دغدغه‌ای به نام آموزش مجازی

بسیاری از مراکز آموزش عالی از جمله دانشگاه مادر آذربایجان‌غربی طی سالیان گذشته از این نوع شیوه آموزشی بهره نگرفته بود و به همین دلیل پس از تعطیلی کلاس‌های آموزشی در اسفندماه، جزو اولین دانشگاه‌هایی نبود که این نوع از آموزش را شروع کرد.
اما این دانشگاه در ادامه تلاش خود را برای ایجاد زیرساخت‌های لازم آموزش مجازی به کار گرفت و ریس دانشگاه نیز برای اولین‌بار در 15 اسفندماه از راه‌اندازی آموزش مجازی در آینده‌ای نزدیک خبر داد؛ سرانجام این تلاش‌ها در فروردین ماه به ثمر نشست و سامانه آموزش مجازی دانشگاه ارومیه بر روی صفحه اصلی سایت این دانشگاه بارگذاری شد.
کلاس‌های آموزش مجازی دانشگاه ارومیه عملا از هفته گذشته به طور جدی شروع شد و دانشجویان با مراجعه به این سامانه، می‌توانند وارد این فرآیند شوند. 
در این مورد دانشجویان و اساتید نظرهای موافق و مخالفی دارند که با توجه به اینکه این نوع آموزش نیز دارای مزایت‌ها و معایبی است باید پای صحبت آنان بنشینیم. 
سامانه آموزش مجازی در مرحله اول دارای اشکالاتی است که دانشگاه نیز بر آن واقف بوده و در بخشی از اطلاعیه‌ای که روابط عمومی دانشگاه طی هفته گذشته منتشر کرد، نوشته است؛ «با توجه به اینکه این سامانه تازه شروع به کار کرده است قطعا خالی از اشکال نیست و مسوولان سامانه و دانشگاه به طور مرتب رفع مشکلات را پیگیری می‌کنند.»
برخوردار نبودن همه دانشجویان از امکانات ارتباطی
شاید اصلی‌ترین مشکل تعدادی از دانشجویان مناطق روستایی و کم برخوردار در استفاده از این نوع آموزش، دسترسی نداشتن آنان به امکانات ارتباطی همچون اینترنت، لب‌تاب و غیره باشد که باعث شده است تا نتوانند در کلاس‌های مجازی حضور به هم رسانند. 
«سعید» یکی از دانشجویان ساکن در روستاهای اطراف ارومیه در این مورد به ایرنا گفت: متاسفانه وضعیت اینترنت در روستای ما بسیار ضعیف است و من نتوانسته‌ام در کلاس مجازی حضور یابم؛ یکی دو بار سعی کردم که در کلاس مجازی شرکت کنم اما به دلیل ضعیف بودن اینترنت، صدای استاد را بریده بریده می‌شنیدم و در نهایت به ناچار کلاس را رها کردم.
مصرف حجم بالای اینترنت در سامانه آموزش مجازی
مصرف حجم بالای اینترنت نیز یکی دیگر از مشکلات این نوع آموزش است که برای دانشجویان در این برهه زمانی باعث ایجاد نگرانی شده است. 
در این مورد دانشجویان درخواست اختصاص اینترنت رایگان را داشتند که رییس دانشگاه ارومیه نیز طی مکاتبه‌ای با وزارت علوم این مسئله را درخواست کرد. 
چند روز پیش البته در خبری که در خبرگزاری‌های کشور منتشر شد، «حسین فلاح جوشقانی» معاون وزیر ارتباطات از رایگان شدن اینترنت سایت‌های دانشگاهی خبر داد اما به نظر می‌رسد هنوز این مسئله عملیاتی نشده و در استفاده از سامانه مجازی از حجم اینترنت دانشجویان کسر می‌شود.
وجود دروس غیرمرتبط در سامانه آموزش مجازی دانشجویان
وجود دروس غیرمرتبط با رشته دانشجو نیز از جمله دیگر نواقص سامانه مجازی دانشگاه ارومیه است که باید رفع شود تا دانشجویان را دچار سردرگمی نکند.
همچنین کیفیت پایین ارائه دروس و مهارت نداشتن اساتید در ارتباط برقرار کردن با دانشجویان در سامانه آموزش مجازی نیز از دیگر مشکلاتی است که باعث شده برخی از اساتید از دیگر شبکه‌های اجتماعی همچون «اسکایپ» یا «واتس اپ» برای ارائه دروس خود بهره بگیرند.
مهارت نداشتن اساتید در برگزاری کلاس مجازی
«نوشین» یکی دیگر از دانشجویان دانشگاه ارومیه در این مورد گفت: یکی از اساتید ما تاکنون دوبار پیغامی را در سامانه مجازی ارسال کرده است که کلاس داریم اما متاسفانه هر دوبار نتوانسته‌ کلاس را برای ما تشکیل دهد و به ناچار قرار است آن را در واتس اپ برگزار کند.
