به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی سپاه، سرلشکر پاسدار سیدیحیی صفوی روز سه‌شنبه در کمیسیون تخصصی حوزه دستیاری و مشاورت عالی فرماندهی معظم کل قوا که به منظور بررسی آثار بحران کرونا بر معادلات جهانی و سیاست‌های منطقه‌ای و انتخابات آمریکا برگزار شد، اظهارداشت: تا زمانی که برای ویروس کرونا واکسن و روش معالجه مؤثر پیدا نشده، نمی‌توان از گستره و عمق پیامدهای این بحران در مؤلفه‌های گوناگون اقتصادی، سیاسی، امنیتی، نظامی و تکنولوژیک و حتی فرهنگی و اخلاقی با دقت سخن گفت.
دستیار و مشاور عالی فرماندهی معظم کل قوا افزود: با اینکه تلفات این ویروس از آنفلوآنزا کمتر است ولی نگرانی و هراس از سرعت و قدرت شیوع و انتشار آن، بسیاری از عرصه‌های مناسباتی بشری را تحت تأثیر قرار داده است. وی افزود: ویروس کرونا که ماهیت جنگ بیولوژیک و گمانه‌زنی‌های تعمدی بودن آن منتفی نیست، تقریباً تمامی کشورهای جهان بویژه کشورهای غربی را با بحران مواجه کرده است و این کشورها بسیاری از تعاملات، مناسبات، فعالیت‌ها و اولویت‌های خود را به ناچار رها کرده و به دنبال مقابله با این بیماری هستند.
صفوی تصریح کرد: در طی چهار ماه گذشته، آثار و پیامدهای اولیۀ این بحران، در برخی از عرصه‌های حیات بشری و یا شاخص‌ها و ویژگی‌های رایج جهانی و کشورها چنان ویرانگر و مخرّب بوده که تصویر استمرار و یا گسترش این رخداد بیولوژیکی، هراس و نگرانی‌های مضاعفی را پیش روی جامعه جهانی قرار داده است.
وی با اشاره به تاثیر بحران ویروس کرونا بر اقتصاد جهانی، بویژه اقتصاد ایالات متحده آمریکا عنوان کرد: با اینکه از اولین گزارش‌های رسمی در کشورهای غربی مبنی بر شیوع کرونا حدود یک ماه می‌گذرد ولی تولید ناخالص داخلی آمریکا تا بیش از ۳۰ درصد کاهش یافته و بورس‌های آمریکا و کشورهای اروپایی تا ۴۰ درصد ارزش خود را از دست داده اند و آمریکا طی سه هفته گذشته ۱۶ میلیون بیکار جدید را ثبت کرده است.
دستیار و مشاور عالی فرماندهی معظم کل قوا بیان کرد: چشم‌انداز اولیه از این پیامدهای ویرانگر اقتصادی در آمریکا، حکایت از تکرار «رکود بزرگ» ۹۰ سال قبل در سال ۱۹۲۰ دارد که ده سال به طول انجامید و تولید ناخالص داخلی جهانی را ۱۵ درصد کاهش داد.
صفوی اضافه کرد: در بحران سال ۲۰۰۸، اقتصاد آمریکا رکود یک درصدی را تجربه کرد و اکنون در ارزیابی‌های اولیه بحران و رکود بزرگتری را پیش‌بینی کرده‌اند. به همین دلیل آمریکا به موازات کسری بودجه تقریباً هزار میلیاردی، برای نجات اقتصاد داخلی، یک بودجه ۲۰۳ تریلیون دلاری را برای تزریق در اقتصاد خود و پوشاندن علائم بحران و یا محدود کردن آن در نظر گرفته است.
