به خاطر شرایط بحرانی ناشی از کرونا و تنگناهای اقتصادی این روزها "فعالیت دیجیتالی" در فضای مجازی به خاطر کارکردهای مناسب و موثرش، برای صاحبان کسب و کارها اهمیت دوچندان یافته است.
تعطیلی اجباری با هدف کاهش تماس‌های فیزیکی مردم و پیشگیری از انتقال ویروس کرونا بطور عمده دامان صنوفی همچون نمایشگاه‌داران خودرو، فروشندگان موتورسیکلت و دوچرخه، مشاوران املاک، فروشندگان پوشاک و پارچه، لوازم خانگی، صوتی و تصویری را گرفته و کسب و کار آنها را به شدت دچار رکود خردکننده کرده است.
محل کسب بسیاری از فعالان این بخش، استیجاری است و درآمدشان برای تامین اجاره محل متکی بر معاملات روزانه است که با تعطیلی اجباری فعالیت‌ها، این فعالان صنفی اندک بضاعت خود را برای تامین هزینه‌های بیمه، تسهیلات بانکی و پرداخت اجاره بها و مالیات از دست داده‌اند.
معاملاتی که صفر شد
مدیر امور توسعه اتاق اصناف مشهد درباره آسیب کسب و کارهای صنفی به خبرنگار ایرنا گفت: تمامی فعالان زیرپوشش ۹۶ اتحادیه صنفی این کلانشهر از بحران کرونا آسیب دیده‌اند و در این میان بیشترین فشار به حوزه فروش و تجارت وارد شده است.
حسین مشرفی افزود: با وجود همه آسیب‌های وارده، تداوم شرایط بحرانی باعث شده ۴۹ اتحادیه صنفی و رسته مشاغل اقتصادی هنوز تا اطلاع ثانوی در تعطیلات اجباری باشند.
پیش از بحران کرونا فروشندگان بطور معمول هرسال کالاهای بسیار برای تجارت در ایام پایان سال و نوروز خریدند اما با آغاز بحران آن هم در بهترین زمان سال برای تجارت، اجناس روی دست آنها باد کرده و نقدینگی این تاجران هم به شدت کاهش یافته است.
وی ادامه داد: این وضعیت نیازمند چاره‌اندیشی فوری و موثر مسوولان برای جبران خسارت‌های وارده و پیشگیری از تشدید و گسترش چالش‌های اقتصادی است.
رییس اتحادیه صنف نمایشگاه‌داران خودرو مشهد نیز گفت: صنوف زیرپوشش این اتحادیه که از ابتدای اسفند پارسال تعطیل بودند، از روز شنبه ۲۳ فروردین ماه جاری اجازه یافتند فعالیت کاری خود را از سر گیرند.
حمیدرضا حیدری افزود: یک ماه و نیم تعطیلی اجباری آن هم در دوره پرکار پایان سال، ایام نوروز و آغاز سال جدید ضرر و زیان قابل توجه و غیرقابل جبران به اصناف وارد کرده است.
وی ادامه داد: اجاره مغازه و هزینه‌های جاری کسب و کار برای صنف نمایشگاه‌دار خودرو رقم بالایی است که با توجه به وضعیت استثنایی و غیرمعمول پیش‌آمده، امکانی برای تامین آنها متصور نیست.
وی همچنین به تحولات قیمت در بازار اشاره و بیان کرد: در مدت تعطیلی اجباری نمایشگاه‌داران خودرو و توقف فعالیت بازار، قیمت خودروهای ایرانی در بازار مشهد تا ۵۰ میلیون ریال افزایش یافت اما قیمت خودروهای خارجی چندان تغییری نداشت.
حیدری افزود: در صورتی که رکود در بازار خودرو ادامه یابد، درخواست برای ابطال پروانه کسب در میان فعالان صنف نمایشگاه‌دار خودرو نیز افزایش خواهد یافت.
رییس اتحادیه صنف طلا، نقره و جواهر مشهد هم به خبرنگار ایرنا گفت: فروشندگان طلا، نقره، جواهر و کارگاه‌های تولید زیورآلات در این شهر از ۲۵ اسفند پارسال تعطیل شدند و این تعطیلی تا بیست و سومین روز فروردین ماه جاری ادامه داشت.
