حتی افراد و نهادهایی مانند «اتاق بازرگانی آمریکا» که عموماً به جناح جمهوریخواهان گرایش دارند، این تصمیم را رد کردهاند. «ماریون بریلیانت» معاون اتاق بازرگانی آمریکا گفت: قطع کمک به سازمان جهانی بهداشت در بحبوحه شیوع کرونا به نفع آمریکا نیست؛ زیرا این نهاد به مبارزه کشورها، خصوصاً در جهان توسعهیافته، کمک میکند.
«اتحادیه پزشکان آمریکا» نیز تصمیم ترامپ را یک «گام خطرناک» توصیف کرد. «پاتریس هریس» رییس این اتحادیه گفت: قطع کمکهای مالی به سازمان جهانی بهداشت در جریان بدترین بحران بهداشتی قرن یک گام خطرناک در مسیری اشتباه است که شکست دادن کرونا را سختتر میکند.
در عرصه بینالمللی نیز انتقادات، فراوان بود. «جوزپ بورل» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در توئیتی نوشت که بابت این تصمیم ترامپ «عمیقاً متاسفم» و افزود: دلیلی برای توجیه این اقدام وجود ندارد.
«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد نیز اعلام کرد: اکنون زمان کاهش منابع عملیاتی سازمان جهانی بهداشت یا هیچ نهاد بشردوستانه دیگر در مبارزه با کرونا نیست.
«تدروس ادهانوم» رییس سازمان جهانی بهداشت نیز هرچند خواستار تجدیدنظر ترامپ در تصمیمش شده اما تأکید کرده که این نهاد بینالمللی تلاش خواهد کرد تا از طریق جلب کمکهای بیشتر از کشورهای دیگر خلاء کمکهای ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دلاری آمریکا را جبران کند.
** گزینههای مهار رییس جمهوری
در حالی که دولت ترامپ قواعد بینالمللی و تعهدات خود به سازمانهای جهانی را نادیده میگیرد، سیاستمداران و قانونگذاران داخلی مصمم هستند تا قوانین و تکالیف وی و کشورش در قبال نهادهای جهانی را به او یادآوری کنند.
«نانسی پلوسی» رییس مجلس نمایندگان آمریکا هشدار داده است که تصمیم ترامپ «بسرعت به چالش کشیده خواهد شد.» او سخنی درباره نحوه به چالش کشیده شدن این تصمیم نگفت اما دموکراتهای کنگره به دنبال راهی برای مقابله با آن هستند.
«کریس مورفی» سناتور دموکرات ایالت کانتیکت یکی از کسانی است که قصد دارد ترامپ را در چارچوب قوانین داخلی مهار کند. او به تارنمای هیل گفت که تلاش خواهد کرد تا در لایحه بعدی کنگره برای مقابله با کرونا مساله حمایت مالی از سازمان جهانی بهداشت نیز گنجانده شود.
مورفی با بیان اینکه در خصوص مغایر بودن این تصمیم با قانون تحقیق خواهد کرد، افزود: ما میتوانیم این موضوع را از طریق قانونگذاری حل کنیم.
مشاوران دموکراتها میگویند که تصمیم ترامپ غیرقانونی است زیرا کنگره بودجهای به سازمان جهانی بهداشت اختصاص داده و رییس جمهوری اختیار لغو یکجانبه آن را ندارد. یکی از مشاوران ارشد دموکراتها گفت: ما در حال بررسی همه گزینهها هستیم.
یک مشاور دیگر در مجلس نمایندگان آمریکا نیز اظهار کرد: دموکراتها همچنان تلاش خواهند کرد تا در لوایح تأمین بودجههای اضطراری و بودجه سال مالی ۲۰۲۱، پاسخ جهانی به کرونا از جمله از طریق سازمان جهانی بهداشت را در اولویت قرار دهند.
دموکراتها معتقدند که ترامپ با این تصمیم، سعی کرده تا تمرکز افکار عمومی بر ناکامیهایش در مقابله با کرونا را دور کند. پلوسی در این باره گفت: یک فرد ضعیف، دیگران را مقصر میداند.