وی در بیان ضرورت ادامه فعالیت‌های اقتصادی به موازات الزامات پیشگیری‌ها در کنترل این بحران خاطرنشان کرد: از آنجا که مبارزه با شیوع کرونا، متکی به توقف نشاط اجتماعی و اقتصادی و قرنطینه و حفظ فاصله‌ها در مناسبات اجتماعی است، ولی نیاز مبرم اقتصاد جهانی به حفظ ضربان حیات و یا جبران علائم بحران و رکود، متکی به بازگشت به فعالیت‌های اقتصادی است که این امر در نقطه مقابل مبارزه با بحران کرونا قرار دارد و حداقل آثار آن، استمرار بخشیدن به سطحی از موج بیماری است و به همین نسبت، بر عمق و گسترۀ خسارت‌ها و پیامدهای آن افزوده خواهد شد.
صفوی با بیان آنکه بحران کرونا تصویر وارونه‌ای از واقعیت‌های توسعه یافتگی غرب به نمایش گذاشت، گفت: با اینکه آمریکا و غرب تا به حال به عنوان مظهر توسعه یافتگی به تصویر کشیده می‌شدند و استانداردهای خود را به عنوان مدلی برای توسعه یافتگی دیگر جوامع و کشورها معرفی می‌کردند اما بحران کرونا، تصویر وارونه و واقعیت دیگری را از عدم توسعه یافتگی از غرب نشان می‌دهد.
وی اظهار داشت: در تصویرسازی‌های سیاسی و رسانه‌ای آمریکا پس از جنگ جهانی دوم، آمریکا به عنوان بازیگر محوری در حل بحران‌های جهانی بازنمایی شده اما اکنون تصویر ناتوانی آمریکا در مهار کرونا به واقعیت بسیار نزدیک‌تر است و حتی شاهد بودیم که دولت این کشور دست نیاز به سوی چین و کشورهای دیگر دراز کرده است.
دستیار و مشاور عالی فرماندهی معظم کل قوا افزود: چین آثار سلبی در اقتصاد خود را با سرعت و مدیریت قابل ملاحظه کاهش داد و شرایط پایدار برای خود ایجاد کرد اما کاهش ۱۵ درصدی در تراز تجاری این کشور که با نسبت‌های متفاوتی در تمامی کشورهای جهان وجود دارد ثابت می‌کند که حجم اقتصادجهانی متأثر از بحران کرونا، حتماً با کاهش و کوچک شدن نسبی روبرو خواهد بود.
صفوی با اشاره به واگرایی صورت گرفته در اتحادها و ائتلاف‌های رایج خصوصا در اروپا یادآور شد: اروپا که تاکنون در کشاکش نوعی ملی‌گرایی و حفظ پیوند و همبستگی‌های ائتلافی بسر می‌برده، امروز بدلیل بحران ناشی از کرونا با یک واگرایی شدید در اتحاد و ائتلاف‌های رایج و رفتارهای مغایر حقوق بشری، انسانی و معاضدت نسبت به یکدیگر روبرو است و برخی از کشورهای اروپایی به غارت و دزدی از امکانات یکدیگر مشغولند. این در حالی است که چین ارسال کمک به اغلب کشورهای جهان، آمریکا و اروپا و آسیا و بویژه آفریقا را دنبال می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: برخی از صاحبنظران معتقدند در سرعت مهار بحران کرونا و تولید تجهیزات و امکانات و نیازمندی‌های پزشکی، قدرت چین نمادی از قابلیت حکمرانی جهانی در تعریف چینی خواهد بود. این تصویری است که در غرب، آمریکا و اروپا که همواره به عنوان مظهر رفاه، توسعه یافتگی و قدرت بازنمایی و تصویرسازی می‌شدند، دیده نمی‌شود.
دستیار و مشاور عالی فرماندهی معظم کل قوا اضافه کرد: این بحران زیستی و بیولوژیک که اولین پیامدهای بزرگ خود را در اقتصاد جهان بجا گذاشته، به شکل زنجیره‌ای در دیگر عرصه‌های مناسبات و نشاط بشری و کشورها و دولت‌ها نیز آثار فلج کننده‌ای بجای گذاشته است.