محمدباقر معبودی‌نژاد افزود: با اینکه از ابتدای هفته جاری بخشی از صنوف همچون واحدهای طلافروشی اجازه بازگشایی یافتند، وضعیت رکود کار برای این رسته صنفی چندان تغییر نکرده زیرا محل کسب ۸۰ درصد فروشندگان طلا، جواهر و نقره در مجتمع‌های تجاری و پاساژها مستقر است و بر اساس تصمیم "ستاد ملی مدیریت و مبارزه با بیماری کرونا" این مجتمع‌ها باید همچنان تعطیل باشند.
وی ادامه داد: شرایط برای آن دسته از فروشندگان طلا، نقره و جواهر که در حاشیه خیابان‌های شهر بطور مستقل مغازه دارند نیز چندان مطلوب نیست زیرا رکود شدید بر بازار طلا حاکم شده و تقریبا هیچ معامله‌ای انجام نمی‌شود.
وی گفت: در مدتی که صنوف فروش طلا و نقره مجبور به تعطیلی بودند قیمت جهانی اونس طلا افزایش یافت و در نهایت منجر به گرانی زیورآلات و مصنوعات طلا شد و رکود معاملات را در بازار تشدید کرد.
رییس اتحادیه صنف فروشندگان موتورسیکلت و دوچرخه مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: تعطیلی اجباری صنوف زیرپوشش این اتحادیه از اواخر اسفند پارسال آغاز شد و در طول افزون بر یک ماه تداوم آن هیچگونه معامله‌ای انجام نشد.
حبیب‌الله زارع افزود: پیش از بحران کرونا فروشندگان دوچرخه و موتورسیکلت بطور معمول هرسال کالاهای بسیار برای تجارت در ایام پایان سال و نوروز خریداری کرده بودند اما با آغاز بحران بیماری همه‌گیر آن هم در بهترین زمان سال برای تجارت، این اجناس روی دست فروشندگان باد کرده و نقدینگی آنها هم به شدت کاهش یافته است.
رییس اتحادیه صنف فروشندگان فرش دستباف مشهد هم به خبرنگار ایرنا گفت: فروشندگان فرش جزو رسته‌های صنفی بودند که وادار به تعطیلی شدند اما در جستجوی راه دیگری برای فروش برآمدند.
شرایط ناشی از بحران بیماری کرونا برای تجارت در خصوص بسیاری از فروشندگان دیگر از جمله صنوف صوتی و تصویری، فرش ماشینی، لوازم برقی و الکترونیکی، پوشاک و بطور کلی صنوفی که از دیدگاه عموم غیرضروری به شمار می‌روند نیز ظرف دو ماه اخیر بسیار وخیم بوده است.هادی مخملی افزود: فرش در زمره اقلام صادراتی است لذا فروشندگان این بخش درصدد برآمدند از طریق معامله در فضای مجازی ضرر ناشی از بحران کرونا را جبران کنند.
رییس اتحادیه صنف فروشندگان لوازم خانگی مشهد نیز گفت: در پی شیوع ویروس کرونا، پرهیز مردم از حضور در اجتماعات و کاهش ساعات فعالیت صنوف، فروش لوازم خانگی در این شهر طی اسفند پارسال تاکنون نسبت مدت مشابه پارسال ۷۵ درصد کمتر شده است.
رضا رزقیان مقدم افزود: شرکتهای بزرگ توزیع کالاهای خانگی در کشور از ۲۰ اسفند پارسال تعطیل کردند بنابراین در این مدت هیچگونه کالای جدید به دست فروشندگان در مشهد نرسیده است.
وی ادامه داد: از آنجا که بحران کرونا ضربه بزرگی به بازار لوازم خانگی زده شایسته است دولت تدبیری اتخاذ کند تا مساعدت لازم برای تاخیر در وصول اظهارنامه‌های مالیاتی اصناف صورت گیرد زیرا صنوف با شرایط کنونی قادر به پرداخت مالیات نیستند.