البته در این میان اساتیدی نیز هستند که تاکنون نسبت به برگزاری کلاس‌های مجازی رغبتی را از خود نشان نداده و فعالیتی نداشته‌اند.
«احمد» دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد هم می‌گوید: این ترم دروس ما با سه نفر از اساتید تنظیم شده که تاکنون فقط یک نفر از آنان نسبت به بارگذاری فایل‌های آموزشی اقدام کرده و هنوز دو استاد دیگر فعالیتی نداشته‌اند.
این دانشجو افزود: با توجه به اینکه برای این ترم تحصیلی زمان کمی را در اختیار خواهیم داشت، بهتر است که اساتید هرچه زودتر نکات آموزشی خود را به دانشجویان منتقل کنند تا درس‌ها بر روی یکدیگر تلمبار نشود.
مناسب نبودن آموزش مجازی برای دروس عملی و آزمایشگاهی
این نکته را نیز نباید فراموش کرد که برگزار شدن کلاس مجازی برای برخی از رشته‌ها که بیشتر جنبه عملی داشته و باید در آزمایشگاه یا کارگاه سپری شود، امکان‌پذیر نیست و دانشجویان برای گذراندن این دروس باید منتظر بازگشایی دانشگاه‌ها باشند.
فراموش کردن رمز ورود به سامانه یکی دیگر از مشکلات دانشجویان است که دانشگاه ارومیه این مشکل را با در اختیار گذاشتن یک ایمیل برای این دسته از دانشجویان، حل کرد. 
همچنین این دانشگاه جهت آشنایی دانشجویان و اساتید با شیوه کار کردن سامانه آموزش مجازی، فایل‌های راهنمایی ورود به سامانه را بر روی سایت خود منتشر کرد.
در ادامه دانشجویانی نیز بودند که با آموزش مجازی موافق بودند و آن را راه حل خوبی در وضعیت کنونی می‌دانستند تا از چرخه آموزش دور نشوند.
آموزش مجازی، فرصت خوبی برای جبران وقفه آموزشی
نظر اساتید دانشگاه ارومیه نیز در این مورد قابل توجه است؛ دکتر «جمال‌الدین محسنی زنوزی» دانشیار گروه اقتصاد این دانشگاه، آموزش مجازی را روش خوبی در شرایط کنونی دانست و گفت: در حال حاضر که امکان تشکیل کلاس‌های حضوری وجود ندارد، آموزش مجازی فرصت خوبی است تا روند آموزش با وقفه مواجه نشود.
وی فراهم کردن زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری را برای این نوع آموزش ضروری دانست و افزود: دانشگاه‌هایی که قبلا از این روش استفاده کرده‌اند در این زمینه قطعا دارای مشکلات کمتری هستند، اما دانشگاه ارومیه چون برای اولین‌بار است که از این روش استفاده می‌کند قطعا با اشکالاتی روبرو است که با گذشت زمان رفع خواهد شد.
«زنوزی» این نکته را نیز اضافه کرد که همه دروس را نیز نمی‌توان به روش مجازی برگزار کرد چون برخی از دروس عملی است یا همچون مقطع دکترا و کارشناسی‌ارشد بیشتر نیاز به حضور دانشجو است و روش مجازی جوابگوی این مورد نیست.
در ادامه برای بررسی مسایل و مشکلات دانشجویان و اساتید در مورد آموزش مجازی به سراغ معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه ارومیه رفتیم.
9 هزار دانشجوی دانشگاه ارومیه از سامانه مجازی استفاده کرده‌اند
معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه ارومیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا در مورد نحوه آموزش مجازی در این دانشگاه اظهار داشت: با توجه به شیوع بیماری کووید – 19 در کشور و به‌خاطر اینکه از تداوم امر آموزش عقب نمانیم، آموزش مجازی را برای اولین‌بار در دانشگاه ارومیه ایجاد کردیم.
علیرضا مظفری افزود: دانشگاه ارومیه با بهره‌گیری از تجربه موفق سایر دانشگاه‌ها، سامانه آموزش مجازی را از یک شرکت خریداری و از ابتدای امسال جهت بارگذاری محتوای درسی بر روی سایت دانشگاه قرار داد اما با توجه به اینکه تجربه اول ما بود، اشکالاتی نیز ظاهر شد که بیشتر آن مربوط به ناآشنایی اساتید و دانشجویان با عملکرد سامانه بود.
وی با بیان اینکه با انتشار اطلاعیه‌های آموزشی این نقیصه را تا حدود زیادی برطرف کردیم، عنوان کرد: تا روز 23 فروردین ماه 62 هزار و 97 درس - دانشجو در سامانه مجازی دانشگاه ارومیه فعال شدند.
معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه ارومیه ادامه داد: هم‌اکنون 9 هزار دانشجو در سامانه آموزش مجازی دانشگاه فعال هستند و مطالب درسی خود را چه به صورت دانلود فایل و چه شرکت در کلاس مجازی دریافت می‌کنند.