صفوی با اشاره به گزارش منتشر شده ارتش آمریکا گفت: ارتش آمریکا در گزارشی که در دیلی بیت منتشر کرده است معتقد است که ۸۰ میلیون نفر در آمریکا احتمال ابتلاء به کرونا دارند و ۲۵ میلیون نفر آنها نیاز به مراقبت ویژه و نیم میلیون نفر نیاز مبرم به بستری شدن خواهند داشت و آمار ۱۵۰ هزار نفری تلفات را امری بدیهی می‌دانند. این همان نکته ای است که از زبان ترامپ نیز بعنوان یک گزینه خوب معرفی شده است.
وی ادامه داد: در حالی که آمریکا از نقص امکانات پزشکی بشکل فاجعه باری رنج می‌برد و رسیدگی به سالمندان، سیاه پوستان و کسانی که در منازل دچار بیماری شده‌اند از اولویت رسیدگی حکومتی آمریکا خارج هستند و بسادگی نیز این تلفات در آمار اعلانی آمریکا جای ندارد.
مشاور عالی فرمانده معظم کل قوا با اشاره به گزارش توصیه ارتش آمریکا به پنتاگون اظهار داشت: گزارش ارتش آمریکا به پنتاگون توصیه کرده است که برای عبور از بحران باید وضعیت تمام ارتش این کشور در حال صلح قرار گیرد تا امکان عبور از بحران وجود داشته باشد.
صفوی افزود: شاید بخشی از جابجایی‌ها و یا عقب نشینی‌های نظامیان آمریکا از افغانستان، عراق و یا ناو هواپیمابر آمریکا و فرانسه که آلوده به ویروس شده‌اند و پرچم سفید برافراشته‌اند در این راستا معنادار باشد.
دستیار و مشاور عالی فرماندهی معظم کل قوا عنوان کرد: این بدان معناست که آمریکا نه تنها در مدیریت بحران در درون کشور (همچنین کشورهای اروپایی) با مشکل جدی روبروست بلکه در عرصه‌های نظامی و دنبال کردن سیاست‌های امنیتی و نظامی نیز دچار شوک فلج کننده است و باید بسیاری از تدابیر و سیاست‌های امنیتی و نظامی خود را در سطح جهانی و منطقه‌ای مورد بازبینی قرار دهد.
صفوی با اشاره به فقدان کارکردهای پیش‌بینی شده در استراتژی آمریکا خصوصا حضور پایگاهی در جنوب غرب آسیا و یا شرق آسیا ادامه داد: مثلاً حضور پایگاهی آمریکا در جنوب غرب آسیا و یا شرق آسیا که بخش مهمی از سیاست و راهبرد جهانی آمریکا است، فاقد کارکردهای پیش‌بینی شده در استراتژی‌های آمریکایی خواهد بود و به نقطه آسیب و تهدید برای آمریکا تبدیل می‌شود.
وی یادآور شد: به همین دلیل است که در یک برداشت سریع و اولیه از دورۀ پساکرونا، بسیاری از نخبگان و صاحبنظران غربی و جهانی، سخن از تغییرات اساسی در نظام جهانی و بسیاری از عرصه‌های رفتاری و حتی تکنولوژیک، بویژه تکنولوژی‌های نظامی و تسلیحاتی می‌زنند.
دستیار و مشاور عالی فرماندهی معظم کل قوا اظهارداشت: اگر بحران ویروس کرونا که ماهیت جنگ بیولوژیک و گمانه‌زنی‌های تعمدی بودن آن منتفی نیست، با ابعاد خطرناک‌تر و گسترده‌تری به‌کار گرفته شود که این احتمال قابل اغماض نیست، استراتژی‌های نظامی، ابزارهای نظامی و حتی نقش عناصر نظامی و یا تدابیر و طرح‌های نظامی و... باید متناسب با این تهدید جدید و ویرانگر باز تعریف شوند.
صفوی اضافه کرد: بدیهی است که تکنولوژی نظامی – تسلیحاتی به سمت رباتیک شدن بیشتر و کاهش نقش عنصر و فرد نظامی شتاب خواهد گرفت و پایگاه‌های نظامی و نظامیان آمریکایی در جهان، جای خود را به مراکز هوشمند نظامی دیگری خواهند داد.