شرایط ناشی از بحران بیماری کرونا برای تجارت در خصوص بسیاری از فروشندگان دیگر از جمله صنوف صوتی و تصویری، فرش ماشینی، لوازم برقی و الکترونیکی، پوشاک و بطور کلی صنوفی که از دیدگاه عموم غیرضروری به شمار می‌روند ظرف دو ماه اخیر بسیار وخیم بوده است.
اما و اگرهای فعالیت‌های صنفی دیجیتالی
شرایط کرونایی برای صنوف، آنها را وادار به عرضه کالا در فضای مجازی کرد اما برای بازارهایی با خطرپذیری زیاد اقتصادی همچون طلا و خودرو، فعالیت دیجیتالی با اما و اگرهایی مواجه است.
رییس اتحادیه صنف نمایشگاه‌داران خودرو در مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: مصرف کنندگان خودرو تخصص زیاد در حوزه خودرو ندارند و انجام معامله خودرو در فضای مجازی ریسک بسیار داشته و احتمال بروز خطا و تخلف در آن زیاد است.
حیدری افزود: هم اینک که بسیاری از خودروها از طریق سایت‌های اینترنتی "دیوار" یا "شیپور" به فروش می‌رسند، شکایات متعدد را از سوی مردم در پی دارند که به این اتحادیه مراجعه می‌کنند و درخواست رسیدگی به این تخلفات را دارند.
وی ادامه داد: هنوز ساز و کار قانونی فروش خودرو در سایت‌های اینترنتی متداول نشده و کسانی که تمایل دارند از طریق اینترنت خودرو بخرند باید حتما از نظر یک کارشناس خودرو برای به حداقل رساندن تخلفات در تبادل اسناد و کیفیت و قیمت خودرو بهره گیرند.
وی گفت: نمایشگاه‌داران خودرو معاملات خود را در واحد صنفی انجام می‌دهند و ورودی به اینترنت ندارند.
رییس اتحادیه صنف طلا، نقره و جواهر مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: خرید و فروش طلا در اینترنت ریسک بسیار دارد و زیورآلات طلا و نقره‌ای که در اینترنت به فروش می‌رسد اغلب اقلام سرقتی یا دارای عیار پایین هستند.
معبودی‌نژاد افزود: در صورتی که مشکلی در خرید اینترنتی طلا و جواهر بوجود آید، هیچ نهادی برای رسیدگی به این تخلف مسوولیتی ندارد زیرا فروشندگان هیچ مجوزی برای عرضه در فضای مجازی ندارند و به نظر می‌رسد، هنوز ساز و کار لازم برای فروش اینترنتی برخی اقلام فراهم نشده است.
شرایط ناشی از بحران کرونایی برای صنوف، آنها را وادار به عرضه کالا در فضای مجازی کرد که با اما و اگرهایی مواجه است.
رییس اتاق اصناف مشهد در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: از آنجا که هنوز عمده مردم خرید خود را به صورت سنتی انجام داده و خرید از طریق فضای مجازی هنوز برای آنها ملموس نیست یا ممکن است کم کاری صنوف برای ترویج خرید آنلاین باعث گرایش کمتر مردم به این حوزه باشد، اتصال حوزه اصناف به فناوری اطلاعات به طور کامل محقق نشده است.
محمود بنانژاد افزود: اتصال اصناف به حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات یک ضرورت اجتناب ناپذیر است، کما اینکه اغلب صنوف بویژه صنوف توزیعی و خدماتی به حوزه فناوری اطلاعات متصل شده و مباحث مربوط به مارکتینگ را از این طریق دنبال می‌کنند.
وی ادامه داد: تمایل زیاد اپلیکیشن‌های متعدد برای همکاری با صنوف می‌تواند در قالب ارائه مشاوره به واحدهای صنفی تحقق یابد، هرچند تعداد اپلیکیشن‌ها و نرم افزارهایی که متقاضی همکاری با اصناف هستند، بسیار زیاد است و این موضوع تصمیم‌گیری در خصوص همکاری با آنها را مشکل کرده است.
وی گفت: اپلیکیشن‌هایی که اغلب به اصناف مراجعه می‌کنند و تعدادشان کم هم نیست، در حوزه صنف تخصص زیاد ندارند.
