آمدن در سال نو داشتند هم کنسل شدند لذا ضریب اشغال هتل‌ها در استان به پایین‌ترین سطح تنزل پیدا کرد و صفر شد.
رییس جامعه هتلداران خراسان جنوبی با اشاره به تعطیلی کامل تمامی مراکز اقامتی استان از یک ماه گذشته تاکنون گفت: وضعیت پیش آمده تاثیرات عمیقی بر وضعیت اقامتی و گردشگری استان وارد خواهد کرد که برخی تبعات کوتاه مدت و برخی هم در درازمدت نمود پیدا می‌کند.
وی ادامه داد: نیروهایی که در هتل‌ها و واحدهای اقامتی شاغل بودند در حال حاضر از بیمه بیکاری استفاده می‌کنند یا حتی ممکن است شغل خود را عوض کنند که این نیروهای آموزش دیده سرمایه‌های ارزشمندی هستند که به راحتی آنان از دست می‌دهیم.
آذرکار تصریح کرد: از آنجایی که تمامی هتل‌ها و واحدهای اقامتی آمادگی برای ورود مسافران و مهمانان نوروزی را داشتند لذا اماکن تجهیز و مواد غذایی خریداری شد و همچنین نیروها آموزش دیدند اما عملا آنچه که تدارک دیده‌اند از بین رفته است.
وی با اشاره به دپوی برخی مواد غذایی که احتمال فاسد شدن آن نیز می‌رود گفت: این هزینه ها که مبالغ قابل توجهی نیز است از دست رفته که نیازمند راهکاری برای جبران است.
رییس جامعه هتلداران خراسان جنوبی با اشاره به فعالیت حدود ۱۰ هتل در استان یادآور شد: هر کدام از هتل‌ها ماهانه ۳۵۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان از این موضوع متضرر شده‌اند.
وی درخصوص برون رفت از مشکلات موجود، بر تعامل سازنده بین دولت و بخش خصوصی تاکید کرد و گفت: کاهش برخی هزینه‌ها از جمله مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر درآمد و مالیات معاملات فصلی می تواند یک راهکار باشد.
آذرکار کاهش هزینه حق بیمه که بر عهده کارفرما است را یکی از پیشنهادات برای جبران خسارت صنعت گردشگری عنوان کرد و افزود: باید تدابیری برای زمان پرداخت سایر بدهی‌ها نیز اندیشیده و به نیمه دوم سال موکول شود.
وی با اشاره به لزوم حمایت‌های مالی دولت از صنایع آسیب‌دیده بخش گردشگری اضافه کرد: در نظر گرفتن وام‌های بلاعوض و کم‌بهره برای پرداخت حقوق و عیدی کارکنان، حذف مالیات نیز می‌تواند اثرگذار باشد زیرا بخشی از هزینه‌های ثابت مربوط به همین موضوع می‌شود.
رییس جامعه هتلداران خراسان جنوبی گفت: حذف و بخشودگی حق بیمه تامین اجتماعی نیز می‌تواند به کم شدن بار بدهکاری هتل‌ها کمک کند.
وی پیشنهاد تسهیلات ۱۲ درصد را غیرمعقول خواند و افزود: وقتی کسب و کاری تعطیل است و عملا درآمدی ندارد لذا این موضوع نمی‌تواند جبران خسارت باشد پس باید به فکر وام‌های بلاعوض یا بدون بهره بود.
آذرکار با اشاره به هزینه‌های گزاف در واحدهای اقامتی برای استقبال از مسافران و گردشگران بیان کرد: تعویق اقساط تسهیلات سنگین بانک ها هم یک راهکار است که البته برای بخش عمومی و فعالان اقتصادی ۲ تا ۳ ماه دیده شده اما مراکز اقامتی در این خصوص نیازمند نگاه ویژه‌تر هستند.
وی با بیان اینکه بیشترین آسیب وارد شده ناشی از شیوع ویروس کرونا متوجه بخش گردشگری است اظهار امیدواری کرد: با همدلی بین بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی که متولی اقامت و گردشگری و حافظان آبروی استان هستند شرایطی فراهم شود که به خوبی و عافیت از این وضعیت عبور کنیم.
خطر تعدیل نیرو در صنعت گردشگری
رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند هم با اشاره به تاثیر ویروس کرونا بر کسب و کارهای گردشگری استان گفت: در روزهای پایانی سال فعالان گردشگری امید داشتند که از تعطیلات نوروزی برای رونق کسب و کار خود استفاده کنند و جبران بخشی از خسارت‌ها را داشته باشند که با کنسل شدن سفرها و رزروهای صورت گرفته در هتل‌ها و رستوران‌ها و تورهای گردشگری با این چالش جدی برخورد کردند اما همگان باید کمک کنیم که این آسیب‌ها کاهش یابد.
