«پیرمحمد ملازهی» در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، درباره تلاش‌های ایران برای حل و فصل بحران سیاسی افغانستان گفت: بحران سیاسی افغانستان بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری شکل گرفت و موجب شد عبدالله عبدالله و اشرف غنی هر کدام خود را پیروز انتخابات بدانند و ما هم‌اکنون شاهد به وجود آمدن دو دولت و حضور دو رئیس‌جمهور در کابل هستیم.
وی با بیان اینکه وجود دو دولت در یک کشور عملی نیست و یک طرف باید کوتاه بیاید، اظهار داشت: هم‌اکنون مذاکراتی برای حل و فصل بحران سیاسی افغانستان آغاز شده و وزیر امور خارجه هم در این خصوص فعال شده است. به نظر می‌رسد توافقاتی اولیه میان عبدالله عبدالله و اشرف غنی شکل گرفته به این صورت که ۵۰ درصد مقامات دولت را عبدالله و ۵۰ درصد مقامات دولت را اشرف غنی انتخاب کنند.
احتمالا عبدالله ریاست شورای صلح را برعهده می‌گیرد
این کارشناس ارشد مسائل افغانستان ادامه داد: براساس این توافق، والی ولایاتی که عبدالله رای اکثریت را به دست آورده از سوی او انتخاب می‌شود و اشرف غنی هم در ایالت‌هایی که رای اکثریت را به دست آورده است، والی‌شان را انتخاب می‌کند.
ملازهی با اشاره به رویکرد عبدالله عبدالله تصریح کرد: عبدالله با توجه به ناکامی‌ای که در توافق قبلی خود با اشرف غنی داشت، خواهان دادن تضمین از سوی کشورهای دیگر از جمله آمریکا و همسایگان افغانستان است. به نظر می‌رسد فعال شدن ظریف نیز در همین چارچوب قابل درک است.
وی با بیان اینکه احتمال رئیس‌جمهور باقی ماندن اشرف غنی بسیار زیاد است، خاطرنشان کرد: احتمالا عبدالله ریاست شورای صلح را برعهده خواهد گرفت تا صلح با طالبان را پیش ببرد که کار ساده‌ای نیست چراکه عبدالله و تیم او، از افراد جهادی هستند که در دوران امارت طالبان ائتلاف شمال را تشکیل داده بودند و علیه طالبان می‌جنگیدند.
طالبان امروز با طالبان دیروز متفاوت است
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با اشاره به نقش زلمای خلیلزاد در پیشبرد صلح افغانستان ابراز داشت: خلیلزاد از یکسو ماموریت قانع کردن طالبان برای گفت‌وگو با کابل را برعهده دارد و از طرفی مسئول جوش دادن توافق میان عبدالله و اشرف غنی است. اگر این توافق شکل بگیرد، آمریکا فشارهایش را متوجه طالبان می‌کند تا وارد مذاکره با دولت مرکزی افغانستان شود.
ملازهی درباره نگرانی‌های ایران از شرایط کنونی افغانستان بیان کرد: بخشی از فعال شدن ظریف در روزهای گذشته به نگرانی‌های ایران از وضعیت کنونی افغانستان برمی‌گردد. هرچند براساس توافق آمریکا با طالبان، بخشی از نیروهای نظامی این کشور از افغانستان خارج می‌شوند اما احتمال به قدرت رسیدن مجدد طالبان وجود دارد هرچند که طالبان کنونی با طالبان دیروز بسیار متفاوت است.
وی با بیان اینکه نقش ظریف نوعی میانجیگری میان عبدالله و اشرف غنی است به ویژه اینکه ایران سابقه همکاری قدیمی و دیرینه‌ای با تیم عبدالله دارد، یادآور شد: رفت و آمد طالبان و ایران، یک نوع فرصت برای میانجیگری میان طالبان و کابل را هم ایجاد می‌کند که می‌تواند زمینه همکاری میان دولت مرکزی افغانستان و طالبان را فراهم کند. اگر ظریف در این باره موفق شود، قطعا بر نفوذ ایران در این کشور افزوده می‌شود.
تمام نظامیان آمریکا از افغانستان خارج نمی‌شوند
این کارشناس ارشد مسائل افغانستان افزود: راه‌حل ایران برای صلح در افغانستان منطقه‌ای است و خواهان فعال شدن بازیگران موثر منطقه‌ای مانند چین، روسیه، عربستان، پاکستان و هند و کاهش دخالت بازیگران فرامنطقه‌ای است. در واقع، ایران معتقد است همسایگان افغانستان می‌توانند صلح در این کشور تضمین کنند که این رویکرد مورد حمایت عبدالله عبدالله هم است.
ملازهی درباره رویکرد آمریکا در افغانستان عنوان کرد: آمریکا به این نتیجه رسیده است که از نظر نظامی در افغانستان موفق نمی‌شود. سابقه حضور ۱۹ ساله نظامی موید این مسئله است. مذاکره با طالبان حاکی از روی آوردن ایالات متحده به راه‌حل‌های سیاسی است. علاوه بر این مذاکرات طالبان و آمریکا نشان‌دهنده عزم سیاسی واشنگتن و طالبان برای رسیدن به صلح و نیاز آمریکا به صلح در افغانستان است.
وی در عین حال گفت: با وجود توافق آمریکا و طالبان، من فکر نمی‌کنم تمام نیروهای نظامی آمریکایی از افغانستان خارج شوند. می‌توان پیش‌بینی کرد که بخش زیادی از نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان خارج شوند اما بخشی از نیروها در یکی، دو پایگاه مانند بگرام باقی مانده و در جنگ نظامی هم دخالتی نکنند. در واقع، آمریکا خواهان حضور سیاسی بدون هزینه مالی و انسانی است.
احتمال رای‌آوری طالبان زیاد است
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی درباره آینده طالبان در افغانستان اظهار داشت: طالبان از نظر قومیتی و ایدئولوژیک انحصارطلب و تمامیت‌خواه است ولی خلیلزاد توانسته آنها را قانع کند که از نظر نظامی قادر به مسلط شدن بر افغانستان نیست و جریان شمال هم حاضر به پذیرش و تسلیم شدن در مقابل طالبان نیست بنابراین شاید آنها به این نتیجه رسیده اند که دولتی همه‌شمول تشکیل دهند.
ملازهی اضافه کرد: اگر طالبان در عرصه سیاسی مشارکت کند، باید قانون اساسی هم تغییر یابد و احتمالا هم نظام سیاسی به نظام پارلمانی تغییر یابد. چهار منطقه قومی ازبک‌ها، هزاره‌ها، تاجیک‌ها و پشتون‌ها دولت‌های محلی خود را تشکیل دهند و براساس وزن خود در دولت مرکزی مشارکت داشته باشند.
وی یادآورشد: ارزیابی‌ها حاکی از آن است که با توجه به طرفداران زیاد طالبان، احتمال رای‌آوری آنها در صورت مشارکت در عرصه سیاسی بسیار زیاد است.
این کارشناس مسائل شبه قاره تصریح کرد: افغانستان نیازمند توازن دینی، سیاسی و قومی است که این توازن باید به سیاست خارجی در عرصه ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی تسری یابد.