بنانژاد افزود: مردم هنوز اطمینان زیاد به خرید یا دریافت خدمات از طریق فضای مجازی ندارند لذا باید بستر این اطمینان از طریق دستگاه‌های نظارتی ایجاد شود، صرف صدور نماد الکترونیکی برای فروشگاه‌ها و شرکتهای صنفی از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت کافی نیست بلکه باید ناظر ویژه‌ای برای این موضوع پیش بینی شود تا ضریب اطمینان مردم نسبت به دریافت خدمات یا خرید آنلاین از طریق فضای مجازی افزایش یابد.مردم هنوز اطمینان زیاد به خرید یا دریافت خدمات از طریق فضای مجازی ندارند و باید بستر این اطمینان از طریق دستگاه‌های نظارتی ایجاد شود
افزایش خرید و فروش اینترنتی و لزوم زیست دیجیتالی صنوف
رییس اداره بازرگانی داخلی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: بررسی این سازمان در پی بحران شیوع بیماری همه‌گیر که منجر به توقف فعالیت برخی اصناف و اجبار مردم به ماندن در خانه شد نشان می‌دهد تقاضا برای خرید اینترنتی کالا و خدمات در این استان افزایش یافته که خود به عنوان یک اقدام موثر از سوی آحاد مردم کمک بزرگی برای موفقیت پویش اجتماعی مبارزه با کروناست.
حمیدرضا رجوعی به فعالیت چهار هزار و ۸۰۰ کسب و کار اینترنتی دارای "نماد اعتماد الکترونیک" در خراسان رضوی اشاره و بیان کرد: این کسب و کارها که مجوز فعالیت از سوی اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی دارند، می‌توانند تامین‌کننده نیازهای مردم باشند.
وی ادامه داد: همچنین از آنجا که تقاضای مردم برای خرید اینترنتی کالا و خدمات افزایش یافته، تقاضای صنوف برای اینترنتی کردن عرضه کالاها، خدمات و دریافت مجوزهای لازم نیز در این حوزه رشد قابل توجهی پیدا کرده است.
وی گفت: شرکتهای فروش اینترنتی در این استان که نماد اعتماد الکترونیک دارند همه اقلام ضروری مردم در این ایام اعم از خواروبار، کیف و کفش، پوشاک، مواد غذایی، لوازم جانبی موبایل، مواد شوینده و بهداشتی را از طریق فضای مجازی به فروش می‌رسانند و خدمات خشکشویی، قالیشویی و سایر خدماتی از این دست را از این طریق انجام می‌دهند تا دیگر نیازی به حضور فیزیکی مردم در بازار نباشد.
رجوعی افزود: در ستاد ملی پیشگیری و مقابله با کرونا تصویب شد که صدا و سیما برای فروش مجازی فروشگاه‌ها تبلیغات رایگان انجام دهد.
وی اظهار داشت: در این راستا مجوز برای فروش مجازی و تبلیغات از طریق صدا و سیما برای فروشگاه‌های کوروش، افق کوروش، خریدکالا ۲۴، باما و فراپخت در خراسان رضوی صادر شد و باقی فروشگاه‌ها نیز در صورت تمایل به فروش اینترنتی می‌توانند به اتاق اصناف مراجعه کنند.چهار هزار و ۸۰۰ کسب و کار اینترنتی دارای "نماد اعتماد الکترونیک" در خراسان رضوی فعالیت دارد
عضو هیات رییسه اتاق اصناف مشهد نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: سیاست جدید این اتاق استفاده از فضای مجازی و ایجاد بستر برای زندگی جدید دیجیتالی صنوف می‌باشد.
هادی مخملی افزود: زندگی دیجیتالی صنوف مشهد از طریق راه‌اندازی یک درگاه اینترنتی مجزا محقق می‌شود که همه ظرفیت‌ها را در خود جای داده و صنوف شرکت کننده در آن با نماد اعتمادی که از سوی اتاق اصناف دریافت می‌کنند، می‌توانند به فروش اینترنتی مبادرت ورزند.
وی ادامه داد: کرونا فرصت زیست دیجیتالی صنوف مشهد را فراهم کرد و انگیزه صاحبان صنف برای فروش اینترنتی بیشتر شد اما شکستن مقاومت سنتی و ایجاد اعتماد عمومی نسبت به این موضوع ضروری است.