از نخستین روزهای پس از انقلاب اسلامی تلاش دشمنان ایران بر آن بود تا ارتش را از بدنه انقلاب و جامعه جدا سازند، اما ارتشیان فداکار نشان دادند که «ارتش فدای ملت» تنها یک شعار نیست. در نتیجه ارتش در جهت حفظ و حراست از انقلاب، نقشی برجسته و بی‌بدیل ایفا کرد و باعث شد تا امام خمینی (ره) برای تجلیل از نقش ارتش انقلابی، روز بیست و نهم فروردین را به نام روز ارتش نام‌گذاری کنند. در همین ارتباط، خبرگزاری جمهوری اسلامی میزگردی را برای شناخت ابعاد دقیق نقش ارتش در سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب با حضور «امیر سرتیپ سعید پورداراب» و امیر سرتیپ «احمد کریمی» از فرماندهان ارتش در هشت سال دفاع مقدس و سرهنگ دکتر «محسن صادق‌نیا» رئیس اداره حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس برگزار کرد که مشروح بخش دوم این میزگرد در ادامه ارائه می‌شود.
مجری: جناب سرهنگ دکتر صادق‌نیا، ما در مورد نقش ارتش در دفاع مقدس بسیار شنیده‌ایم. اما یک نکته که اغلب در مورد ارتش فراموش می‌شود، آن است که تنها نقش نظامی در جنگ نداشته است، بلکه در مقابله با پیامدهای حوادث طبیعی همچون سیل و زلزله و مانند آن هم نقش داشته است. چقدر ارتش در خدمات غیرنظامی وارد میدان شده است؟
- سرهنگ صادق‌نیا: بسم الله الرحمان الرحیم. بنده هم روز ارتش را به خانواده‌های معظم شهدا، جانبازان عزیز و آزادگان گرامی و خانواده بزرگ ارتش تبریک عرض و یادی می‌کنم از سه سپهبد اخلاص نیروهای مسلح، «شهید سپهبد قرنی»، «شهید سپهبد صیاد شیرازی» و «شهید سپهبد سلیمانی» که در سال‌های ۱۳۵۸، ۱۳۷۸ و ۱۳۹۸ و به فاصله‌های بیست ساله، به درجه رفیع شهادت نائل آمدند. همانطور که استحضار دارید، ارتش جمهوری اسلامی ایران علی‌رغم تبلیغاتی که در آن‌ها حقش ادا نشد، چه در دوران پیروزی انقلاب، چه در دوران جنگ و چه در مقابله با حوادث طبیعی، برخی دشمنانش کمین کرده یا دوستان ناآگاه ارتش را مقابل انقلاب قلمداد کردند. اما استحضار دارید که ۲۲ بهمن و روز پیروزی انقلاب، روزی است که ارتش بی‌طرفی خود و پشتیبانی از انقلاب را اعلام کردند. علی‌رغم همه مشکلاتی که ارتش چه در جنگ و چه در دوران پیروزی انقلاب داشت، ارتش برای تامین امنیت کشور، تمام تلاش خود را صورت داد و از این آزمون سربلند بیرون آمد.
ساختار و سازمان ارتش جمهوری اسلامی، چه در حوزه نیروی انسانی و چه در حوزه مشاغل و امکانات، در راستای ماموریت آن تعریف شده است. ماموریت ارتش جمهوری اسلامی ایران، حفظ و حراست از جمهوری اسلامی ایران، استقلال و تمامیت ارضی کشور و مقابله با تهدیدات است. ارتش در راستای ماموریت خود، سنگ تمام گذاشته و می‌گذارد و همواره پیروز و موفق بوده است و این به دلیل رعایت نکات حفاظتی و امنیتی بوده است. بطور مثال ما از بسیاری از فرمانده‌ها می‌شنویم که می‌گویند ما در دوران جنگ از پرسنل دوربین عکاسی را گرفته و فیلم آن را از بین برده‌اند. اما الان حاضرند هزینه‌های بسیاری بدهیم تا بتوانیم آن عکس‌ها را بازگردانیم. ارتش چه در دوران جنگ و چه امروز، به مسائل حفاظتی، اهمیت بسیاری می‌دهد. این هم رمز پیروزی‌های ارتش و اعتماد مردم است. اما این موضوع باعث شده است که مستندات چندانی در اختیار ارتش نباشد که بتواند در بخش تبلیغاتی از آن استفاده کند. ارتش ماموریت‌های خود را به خوبی انجام داده است و امروزه این وظیفه سایر دستگاه‌ها است که حقایق و واقعیت‌ها را بازگو کنند و در حافظه تاریخی مردم ثبت کنند. به هر حال این کوتاهی انجام شده است.
