تحریم بانکی علیه ایران، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های فوتبال ایران است. از دردسرهایی که تیم‌های باشگاهی برای پرداخت دستمزد مربیان و بازیکنان خارجی خود باید به جان بخرند تا بلوکه شدن پاداش‌های جام جهانی ایران در فیفا و ای‌اف‌سی، همه را باید به پای تحریم نوشت.
با اینکه بحث تحریم بانکی ایران چند سالی است که سخت‌تر از قبل اعمال می‌شود و مشکلات متعددی را برای ما به وجود آورده اما جالب است بدانید ایران در جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقا هم برای دریافت پاداش خود با مشکلی مشابه مواجه شده بود. یک میلیون دلار پاداش تیم ملی فوتبال ایران برای جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقا بلوکه شد. در نهایت که با تلاش‌های متعدد حقوقی و بعد از ۷ سال این پول آزاد شد، ای‌اف‌سی بیش از ۷۰۰ هزار دلار از آن را بابت هزینه وکلایش و سایر هزینه‌ها برداشت و تنها حدود ۲۸۰ هزار دلار از مبلغ یک میلیون دلار را به ایران داد! آن هم در شرایطی که اشتباه ای‌اف‌سی در بلوکه شدن این پول بی‌تأثیر نبوده است.
کسر بیش از ۶۰۰ هزار دلار از پاداش یک میلیون دلاری فیفا برای پرداخت آن به وکلای ای‌اف‌سی موضوعی است که از نظر حقوقی هیچ توجیهی ندارد، بخصوص که شرکت حقوقی طرف قرارداد کنفدراسیون فوتبال آسیا که در آن سال مدعی پیگیری پاداش‌های تیم ملی فوتبال ایران بود، بعدها با اتهام‌های مالی مختلف روبه‌رو شد.
با همه اینها اما عجیب است که فدراسیون فوتبال ایران بابت کسر ۶۰۰ هزار دلار مربوط به وکلای ای‌اف‌سی حاضر به شکایت از کنفدراسیون فوتبال آسیا نمی‌شود و موضع مسوولان فدراسیون فوتبال مقابل این موضوع تنها سکوت بوده و سکوت!
در این گزارش سعی داریم به جزییات مراحلی که برای دریافت این پول طی شده و موضع منفعل فدراسیون فوتبال در برابر اقدام عجیب ای‌اف‌سی اشاره کنیم.
یک میلیون دلاری که بلوکه شد
تیم ملی فوتبال ایران موفق نشد به جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقا صعود کند. با این حال بابت ۴ مسابقه‌ای که در مرحله مقدماتی انجام داده بود، باید مبلغ یک‌میلیون دلار از فیفا دریافت می‌کرد؛ ۲۵۰ هزار دلار بابت هر مسابقه. فیفا تحت‌تأثیر برخی تحریم‌ها این پول را به حساب ایران واریز نکرد. ای‌اف‌سی به فدراسیون فوتبال ایران اعلام کرد از طریق وکلایش پیگیر دریافت این مطالبه از فیفا می‌شود.
نقش تحریم‌ها در پولی که از دسترس خارج شد
تحریم‌های بانکی علیه ایران تقریباً از سال ۲۰۰۹ (۱۳۸۸) آغاز شد. اوایل اما تحریم‌ها به این شکل بود در صورتی که قرار بود مبلغی به دلار به ایران پرداخت می‌شد باید این پول به سیتی بانک آمریکا منتقل می‌شد و انتقال پول در این بانک مورد بررسی قرار می‌گرفت. فدراسیون فوتبال ایران با اطلاع از همین موضوع از ای‌اف‌سی درخواست کرد، این مبلغ را به صورت یورو به حساب یورویی بانکی در مالزی واریز کنند. ای‌اف‌سی اما بدون توجه به این درخواست این مبلغ را به صورت دلار واریز کرد و همین موضوع باعث بلوکه شدن پولی شد که باید به حساب فدراسیون فوتبال در مالزی می‌رسید.
چرا ۷ سال طول کشید تا پول واریز شود؟
سال ۲۰۱۰ (۱۳۸۹) باید این پول به حساب فدراسیون فوتبال ایران واریز می‌شد. با این حال اما ۲۸۰ هزار دلار از فیش واریزی ای‌اف‌سی مربوط به سال ۲۰۱۷-۲۰۱۶ (۱۳۹۶- ۱۳۹۵) می‌شود. ای‌اف‌سی همان سال ۲۰۱۰ نامه‌نگاری با سیستم بانکی آمریکا را آغاز کرد. همزمان هم فدراسیون فوتبال وکیل خود را مأمور کرد تا پرونده فوق را پیگیری کند.
نامه‌نگاری‌های بعدی در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ هم بی‌نتیجه ماند و بالاخره در سال ۲۰۱۲ (۱۳۹۱) دادگاهی درباره پول بلوکه‌شده تشکیل شد. در تمام این مدت فدراسیون فوتبال در نامه‌هایی به ای‌اف‌سی اعلام کرد از طریق وکیل خود این پرونده را پیگیری می‌کند اما ای‌اف‌سی اصرار داشت به دلیل اینکه این اشتباه از جانب آنها بوده، خودشان باید پول را از آمریکا پس بگیرند.