وی با بیان آشکارشدن گسل‌های نظام بین‌الملل در ادامه شکل‌گیری این بحران گفت: بحران کرونا، گسل‌های نظام بین‌الملل را بیشتر کرده و حتی احتمال تشکیل نظم چندقطبی با محوریت قدرت‌های آسیایی را افزوده است. به قول ریچاردهاس، بحران کرونا به شتاب افول آمریکا و تضعیف آن سرعت بیشتری می‌دهد.
این مقام نظامی ادامه داد: به نظر می‌رسد با تجربه بحران کرونا، مبانی و تعریف از اتحاد و ائتلاف‌های جهانی را در مسیر بن بست قرار داده است بنابراین باید بدنبال تعریف و مبانی جدید و شکل‌گیری نظم‌های جدید قاره‌ای و منطقه‌ای و اتحاد و ائتلاف‌های جدید باشیم.
دستیار و مشاور عالی فرماندهی معظم کل قوا یادآور شد: این بدان معناست که نه تنها شاهد جابجایی در جایگاه جهانی و بین‌المللی و منطقه‌ای بازیگران خواهیم بود بلکه معادلات جهانی قدرت، نظم بین‌المللی و بسیاری از قواعد بازی و رفتار در مناسبات بین‌المللی نیز دستخوش تغییر و تحول خواهد شد.
صفوی بیان کرد: شاید با احتیاط بتوان اینگونه ارزیابی کرد که حداقل تا یکسال آینده، کمترین رخداد و پدیدۀ نظامی و درگیری و جنگ بزرگ و گسترده را شاهد خواهیم بود، هر چند که نگرانی از آینده نامعلوم و هراس از فراز و نشیب در معادلات قدرت، تنش‌های سیاسی و امنیتی را افزایش خواهد داد.
صفوی حکمت و درایت رهبر معظم انقلاب در تاکید ویژه بر جهش تولید را در راستای استحکام بخشیدن بر مولفه‌های قدرت و پایداری و مصونیت‌سازی برای مردم دانست و گفت: آنچه بدیهی است تمامی کشورها و بازیگران کوچک و بزرگ، بدنبال استحکام بخشیدن به مؤلفه‌های مختلف قدرت، پایداری و مصونیت‌سازی برای مردم خود هستند و بخشی از این تلاش، در سایه اتحاد و ائتلاف‌های جدید با طرف‌های قابل اتکاء در نظام بین‌الملل و یا نظام منطقه‌ای شکل خواهد گرفت.
وی توضیح داد: از این منظر، حکمت و درایت رهبری معظم انقلاب اسلامی در تاکید ویژه (جهش تولید) در شعار امسال و اصرار بر اجرای حتمی شاخص‌های آن توسط دولت و بخش‌های مرتبط، بیشتر نمایان می‌شود.
مشاور عالی مقام معظم رهبری با بیان دلایل تغییرات و تحولات پایگاه‌های نظامی آمریکا در عراق گفت: اگر در عراق، نظامیان آمریکایی تخلیه ۵ پایگاه از ۱۴ پایگاه نظامی و استقرار در پایگاه اصلی عین‌الاسد و حریر و در افغانستان خروج زمانبندی شده را به عنوان بهترین شرایط برای آمریکا پذیرفته‌اند، یکی از دلایل آن را می‌توان آسیب‌پذیری‌های ناشی از بحران کرونا دانست، چرا که حتی اگر در دو پایگاه عین‌الاسد و حریر نیز باقی بمانند با چالش بی‌پاسخ شیوع کرونا، ناچار به ترک و اخراج از عراق هستند. البته پارامترهای بسیار مهم دیگری در عراق و افغانستان نیز مطرح هستند که بر شتاب تصمیم‌گیری آمریکا خواهند افزود.