** استاندارد دوگانه
سازمان جهانی بهداشت تصمیم ترامپ برای ممنوع کردن ورود مسافر از چین را به باد انتقاد گرفت. بعد از آن، ترامپ در روز سهشنبه تصمیمش را در مورد این سازمان علنی کرد.
ترامپ و جمهوریخواهان از سازمان جهانی بهداشت انتقاد کرده و آن را به اتکای بیش از اندازه به چین متهم کردهاند. این سازمان از عملکرد چین در مبارزه با کرونا تقدیر کرده است؛ همان گونه که ترامپ پیشتر از اقدامات چین و سازمان جهانی بهداشت تمجید کرده بود.
ترامپ اواخر ماه ژانویه در توئیتی نوشته بود: چین برای مهار کرونا سخت تلاش میکند. ایالات متحده از تلاشها و شفافیت آنها بسیار قدردانی میکند. میخواهم از طرف مردم آمریکا از «شی جین پینگ» رییس جمهوری چین تشکر کنم.
او همچنین اواخر ماه فوریه در توئیت دیگری نوشت: مرکز بیماریها در آمریکا و سازمان جهانی بهداشت ساعیانه و باذکاوت کار میکنند.
** تبعات قطع کمک مالی به بهداشت جهانی
کارشناسان هشدار میدهند که ضعیف شدن عملکرد کشورهای در حال توسعه در مقابله با کرونا باعث میشود تا انتشار این ویروس در سراسر جهان ادامه پیدا کند.
«آشیشا جها» مدیر موسسه بهداشت جهانی در هاروارد میگوید: شاید فکر کنیم که ما به سازمان جهانی بهداشت نیاز نداریم اما بسیاری از نقاط دنیای در حال توسعه به آن نیاز دارد. آنها به تخصص این سازمان متکی هستند.
او هشدار داد: اگر دیگران در مبارزه با این بیماری همهگیر تأثیرگذاری خود را از دست بدهند به منبع انتشار ویروس در جهان تبدیل میشوند.
«پیتر سینگر» مشاور ویژه ادهانوم در سازمان جهانی بهداشت در توئیتی درباره وسعت فعالیتهای این نهاد در مقابله با کرونا نوشت که این سازمان متخصصان پزشکی خود را به ۱۳۳ کشور اعزام کرده و کیتهای آزمایشگاهی را به ۱۲۶ کشور فرستاده است.
«سامانتا پاور» سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما نیز هشدار داد که تعلیق کمک به سازمان جهانی بهداشت به معنای قطع کمک مالی به سایر برنامههای بهداشتی مانند ریشهکنی فلج اطفال و مبارزه با «اچ آی وی» نیز خواهد بود.
** سازمان بدون آمریکا
دموکراتها بر این باورند که پاسخ سازمان جهانی بهداشت به کرونا نقایصی داشته است اما قطع کمک مالی به آن، نه تنها راه حل این مساله نیست بلکه به انزوای آمریکا منجر میشود.
ترامپ از ابتدای فعالیت دولتش هر جا پیمان و توافق جهانی و سازمانی بزرگ و موثری یافته به تعهداتش در قبال آنها پشت کرده و مخالفان بیشماری برای خود ایجاد کرده است.
هدف اصلی دولت ترامپ از این اقدامات بیاعتبار کردن همکاریهای جهانی و بازنویسی قواعد و ساز وکارهای بینالمللی به نفع ایالات متحده است اما هر بار که چنین اتفاقی رخ داده، عزم محکمتری برای تغییر نظم کنونی جهان و جایگزین کردن آمریکا با بازیگران مسالمتجو و چندجانبهگرا ایجاد شده است.
«جف مرکلی» سناتور دموکرات ایالت اورگون آمریکا این روند را دوباره بخوبی مشاهده کرده و میگوید: روشن است که در سطح ملی و بینالمللی ناکامیهایی وجود داشت که به بروز این فاجعه (شیوع کرونا) منجر شد.
او هشدار داد: عقبنشینی آمریکا و خاتمه مشارکت آن در سازمان جهانی بهداشت موجب خواهد شد که ایالات متحده در مذاکرات جایگاه کاملی نداشته باشد و نفوذ چین در آن سازمان افزایش پیدا کند.