در حال حاضر و امروز اداره حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران و در پاسخ به منویات مقام معظم رهبری و دستورات امیر فرماندهی محترم کل ارتش و تدابیر امیر فرماندهی محترم نیروی زمینی ارتش، توسعه یافته و سازمانی در همه استان‌ها به نام مدیریت حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استانی تشکیل و اقدامات گسترده‌ای را انجام داده‌ایم. اقدامتی در بخش یادمان‌های دفاع مقدس و راهیان نور، در بخش چاپ کتب و نشریات، برگزاری مراسم‌ها، همایش‌ها و یادواره‌ها و موارد دیگر اقدامات خوبی انجام شده است. در بخش مکتوبات دفاع مقدس در سه حوزه مستندنگاری، تاریخ شفاهی و رمان و داستان، اقدامات خوب و ارزنده‌ای انجام شده است. در بخش مستندنگاری کتاب «اطلس نبردهای ماندگار» به چاپ پنجاهم رسیده و پرتیراژترین کتاب تاریخ دفاع مقدس است و با نقشه و اطلاعات آماری کامل منتشر شده است.
ارتش جمهوری اسلامی کاری بسیار ارزنده در حوزه ثبت تاریخ جنگ انجام داده است که کاری بی‌سابقه و بی‌نظیری است. مجموعه‌ای ۱۰۳ جلدی تقویم تاریخ دفاع مقدس در حال چاپ است که برای هر ماه از جنگ یک جلد کتاب اختصاص داده شده است و ۷ جلد هم متعلق به ۷ ماه پس از جنگ است. هر کتاب شامل سی فصل است و در واقع هر روز از جنگ یک فصل از کتاب را به خود اختصاص می‌دهد. سخنرانی‌ها، بیانیه‌ها، تصاویر و تمام اطلاعات در این کتاب گنجانده شده است. تلخیص این مجموعه هم در ۹ جلد منتشر شده است. در حوزه رمان و داستان هم مجموعه ۸ جلدی روایت عشق شامل مجموعه زندگی نامه شهدای مدافع حرم است. یکی از این کتاب‌ها با نام «شیر زیتان» که زندگی‌نامه داستانی شهید ذوالفقار نسب و حاوی تقریر مقام معظم رهبری است. کتاب‌های «ساختن پس از تاختن»، «توپ‌ها با لوله‌های سرخ می‌غرند» و «دلاوران بی‌سر» نیز از دیگر رمان‌های منتشر شده از سوی این اداره و برای تجلیل از یاد و خاطره شهدای ارتش است.
بنده عرایضم را با پاسخ دقیق‌تر به شما تکمیل کنم. ارتش در عملیات‌های مردم‌یاری پرتلاش است. به دلیل شیوع ویروس کرونا، «رژه خدمت» به جای رژه ۲۹ فروردین برنامه‌ریزی شده است. ارتش در بحران‌های ملی آن چه در توان داشته، مایه گذاشته است. این، ترجمان و مصداق آیه مبارکه « أَشِدَّاء عَلَی الْکُفَّارِ رُحَمَاء بَیْنَهُمْ» است. همانطور که از ارتش انتظار می‌رود در برابر دشمنان بسیار خشن و سختگیر است و در برابر مردم خود بسیار رئوف و مهربان است. همین امروز ۱۱ هزارنفر از کادر درمانی ارتش در خط مقدم مبارزه با ویروس کرونا مشغول خدمت‌رسانی به مردمند.
امیر پورداراب، ما بسیار شنیده‌ایم که راس ارتش در زمان حکومت پهلوی با شاه ارتباط تنگاتنگی داشته‌است، اما حضرت امام (ره) همواره معتقد بودند که ارتش مثل بدنه جامعه از انقلاب حمایت کرده‌است. شما به عنوان یک ارتشی، چه تجربه‌ای از موضع ارتش نسبت به انقلاب داشته‌اید. ارتش چه نقشی در پیروزی انقلاب نقش ایفا کرده‌است؟
- امیر سعید پورداراب: تعدادی از فرماندهان رده بالای ارتش با شاه ارتباط داشتند و از وی دستور می‌گرفتند اما بدنه ارتش از جامعه اسلامی ایران از سرتاسر سرزمین پهناور ایران اسلامی انتخاب می‌شدند. درجه‌داری که از سیستان و بلوچستان وارد ارتش می‌شد که شاه را نمی‌شناخت. بدنه ارتش مسلمان و صادق در کار بود و به شاه کاری نداشتند. استخدام شده بودند، حقوق می‌گرفتند و وظایف خود را انجام می‌دادند. نفرات نزدیک به شاه مثل ژنرال آجودان‌ها یا لشگر گارد پاکسازی و برکنار شدند، اما بدنه ماند.
