مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، عصر روز سه‌شنبه در نشستی آنلاین، در صفحه رسمی این مرکز در شبکه اجتماعی اینستاگرام، یاد و خاطره حسن انوشه، مدیر گروه تاریخ دایره المعارف بزرگ اسلامی را گرامی داشت.
نصراله پورجوادی، استاد فلسفه دانشگاه تهران، حسن انوشه را یکی از محققان و مترجمان بزرگ ایران دانست و گفت: من ازسال های دور با او آشنا بودم و همکاری‌هایی هم داشته‌ایم. من از او آموخته‌ام و به خصوص از ترجمه‌ها و دایره المعارف‌هایشان استفاده می‌کردم. او یکی از مردان دانشنامه‌نویس ما بعد از انقلاب بود.
وی به سابقه دانشنامه‌نویسی در سال‌های اخیر اشاره کرد و افزود: در کنار نهادهای بزرگ، افرادی به دانشنامه‌نویسی پرداختند و یکی از کسانی که با دست خالی دانشنامه منتشر کرد، حسن انوشه بود. کار او بسیار ارزنده است، همه دانشنامه‌ها به جایی وابسته بودند و تیمی برای انجام کار داشتند اما او با هیچ شخصیت سیاسی یا اقتصادی ارتباطی نداشت و به همین دلیل کار خود را تنها پیش برد.
می دانم از وضعیت انتشار کتاب‌هایش ناراضی بود، چون کار او را نادیده گرفتند، به نظر من باید در زمان حیاتش از او بیشتر قدردانی می‌شد، درگذشت او یک فقدان بود و فکر نمی‌کنم بتوانیم جایگزینی برای او پیدا کنیم.
وی در پایان به خانواده انوشه به ویژه مزدک انوشه، پسر مرحوم انوشه تسلیت گفت و اندوه پدر را غمی بزرگ دانست.
رییس مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، ضمن ابراز تاسف از درگذشت مرحوم حسن انوشه، گفت: باید زودتر از این که از دست برود، برای او بزرگداشت می‌گرفتیم اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد. در مدتی که ایشان مشغول خدمت به تاریخ و ادبیات و فرهنگ ایران بودند، باید به تجلیل کارهایشان می‌پرداختیم اما روزگار راه خود را می‌رود. او همه زندگی خود را وقف پژوهش کرد، من سی سال با او مراوده داشتم و می دیدم که چه کارهای بزرگی را در دست دارد، درگذشت او یک ضایعه است.
کاظم موسوی بجنوردی، با بیان توضیحاتی درباره کارهای فرهنگی و آثار منتشر شده از حسن انوشه، ادامه داد: او یکی از عاشقان ایران و ادبیات ایران بود.
وی در ادامه خاطراتی از انتخاب انوشه به مدیریت گروه تاریخ دایره المعارف بزرگ اسلامی بازگو و اضافه کرد: حضور او تغییرات زیادی را به بار آورد و بازده کار را سه برابر کرد. شخصیت او به قدری پاک سرشت و پاک نهاد و زلال بود و اخلاص و صفایی که داشت، زبانزد بود. او به ایران و تاریخ ایران و ادبیات ایران عشق می‌ورزید. ما یار موثری را از دست داده‌ایم که برای ما ضایعه‌ای بزرگ است.
روزبه زرین‌کوب، استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران، با ارائه سابقه‌ای از ترجمه‌های حسن انوشه، به دفاع از کارهای پژوهشی انوشه پرداخت و گفت: ایران مهم‌ترین اولویت کارهای انوشه است که هرگز اجازه نداد نگاه‌ها و احساسات و علاقه‌های قومی و منطقه‌ای در کارش اثر بگذارد.
شک ندارم انوشه جدا از دیگر خدمات علمی‌اش تنها به عنوان مترجم، یکی از اندک مترجمان ماست که چه امروز و چه فردا، ماندگار و بی مرگ و انوشه خواهد ماند.
مزدک انوشه، استادیار گروه زبان‌شناسی دانشگاه تهران، پسر مرحوم حسن انوشه، در پایان این پیام تصویری، از مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی برای این نشست، تشکر کرد و گفت: قرابت خونی و خویشی و نزدیکی زمانی به این غربت آسمانی، ممکن است احساسات را در کلام من جاری کند اما باید بگویم پدرم دلبسته ابران و زبان و ادبیات و فرهنگ ایران بودند، تلاش‌شان برای ایران بود و به همین دلیل یکی از آخرین کارهایشان به نام فارسی ناشنیده درباره ادبیات فارسی است.
وی افزود: تصویری که از پدرم دارم از تاریخ آغاز می شود و به تاریخ ختم می شود. به رغم کسالتی که داشت، کتاب آخرشان را درباره تاریخ ایران ترجمه کردند و آماده چاپ است اما به نظر من مهم ترین کارشان دانشنامه ادب فارسی است که به همت احمد مسجدجامعی تا ۹ مجلد آن منتشر شد، پدر همیشه می‌خواست مطالبی را به آن اضافه کند که فرصت نشد.
انوشه، ویژگی پدر را پرکاری دانست و گفت: پدر به قدری به کار خود عشق می‌ورزید که ما کار کردن او را چیزی بین تفرج و تفنن دیدیم اما از نگاه من مهم ترین ویژگی او امید بود، او همیشه امیدوار بود و همیشه این امیدواری را به ما انتقال داد. امیدوارم بتوانم در مسیر او لنگ لنگان گام بردارم و کارهای نیمه تمام او را تمام کنم که وقتی او را دیدم، سربلند باشم.
حسن انوشه دایره‌المعارف نویس، مترجم و پژهشگر حوزه فرهنگ، تاریخ و زبان و ادبیات فارسی و سرپرست گروه نویسندگان دانشنامهٔ ادب فارسی متولد سال ۱۳۲۳ در شهر بابل استان مازندران بود که پس از پایان تحصیلات در مقطع دکترای رشته زبان و ادبیات عربی در دانشگاه تهران، به پژوهش مشغول شد. او حدود ۱۵ جلد کتاب ترجمه کرده و بیشتر از ۲۵۰۰ مقاله برای دائره‌المعارف‌ها، بخصوص دائره‌المعارف تشیع نوشته است. تاریخ ایران کمبریج، دانشنامه ادب فارسی، دانشنامه ناشنوایان، تاریخ غزنویان، ایران و تمدن ایرانی از جمله آثار این نویسنده و پژوهشگر است.
زنده یاد انوشه ۲۳ فروردین ۱۳۹۹ در سن ۷۶ سالگی به علت بیماری سرطان درگذشت.