محمدرضا مجیدی با این پیش‌بینی که ممکن است بسیاری از کارگران و کارمندان واحدهای گردشگری تعدیل شوند گفت: در حوزه‌های مختلف از جمله بیمه و مالیات باید با تسهیلات بانکی و وام‌ها همراهی صورت گیرد و این مجموعه‌ها را کمک کنند تا این دوران بحران پشت سر گذاشته شود.
وی افزود: قطعا فعالان صنعت گردشگری و کسب و کارهای وابسته به این موضوع واقف هستند ولی در مقابل هم باید همراهی لازم صورت گیرد که خسارت‌ها به حداقل برسد.
رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی بیرجند با اشاره به لزوم دسته‌بندی مشکلات و راهکارها اضافه کرد: انجمن‌های صنفی این حوزه پیشگام شدند و مکاتباتی با وزیر میراث فرهنگی انجام شده که در استان هم با محوریت کمیسیون گردشگری و کسب و کارهای وابسته اتاق بازرگانی این موارد دسته‌بندی شده و بخش خصوصی را در این زمینه همراهی می‌کنیم.
وی با بیان اینکه باید از مشکلات به صورت دقیق اطلاع حاصل شود تا در نوع مقابله با مشکلات از پیشنهادات استفاده کنیم افزود: باید دست به دست هم دهیم تا با موفقیت از لحاظ بهداشتی جان شهروندان مصون بماند و هم در حوزه اقتصاد ملی راهکارهای لازم در جبران خسارت دیده شود.
مجیدی با تاکید بر اینکه اقتصاد گردشگری جزئی از اقتصاد ملی است گفت: با توجه به میزان اشتغال بالا در این بخش باید توجه کرد که در فضای موجود شاهد بیکار شدن نیروهای حوزه صنعت گردشگری نباشیم.
وی با این حال معتقد است که شرایط به وجود آمده در فروش صنایع دستی نمی‌تواند اثر منفی داشته باشد زیرا با استفاده از ظرفیت فضای مجازی این امکان فراهم است که سوغات و صنایع دستی از طریق فروشگاه‌های معتبر اینترنتی به فروش برسد.
وی درباره راهکارهای پیشنهادی گفت: تخصیص سبدهای حمایتی، بخشودگی مالیاتی و بیمه تامین اجتماعی، تعدیل نرخ حامل‌های انرژی، مساعدت و همراهی بانک‌های عامل، همکاری شرکت‌های هواپیمایی برای استرداد وجود مسافران می‌تواند در کاهش خسارت‌های بخش گردشگری اثرگذار باشد.
تاثیر پررنگ کرونا بر پروازها
یک فعال حوزه گردشگری هم معتقد است که شیوع ویروس کرونا به فعالیت‌های پروازی، شرکت‌های هواپیمایی، اقامتگاه‌های بوم‌گردی و آژانس‌های مسافرتی و گردشگری ضربه سنگینی وارد کرده است.
احمد کاشانی با اشاره به زمان کوتاه شیوع ویروس کرونا در کشور و سپس خراسان جنوبی اظهار داشت: این موضوع باعث کاهش سفرهای پروازی از خراسان جنوبی به مقصد تهران بود زیرا عمده مسافران پروازی استان کارکنان دولت یا بخش خصوصی هستند که برای شرکت در همایش‌ها به تهران سفر می‌کنند و با کنسلی این موضوع طبیعتا مسافران پروازی هم کم شد.
وی با بیان اینکه موضوع لغو سفرهای پروازی توسط مسافران هر روز پر رنگ‌تر می‌شود ادامه داد: با این حساب پروازهای بیرجند- تهران و بیرجند – مشهد با تعداد مسافر بسیار پایین انجام می‌شود که همین موضوع کاهش شدید قیمت بلیت را به همراه داشته و بیانگر خالی بودن پروازها است.
وی با بیان اینکه کاهش مسافران و قیمت پرواز در سایر مسیرهای پروازی کشور هم مشهود است گفت: این تاثیر بسیار پر رنگ ادامه دارد و کاهش پروازهای داخلی ضربه شدیدی به شرکت‌های هواپیمایی و آژانس‌های فروشنده بلیت وارد می‌کند.