صفوی، آتش‌بس حاصله در یمن را ناشی از شکل‌گیری بحران کرونا و ضعف سعودی‌ها و متحدان آنها در کنترل این بحران در کنار سایر مولفه های قدرت انصارالله و ارتش یمن دانست و یادآور شد: در یمن، یکباره و به صورت هماهنگ سخن از آتش بس در زبان سعودی‌ها، انگلیسی‌ها، آمریکایی‌ها و سازمان ملل به میان می‌آید، بجز عوامل توازن قدرت جدید و میدانی انصارالله و ارتش یمن، می‌توان ابعاد آسیب‌پذیر ابزارهای نظامی ناشی از بیماری کرونا را در آن مؤثر دانست که پاسخ فوری برای حل آن ندارند. به تعبیر دیگر، رفتار نظامی قدرت‌ها و بازیگران دیگر در بحران‌های امنیتی بیانگر درون‌گرایی و احتیاط است که آمادگی ریسک‌پذیری جدی از خود نشان نمی‌دهند.
دستیار و مشاور عالی فرماندهی معظم کل قوا با اشاره به تاثیر این بحران بر امنیت و سیاست‌های رژیم صهیونیستی گفت:رژیم صهیونیستی که همواره سیاست خارجی و سیاست‌های امنیتی هجومی و پرخاشگر را بهترین راهبرد دفاعی برای خود می‌داند، در کنار چالش‌های رنگارنگ درونی‌اش، در بحران کرونا نیز با فلج‌نسبی بخش‌های مهم نظامی و اقتصادی و اجتماعی خود روبرو است.
وی یادآور شد: اگر گمانه‌زنی ریچارد هارس را در مورد فروپاشی برخی نظام‌های ورشکسته را در بحران کرونا جدی بگیریم، این پدیده در بین متحدان عرب آمریکا در غرب آسیا و حوزه خلیج‌فارس و شمال افریقا، بیشتر محتمل خواهد بود. بنابراین رویکرد ائتلاف‌سازی رژیم صهیونیستی با این رژیم‌های عربی، اگر از دستور خارج نشود، حتما با یک دوره قابل ملاحظه تاخیر، روبرو خواهد بود.
دستیار و مشاور عالی فرماندهی معظم کل قوا ادامه داد: در مؤلفه‌های قدرت ملی، انسجام و همبستگی و پیوند ملت و دولت‌ها، همواره از مسیر اعتماد مردم در بحران‌ها به سیاست‌های حاکمیتی قوت یافته و یا دچار سردی و افول می‌شود.
صفوی خاطرنشان کرد: این امری است که در سایه بحران کرونا و نوع رفتار حکومت‌ها با مردم و مواسات و حمایت از اقشار گوناگون تجلی می‌یابد. این پدیده دو تجربه متضاد را از یکسو در غرب و بویژه آمریکا و اروپا و از سوی دیگر تجربه ایران، چین و روسیه (و نمونه‌های دیگر در آسیا) ثبت کرده است.
صفوی اضافه کرد: اگر شاخص‌های مقبولیت و مشروعیت و پذیرش در شرایط بحران کرونا، دارای مؤلفه‌های اجتماعی، اقتصادی، قدرت مدیریت و کارکردهای سیاست داخلی و خارجی باشند، بر خلاف گمانه‌زنی‌های یکسال قبل از اوضاع ترامپ در انتخابات ریاستی در آبانماه پیش رو، شانس ترامپ کاهش یافته و حداقل در مؤلفه‌های ذکر شده اجتماعی، اقتصادی، قدرت مدیریت بحران و کارکردهای سیاست داخلی و خارجی، ترامپ در بدترین شرایط بسر می‌برد و مهمتر از همه اینکه جامعه آمریکایی، از ضریب اعتماد بسیار کمتری نسبت به حاکمیت کنونی برخوردار است.
صفوی تصریح کرد: اگر بحران کرونا به هر دلیلی در چشم‌انداز چند ماهه مهار نشود و موج جدید شیوع فراگیری را نشان دهد، شکنندگی و آسیب‌پذیری‌های آن در جوامع گوناگون و عرصه‌های مختلف، بیش از پیش دامنگیر دولت‌ها خواهند شد.
وی یکی از راهبردهای دوره ریاستی ترامپ در آمریکا در تعاملات منطقه‌ای، تکیه بر سیاست حفظ حکومت‌ها و نظام‌های دیکتاتوری در ازاء پرداخت‌های باج‌گونه است. یعنی آمریکا با استفاده از قدرت نظامی خود از این نظام‌ها باید حفاظت کند.