وکیل ایران در دادگاهی که در سال ۲۰۱۲ (۱۳۹۱) تشکیل شد بنا به ادعای خود نزدیک به ۴ هزار صفحه مستنداتی از هزینه‌های مختلف را ارائه کرد که فدراسیون فوتبال ایران در مسیر جام جهانی ۲۰۱۰ برای تیم ملی پرداخته است. البته که ترجمه این مدارک و جمع‌آوری‌شان هم حدود یک سال طول کشید اما در نهایت دادگاه در سال ۲۰۱۳ (۱۳۹۲) رأی را به نفع ایران صادر کرد اما تا زمان اجرای حکم یک سال طول کشید و سال ۲۰۱۴ این پول به دست ای‌اف‌سی رسید. ای‌اف‌سی اما واریز این پول به حساب ایران را تا ۱۹ مه ۲۰۱۷ (۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۶) به تأخیر انداخت و احتمالاً در این ۲ سالی که پول به حساب کنفدراسیون فوتبال آسیا واریز شده تا زمان واریز آن به حساب فدراسیون فوتبال ایران سود این پول هم به ای‌اف‌سی رسیده است.
سهم عجیب شرکت حقوقی با اتهام‌های مالی فراوان
با اینکه در نهایت وکیل فدراسیون فوتبال ایران موفق شد پول بلوکه شده را آزاد کند و رای را به سود ایران تغییر داد، اما ای‌اف‌سی در فیش واریزی‌اش بیش از ۷۰۰ هزار دلار از یک میلیون دلار را به سهم شرکت حقوقی «Kobre & Kim» اختصاص داده که پیگیری‌های مربوط به آزادسازی پول بلوکه شده را بر عهده داشته‌اند! چنین سهمی برای بخش حقوقی، آن هم برای مبلغ یک میلیون دلار سهم عجیب و غیرقابل توجیهی به حساب می‌آید، بخصوص که فدراسیون فوتبال بارها درخواست کرده بود ای‌اف‌سی پیگیری حقوقی‌اش را متوقف کند و مهم‌تر اینکه خود ای‌اف‌سی این مشکل حقوقی را به وجود آورده بود و فدراسیون فوتبال ایران نباید هزینه این اشتباه را می‌پرداخت.
واکنش فدراسیون فوتبال، سکوت و سکوت
از سال ۲۰۱۷ (۱۲ دی ماه ۱۳۹۵) که ای‌اف‌سی، بیش از ۷۰۰ هزار دلار از پاداش‌های جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقا را با ابهام‌های فراوان برای خود برداشته است تا کنون فدراسیون فوتبال کوچک‌ترین واکنشی نسبت به این موضوع نداشته! حتی تلاش‌های وکیل وقت فدراسیون فوتبال برای متقاعد کردن مسوولان فدراسیون به شکایت از کنفدراسیون فوتبال آسیا هم به جایی نرسیده است و «محمدرضا ساکت» و «مهدی تاج» در تمام این سال‌ها جز سکوت، واکنش دیگری به اظهارات او نداشته‌اند. به نظر می‌رسد تمایل «مهدی تاج» به حفظ روابط حسنه با «شیخ سلمان» رییس کنفدراسیون فوتبال آسیا مهم‌ترین دلیل گذشتن از بیش از ۷۰۰ هزار دلار باشد، آن هم در شرایطی که به گفته مسوولان فوتبال، فدراسیون با مشکلات مالی متعددی مواجه است و این ۷۰۰ هزار دلار به خودی خود می‌تواند بخش قابل توجهی از مشکلات را حل کند اما جالب است که مهدی تاج در طول مدت زمان ریاست خود، در صحبت‌هایش درباره مطالبات ایران از فیفا و پول‌های بلوکه‌شده هرگز از ۷۰۰ هزار دلاری که به سادگی از دست ایران رفته حرفی نزد.
وکیل فدراسیون فوتبال: از مبلغ کسر شده گفتم اما ساکت، ساکت ماند
وکیل فدراسیون فوتبال در پرونده پاداش‌های بلوکه شده سال ۲۰۱۰ شخصی بود به نام «رضا علیپور». «علی کفاشیان» به عنوان رییس فدراسیون فوتبال او را به عنوان وکیل ایران انتخاب کرده بود و او بنا بر ادعای خودش شخصاً توانست پاداش‌های ایران از جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقا را از خزانه‌داری آمریکا بگیرد. او اما حرف‌های ناگفته زیادی درباره این پرونده و واکنش فدراسیون فوتبال نسبت به آن دارد.
«رضا علیپور» درباره دریافت پول بلوکه شده ایران از آمریکا اینطور توضیح می‌دهد: «سال ۲۰۱۲ یا ۲۰۱۳ بود که من شخصاً توانستم با گرفتن رأی از OFAC (دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی) این پول را از خزانه‌داری آمریکا بگیرم. ای‌اف‌سی همان زمان هم وکلای خود را وارد میدان کرد. از روز اول اصرار داشتند، وکلای خودشان پیگیر این ماجرا باشند اما بعد از اصرارهای زیادی که فدراسیون فوتبال داشت که ای‌اف‌سی این کار را به فدراسیون واگذار کند در نهایت قرار شد آنها پیگیری‌های خودشان را بکنند و ما هم کار خودمان را انجام دهیم.»
