تاریخ انتشار: ۲۹ فروردین ۱۳۹۹ - ۱۴:۲۴

تهران– ایرنا– قلعه ایرج یا به گفته افراد محلی قلعه‌گبری شهرستان پیشوا، بزرگترین قلعه خشتی نظامی جهان است که با وجود آن که به دلیل بی‌توجهی، در آستانه نابودی قرار گرفته ولی از چنان ابهتی برخوردار است که هر گردشگری را به خود جلب می‌کند.

به گزارش ایرنا، در شمال کمربندی ورامین - پیشوا و در کنار روستای عسکرآباد، قلعه‌ای وسیع با دیواره‌های بلند خود نمایی می کند، قلعه‌ای که محلی‌ها از آن به عنوان قلعه‌گبری یاد می‌کنند و به عنوان بزرگترین قلعه نظامی خشتی جهان است، جزو آثار تاریخی شهرستان پیشوا محسوب می شود.

قلعه ایرج، به عنوان یکی از آثار تاریخی مهم شهرستان پیشوا در تاریخ یازدهم شهریور ماه سال ۸۲ به شمار ۹۸۳۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، اثری قدیمی و منحصر به فرد که عدم توجه ویژه به مسئولین، تاخت و تاز عوامل طبیعی و دخالت‌های انسانی آن را در معرض نابودی قرار داده است.

نظر مورخین به این امر است که قلعه ایرج یک دژ نظامی بوده و نظامیان در آن مستقر بوده‌اند، گرچه مشخص نیست که چه سلسله‌ای و در چه تاریخی آن را بنا کرده اند ولی برخی آن را مربوط به دوره کیانیان می‌دانند که آن را برای مقابله از حمله تورانیان احداث کرده اند.

آجرهای به کار رفته در این قنات به دوره ساسانیان بر می‌گردد و آثار کشف شده از این قلعه قدیمی قدمت آن را به بیش از ۳ هزار سال پیش از میلاد می رساند.

طول این قلعه یک هزار ۲۱۴متر و عرض آن یک هزار و ۱۵۰ متر می‌باشد که در ضلع شمالی ۳۴ برج، ضلع جنوبی ۴۲ برج و بر روی اضلاع شرقی و غربی ۳۶ برج وجود داشته و امروز اثری از این برج ها دیده نمی‌شود.

این قلعه یکصد هکتاری به صورت مستطیل کامل بوده و از چهار دروازه جنوبی، شمالی، غربی و شرقی تشکیل شده که دروازه شمالی کاملا در مقابل قله دماوند قرار گرفته به طوری که اگر جنوب به آن دروازه شمالی نگاه کنید قله دماوند مانند قاب عکسی زیبا در میان دروازه شمالی خود نمایی می کند.

دیواره‌های این قلعه که از خشت خام و گل درست شده تا ۲۵ متر ارتفاع داشته که هم اکنون بیشترین ارتفاع این دیواره‌ها که بر اثر فرسایش آبی و بادی تخریب شده ۱۶ متر می باشد.

ضخامت دیواره‌ها در برخی از مناطق قلعه بین ۱۷ تا ۲۲ متر بوده به طوری که در برخی از دیواره ها حفره هایی احداث شده بوده که ارابه های جنگی از داخل آن عبور می‌کرد و در مرمت‌های صورت گرفته در دیواره شرقی برخی از این اتاقک‌ها بازسازی شده است.

در دورتا دور قلعه خندق هایی به عرض ۳۰ متر و عمق ۸ متر حفر شده بود که قلعه را از هجوم دشمنان حفظ می کرد.

در داخل قلعه قصری بوده که امروز از آن هیچ اثری باقی نمانده است چرا که از اراضی داخل این قلعه به منظور کشت انواع محصولات کشاورزی استفاده می شود.

رشته قناتی با هفت سنگ آب در این قلعه جاری است که از سرچشمه آن هنوز نیز اطلاعات دقیقی به دست نیامده است.

طی سال های اخیر دروازه و دیواره های شرقی این قلعه بازسازی شده و دروازه های جنوبی و شمالی نیز قابلیت تردد دارد.

با وجود تخریب‌های صورت گرفته در دیواره ها، هنوز نیز ابهت این قلعه تاریخی هر گردشگری را به خود جذب کرده و مسافران را به عمق تاریخ ببرد.

پیشوا با ۸۰ هزار نفر جمعیت در ۴۵ کیلومتری جنوب شرق تهران واقع شده است.

۲۹ فروردین، روز جهانی آثار و محوطه‌های تاریخی نام دارد.