دستیار و مشاور عالی فرماندهی معظم کل قوا خاطرنشان کرد: این درحالی است که ابزار نظامی آمریکا براساس توصیه‌های فرماندهان نظامی ارتش آمریکا، نیازمند، شرایط آرامش و صلح برای عبور از بحران کرونا هستند که در صورت استمرار و موج جدید آن، ناتوانی و فلج شدن ابزار نظامی آمریکا در این راهبرد، برجسته‌تر خواهد بود.
صفوی با تشریح فرصت‌های مدیریتی و ظرفیت‌های شکل گرفته در بحران کرونا ادامه داد: اینگونه نیست که تمامی پیامدهای بحران کرونا یا تمامی سختی‌ها و هراس‌افکنی آن، سلبی و منفی باشد، بلکه براساس آیه قرآن (عسی ان تکرهوا شیئا وهو خیرٌ لکم و ...) این بحران در ابعاد داخلی و خارجی بسیاری از فرصت‌ها و مزّیت‌ها را به صورت بالقوه برای جمهوری اسلامی ایران تصویر می‌کند که این نیازمند ارزیابی دقیق از ظرفیت‌های خودی و فرصت‌های پیش روست و باید با هوشمندی از آن بهره جست.
وی با بیان تشدید سیاستگذاری آمریکا در بهره‌گیری از جنگ روانی و مجازی ناشی از شرایط کنونی آنها گفت: تنگناهای استراتژیک آمریکا در عرصه منطقه‌ای و جهانی و ناکارآمدی آن در عرصه جهانی و در قیاس با قدرت‌های دیگر که ناشی از بحران کرونا و دیگر مؤلفه‌های موثر است.
صفوی افزود: آمریکا برای حفظ مزّیت و امتیازات خود، متوقف کردن شرایط فعلی و از دست ندادن پتانسیل‌های خود در ابعاد منطقه‌ای و جهانی را در دستور کار دارد و برای حفظ هیبت و ارعاب رقبای خود بیش از گذشته از جنگ روانی و مجازی بهره خواهد گرفت. این در حالی است که هم اکنون در بالاترین سطح آسیب‌پذیری، انفعال و فرسایش‌پذیری قرار دارد.
وی اظهار داشت: یکی از نمونه‌های این تنگناها و آسیب‌پذیری‌های راهبردی، جنگ نفت راه‌اندازی شده از سوی عربستان بود که در پایان، مجبور به تغییر و تعدیل آن شدند. در عراق ارتش آمریکا با وجودی که تمایلی برای خروج از عراق ندارند ولی با دریافت ضربات تمرینی و محدود مقاومت عراقی، نه تنها باز چینش پایگاهی و خروج محدود را آغاز کرده‌اند، بلکه برای زمانبندی خروج از عراق نیز رسما به حکومت عراق اعلام آمادگی کرده‌اند.
مشاور عالی رهبر معظم انقلاب خاطرنشان کرد: همین رخداد با توجه به آسیب‌پذیری‌های بیشتر آنان در افغانستان و سوریه، به موازات عقب‌نشینی از عراق دنبال خواهد شد، بشکلی که در کل منطقه، حضور پایگاهی آمریکا در یکسال آینده با امروز تفاوت جدی خواهد داشت و فرار آمریکا از غرب آسیا را محتمل می‌سازد.
این مقام نظامی یادآور شد: تصویر فرسوده منطقه‌ای از آمریکا در سطوح جهانی نیز تکرار شده، مقایسه آمریکا و اروپا در مقابل روسیه و چین و تصویر پایدار و با ثبات و توانمندی که چین و روسیه از خود نشان داده‌اند، بعنوان یک موازنه قدرت در عرصه جهانی نشان می‌دهد. شاید بتوان تحولات ناشی از بحران کرونا را با "ادبیات تافلر"، "موج چهارم" یا "عصر کرونا" نامید.