علیپور درباره کسر ۶۲۶ هزار دلار از پاداش یک میلیون دلاری ایران از سوی ای‌اف‌سی بابت حق‌الزحمه وکیل می‌گوید: «حدود ۲ سال پیش در لندن بودم که از فدراسیون فوتبال ما تماس گرفتند و گفتند ای‌اف‌سی حدود ۶۰۰ هزار دلار بابت پول وکلا کسر کرده است. این اتفاق برای یک پرونده یک‌میلیون دلاری خیلی عجیب است! من خودم رأی آزادسازی‌اش را گرفتم اما یک ریال هم از فدراسیون فوتبال دریافت نکردم. فقط یک برگه قرارداد از فدراسیون در دست من است و بس.»
آیا درباره این موضوع با مسوولان فدراسیون فوتبال جلسه‌ای داشته؟ موضع مسوولان فدراسیون به شکایت از ای‌اف‌سی چه بوده است؟ رضا علیپور در پاسخ به این سووال می‌گوید: «بله، من این موضوع را با آقایان در میان گذاشتم. تصورم این بود که الان چه جنجالی به پا می‌شود و ممکن است چه واکنش شدیدی از سوی آنها ببینم اما جالب است که وقتی این موضوع را با آقای ساکت در میان گذاشتم، ایشان واقعاً ساکت بود و جالب‌تر اینکه از آن به بعد یک‌بار که من را در فدراسیون فوتبال دید، حتی جواب سلامم را هم نداد!»
علیپور البته این موضوع را با کمیته اخلاق هم در میان گذاشته است. او در این رابطه می‌گوید: «این موضوع را در زمان ریاست آقای «مرتضی تورک» در کمیته اخلاق با ایشان در میان گذاشتم. شماره من را گرفتند و گفتند برای ارائه مدارک و پیگیری‌های دیگر با من تماس می‌گیرند اما این کار را هم نکردند.»
دلیل سکوت فدراسیون فوتبال را این وکیل، فقط و فقط ترس مسوولان فدراسیون فوتبال از ای‌اف‌سی و باجی می‌داند که فدراسیون فوتبال ایران هرساله به کنفدراسیون فوتبال آسیا می‌دهد.
علیپور می‌گوید: «برایم خیلی سخت است که در شرایط تحریم رفتم آمریکا و یک میلیون دلار را از دهان شیر بیرون کشیدم، اما فدراسیون فوتبال به راحتی از بخش بزرگی از این مبلغ گذشت و حاضر نیست با شکایت از ای‌اف‌سی این پول را بگیرد.»
کفاشیان: نمی‌شود این پول را از ای‌اف‌سی گرفت!
«علی کفاشیان» رییس وقت فدراسیون فوتبال در جریان تمام اتفاقات مربوط به اولین پول بلوکه شده ایران قرار دارد. نامه‌نگاری‌ها و پیگیری‌های حقوقی برای آزادسازی یک میلیون دلار پاداش تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقا زیر نظر شخص کفاشیان انجام می‌شد اما بعد از اعلام رأی نهایی، ریاست فدراسیون فوتبال در اختیار «مهدی تاج» قرار می‌گیرد.
کفاشیان درباره این پرونده می‌گوید: «یک میلیون دلار به خاطر تحریم‌ها بلوکه شد اما در نهایت ای‌اف‌سی این پول را به ما برگرداند.»
او در پاسخ به اینکه چرا بیش از ۷۰۰ هزار دلار کسر و تنها ۲۸۰ هزار دلار از یک میلیون دلار به ایران بازگردانده شده، تأکید می‌کند: «تا جایی که یادم هست حدود ۴۰۰ هزار دلار فقط از این پول کسر شده بود. الان رقم دقیق آن را به خاطر ندارم اما فکر نمی‌کنم ۷۰۰هزار دلار بوده باشد.»
چرا علی‌رغم اینکه فدراسیون فوتبال وکیل خود را داشته، باید بابت وکیل به ای‌اف‌سی پول می‌داد؟ رییس وقت فدراسیون فوتبال به این سووال اینطور پاسخ می‌دهد: «بله، ما هم وکیل داشتیم اما ای‌اف‌سی اصرار داشت خودش پیگیر کارهای حقوقی باشد.»
چرا بعد از آن فدراسیون فوتبال ایران از ای‌اف‌سی شکایت نکرد؟ کفاشیان می‌گوید: «بعد از صدور رأی من دیگر از فدراسیون فوتبال بیرون آمدم و نمی‌دانم درباره این پرونده چه اتفاقاتی رخ داده است. اگر مشکلی وجود داشته باشد حتماً مسوولان فدراسیون شکایت می‌کنند اما موضوع این است که این پول را نمی‌شود از ای‌اف‌سی گرفت چون آنها می‌گویند پول وکیل داده‌اند و پول را برنمی‌گردانند.»