کاشانی آژانس‌های مسافرتی و هواپیمایی در استان خراسان جنوبی را بنگاه‌های کوچکی توصیفی کرد که تنها منبع درآمد آنها از محل فروش بلیت پرواز بوده و اکنون باید با احتساب هزینه‌های جاری ضربه بسیار سنگینی را با وضع پیش رو تحمل کنند.
وی با اشاره به تاثیر شیوع ویروس کرونا بر سفرهای نوروزی نیز گفت: در این ایام بسیاری از مسافران برای سفرهای خارج از کشور برنامه ریزی کرده بودند و معمولا از نیمه بهمن ماه تورهای خارجی خریداری می‌شود که به دلیل بسته شدن مرزها و لغو پروازها این تورها نیز کنسل شده است.
وی این موضوع را یک ضربه دوچندان برای دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری دانست و افزود: حتی با توجه به بخشنامه‌های صادر شده هزینه کنسلی پرواز و هتل باید به صورت کامل به مسافر برگشت داشته شود که از این محل هم هیچ مبلغی به آژانس‌ها برگشت داده نمی‌شود.
کاشانی عنوان کرد: سرمایه گذاری‌های فراوانی در تاسیسات گردشگری شده که برخی جدید تاسیس شده‌اند و نوروز می‌توانست درآمد خوبی برای آنها به ارمغان بیاورد.
وی نوپا بودن صنعت گردشگری در خراسان جنوبی را یادآور شد و گفت: سرمایه‌گذاران با انگیزه‌های فراوان وارد این عرصه شده اما اکنون حال و روز خوشی ندارند.
این فعال بخش گردشگری با بیان اینکه برای نوروز ۹۹ برنامه‌های ویژه بیرجندگردی و فردوس‌گردی پیش‌بینی شده بود گفت: گروه‌های زیادی برای این موضوع از بهمن ماه سال گذشته هماهنگ شده بودند که اکنون تمامی سفرها لغو شد.
وی اظهار داشت: با توجه به اینکه هیچ پیش‌بینی نمی‌توان کرد این شرایط تا چه زمانی ادامه دارد لذا باید صبوری کنیم و امید است اتفاقات خوبی در کشور و استان برای کنترل این ویروس اتفاق بیفتد.
وی تعویق اقساط بانکی بدون جریمه و بخشودگی بیمه تامین اجتماعی تا چهار ماه آینده را از جمله درخواست‌های فعالان بخش گردشگری عنوان کرد که انتظار می‌رود به آن توجه شود زیرا در غیر این صورت اگر فشار به مجموعه گردشگری وارد شود اولین اتفاق تعدیل نیرو خواهد بود.
کاشانی لزوم توجه ویژه اداره کل امور مالیاتی به وضعیت فعلی بنگاه‌های گردشگری را یادآور شد و افزود: در حال حاضر به خاطر کاهش درآمد حاصل از فروش نفت فشار زیادی بر واحدهای گردشگری برای اخذ مالیات وجود دارد که انتظار می‌رود در این شرایط مالیات فشار خود را از فعالان گردشگری کم کند.
بسته حمایتی برای حمایت از گردشگری
معاون گردشگری، سرمایه گذاری و تامین منابع اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خراسان جنوبی نیز از در نظر گرفتن بسته حمایتی برای واحدها و فعالان گردشگری در دوران کرونا خبر داد.
مرتضی عربی گفت: به دنبال پیگیری‌های دلسوزانه و مستمر وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور، دولت با هدف اشتغال نیروی انسانی شاغل در حوزه‌های گردشگری و صنایع دستی بسته‌های حمایتی برای واحدها و فعالان گردشگری و صنایع دستی در نظر گرفته شده است.
وی افزود: امهال سه ماهه مالیات اعم از مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر درآمد، تعویق سه ماهه بازپرداخت اقساط تسهیلات بانکی، امهال پرداخت ۲۳ درصد حق بیمه کارفرمایی پرسنل شاغل در واحدهای گردشگری و صنایع دستی و تعویق پرداخت قبوض حامل‌های انرژی (آب، برق، گاز ) به مدت سه ماه و پس از آن بصورت اقساطی، از جمله اهم بندهای این مصوبه بود.
عربی تصریح کرد: امکان استفاده واحدها و فعالان گردشگری و صنایع دستی از اوراق تضمینی سرمایه در گردش، گواهی اعتبار مولد طرح گام و امکان استفاده از تسهیلات بانکی با نرخ ۱۲ درصد از جمله دیگر بندهای این مصوبه است.