یعنی قبل از آنکه انقلاب پیروز شود، ارتشیان با انقلاب همکاری می‌کردند؟
- امیر سعید پورداراب: بله. بگذارید از خودم مثال بزنم. بنده قبل از انقلاب رئیس رکن دوم مرکز آموزش چهل دختر بودم. اطلاعیه‌های حضرت امام (ره) هر روز از طریق کانال‌های مختلف وارد پادگان‌ها می‌شد. در آن پادگان استواری بود به نام خراسانی که به او ماموریت داده بودیم هر روز اطلاعیه‌ها را از پادگان جمع کند که کسی تنبیه نشود.
لشگرهای ما منطقه سرزمینی داشتند. این لشگر باید در مورد هر اتفاقی در آن منطقه پاسخ می‌داد. انقلاب که به پیروزی رسید، آشوب در همه جا پیش نیامد. ترور و تخریب در تمامی فضاها به چشم نمی‌خورد. در آذربایجان غربی و کردستان وضع فرق می‌کرد. لشگر ۶۴ در بالا، لشگر ۲۸ در کردستان و لشگر ۸۱ زرهی در منطقه غرب بودند. این لشگرها باید در محدوده سرزمینی خود آرامش برقرار می‌کردند، اما امکان‌پذیر نبود. آن‌ها نیاز به کمک داشتند و از واحدهای دیگر نیرو می‌گرفتند. برخی زمان‌ها ما گردان آماده نداشتیم. در ماجرای پاوه که حضرت امام (ره) فرمودند با تمام توان بروید، در تهران لشگر جاویدان به لشگر یک تبدیل شده بود، فرمانده از داوطلبین خواست به منطقه اعزام شوند. نود داوطلب هم به همین دلیل به سمت پاوه اعزام شدند.
بنده از چند روز پیش از آغاز جنگ تا مدتی پس از پایان جنگ در جبهه‌ها حضور داشتم اما هرگز در تمام طول جنگ، تمردی از هیچ کس ندیدم. هرگز کسی نگفت که من نمی‌توانم. همه با جان و دل کار کردیم. مشکلات و کمبودهایی موجود بود. به ما سیم خاردار و ماسک هم نمی‌فروختند. امروز هم در بحران کرونا با مشکلاتی نظیر دوران جنگ مواجهیم و آمریکا مانع از خرید امکانات از سوی ایران می‌شود. آمریکا هم مرتب علیه ایران تبلیغ می‌کند، اما خودش امروز بدبخت شده است و اگر کاری می‌تواند صورت دهد بهتر است برای خودش انجام دهد. ما در تمام مدت مطیع اوامر امام (ره) و ولایتمدار بودیم. ما مطیع فرماندهانی مثل شهید صیاد شیرازی بودیم. شهید صیاد همواره تاکید داشت که نگوییم «ارتشی، سپاهی، دو لشگر الهی»، بلکه بگوییم «ارتشی، سپاهی، یک لشگر الهی» اگر ما در جنگ به پیروزی‌های شگرفی رسیدیم، به دلیل وحدت بود. دنیا به عراق کمک کرد و نگذاشتند سقوط کند.
تبلیغات در مورد ارتش همواره کم بوده است. الان هم کم است. ارتش ظرف ۴۸ ساعت بیمارستان ۲ هزار تختخوابی در تهران افتتاح کرده است، اما کمتر در مورد آن چیزی گفته‌اند. ما همه پیرو رهبری هستیم. بنده سال قبل افتخار داشتم در برابر مقام معظم رهبری نکاتی را بگویم. بنده در سن هشتاد سالگی ولایتمدارم و حاضرم بند بند بدنم جدا شود، اما کشور سرجایش باشد و تحت رهبری مقام معظم رهبری به راه خود ادامه دهد. ارتش در تمامی مقاطع کار خود را به خوبی انجام می‌دهد. امروزه اگر در مرزها نفوذ نمی‌شود فقط بخاطر تلاش سایر نیروها نیست، ارتش هم نقش دارد. ما افتخار می‌کنیم که جانباز فدایی، مردم، رهبر و میهنیم.