برگزاری 1672 کلاس مجازی توسط اساتید دانشگاه ارومیه
وی تعداد فایل‌های آپلود شده از طرف اساتید دانشگاه در این سامانه را بالغ بر 6 هزار و 892 مورد اعلام کرد و گفت: تاکنون یک‌هزار و 672 مورد کلاس مجازی هم توسط اعضای هیات علمی و اساتید دانشگاه برگزار شده است.
مظفری در ادامه گفت: تا هفته گذشته برخی از اساتید ما انتظار داشتند که وضعیت کرونا بهتر شده و کلاس‌های حضوری برپا شود؛ به همین دلیل شاید رغبت زیادی برای برگزاری کلاس مجازی نداشتند اما با توجه به اینکه مشخص شد فعلا و تا اطلاع ثانوی کلاس‌های حضوری تشکیل نمی‌شود، اساتید مشغول برگزاری کلاس‌های مجازی و بارگذاری فایل‌های آموزشی خود در سامانه هستند.
وی در مورد مشکلاتی نیز که در این زمینه بر سر راه دانشجویان است، اظهار داشت: در حال حاضر مشکل بزرگی را نداریم که در روند آموزشی ما خلل ایجاد کند؛ دانشجویان برخی از مناطق دورافتاده نیز که ممکن است امکانات آموزشی لازم را در اختیار نداشته باشند رفته‌رفته خود را با این شرایط وفق می‌دهند و از آموزش مجازی ما بهره می‌گیرند.
معاون آموزش دانشگاه ارومیه در مورد برخی از اشکالاتی که در سامانه آموزش مجازی این دانشگاه وجود دارد، گفت: هفته گذشته از شرکت ارائه‌دهنده این سامانه خواستیم که بازنگری مجددی را در سامانه داشته و اشکالاتی همچون وجود مورد دروس غیرمرتبط را رفع کند که این اشکالات هم در حال رفع است.
انجام مکاتبه‌های لازم با وزارت علوم برای اختصاص اینترنت رایگان
مظفری همچنین در مورد مصوبه اختصاص اینترنت رایگان از سوی وزارت ارتباطات برای اعضای هیات علمی و دانشجویان نیز بیان کرد: مکاتبات لازم را در این خصوص با وزارت علوم انجام داده‌ایم و منتظر اجرایی شدن این مسئله هستیم.
وی در مورد نحوه برگزاری درس‎های عملی و آزمایشگاهی هم گفت: اگر امکان داشته باشد، برگزاری درس‌های عملی را به فصل تابستان موکول می‌کنیم و اگر امکان اجرای این مسئله وجود نداشته باشد، دانشجویان باید این درس‌ها را در ترم آینده و در کنار دروس دیگر خود بگذرانند.
معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه ارومیه در خصوص جلسات دفاع پایان‌نامه یا رساله دکتری هم گفت: با فراهم کردن امکانات لازم و در صورتی که امکان آن وجود داشته باشد، درصددیم دانشجویان مقطع دکتری را که جلسه دفاع از رساله خود را دارند با در اختیار داشتن گواهی سلامت، فراخوان کنیم و به صورت حضوری این جلسات را برگزار کنیم اما در صورتی که این امکان وجود نداشته باشد سامانه‌ای مجازی در این خصوص به‌زودی راه‌اندازی خواهد شد که دانشجو بدون حضور فیزیکی در دانشگاه، جلسه دفاع خود را برگزار کند.
وی در بخشی دیگر از سخنان خود عنوان کرد: با توجه به شرایط پیش آمده، احتمال آن وجود دارد که نتوانیم این ترم تحصیلی را به صورت آموزش حضوری ادامه دهیم که در این صورت برنامه‌ریزی‌های خود را برای برگزاری نیمه‌حضوری ترم هم انجام داده‌ایم، مگر اینکه سیاست وزارت علوم به گونه‌ای دیگر باشد و ما هم تابع تصمیم‌های وزارت علوم هستیم.
مظفری در پایان خاطر نشان کرد: همه ما بر شرایط پیش‌آمده در کشور واقف هستیم به همین دلیل از اعضای هیات علمی و دانشجویان درخواست داریم که این شرایط را بیشتر درک کنند تا با تعامل و همکاری و مشورت یکدیگر هرچه زودتر این برهه حساس زمانی را نیز با موفقیت پشت سر بگذاریم.
به گزارش ایرنا کلاس‌های آموزشی دانشگاه‌ها طبق تصمیم ستاد ملی مبارزه با کرونا تا اطلاع ثانوی تعطیل اعلام شده‌است.
دانشگاه ارومیه که در سال ۱۳۴۴ تاسیس شد، هم‌اکنون دارای بیش از ۵۰۷ عضو هیات علمی و ۱۴ هزار دانشجو در مقاطع کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتراست.