مایک پمپئو وزیر جنگ طلبی که اسما و ظاهرا رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکاست، طی هفته گذشته به دنبال نزدیک شدن شناورهای نظامی ایران به کشتی های جنگی آمریکایی در شمال خلیج فارس و انتقال پیام های هشدار آمیز نسبت به حضور شناورهای بیگانه و هدایت آنان به سمت مسیرهای تعیین شده در آبهای بین المللی، این اقدام نیروهای ایرانی را تنش زا خوانده و در توصیف ماموریت ذاتی آنان، از اصطلاح "حرکت ناامن" استفاده کرده است.
همینجا اولین سوالی که پیش می آید اینکه در خصوص موضوعات تخصصی نظامی، وزیر خارجه پاسخگوست یا وزیر دفاع و فرماندهان نظامی؟ ، این درحالی است که «مارک اسپر» وزیر دفاع آمریکا در اولین واکنش ها به رویارویی شناورهای نظامی ایران با کشتی‌های جنگی کشورش گفته بود که "هفته‌ای معمولی برای وزارت دفاع بود".
اما پمپئو طی روزهای اخیر به همراه برخی جنگ طلبان آمریکایی تلاش کرده است ترامپ را وادار به پاسخگویی به آنچه کند که از منظر آنان "اقدام های ثبات زدای جمهوری اسلامی ایران" ادعا شده است.
با اینحال سوال این است که در بحبوحه نبرد جهانی با ویروس کرونا، رفتارها و تحرکات نظامی آمریکا در منطقه چه توجیهی دارد و آیا آنگونه که برخی ها اعتقاد دارند، به بحران کرونا در داخل آمریکا مربوط می شود و آیا می تواند بحران داخلی را ذیل اخبار امنیتی در خاورمیانه قرار دهد؟
در پاسخ به این سوال ابتدا باید دید که رفتار و عملکرد کدام طرف تنش زا و ثبات زدا است؟ ایران یا آمریکا؟ و سپس عمق و ابعاد خساراتی که کرونا به ترامپ زده بررسی شود تا ببینیم این تحرکات ظرفیت لازم را برای تحت الشعاع قرار دادن افتضاح های داخلی دارد؟
کدام طرف؛ ایران یا آمریکا؟
ایران بیش از هزار کیلومتر مرز دریایی در خلیج فارس و دریای عمان دارد که این مرز دریایی نه ۲۰۰ و ۴۰۰ ساله که قدمتی هزاران ساله دارد و نام آن گویای این دیرینگی و اعتبار تاریخی است. این در حالی است که آمریکایی ها از هزاران کیلومتر آن سوتر به بهانه قرارداد با کشورهای حاشیه جنوبی به منطقه آمده اند. با این وصف حضور کدامین طرف در آبهای شمال خلیج فارس غیر قابل توجیه است؟
دوم اینکه شناورهای نظامی ایران در آبهای سرزمینی در شمال خلیج فارس موظف به حراست و تامین امنیت مرزهای آبی کشور هستند، این درحالی است که ماموریت کشتی های جنگی آمریکا در شمال خلیج فارس یک شبیه سازی جنگی بوده است، با این اوصاف تحرکات کدام طرف منطقه را به سمت بی ثباتی سوق می دهد؟
دیگر اینکه اخیرا بویژه در بیانیه مربوط به ماجرای نزدیک شدن شناورهای ایرانی و آمریکایی در خلیج فارس، آمریکایی ها از نام جعلی بجای نام رسمی و شناخته شده بین المللی این آبراهه استفاده کرده اند؛ چیزی که نشان از کینه و دشمنی نسبت به مردم، مرزهای جغرافیایی و تاریخ و تمدن ایرانی دارد و همین کافی است که هدف تحریم های ظالمانه علیه ملت ایران و تحرکات نظامی این کشور در منطقه را نمایان کند، با این شرایط آیا ایران اقدامات تحریک آمیز انجام داده یا آمریکا؟
از طرفی ، پمپئو ادعا کرده که رفتارها و تحرکات ایرانی ها تنش زا و ثبات زدا بوده است، اما نمی گوید که ناوگان پنجم دریایی آمریکا در نزدیکی محدوده آبهای سرزمینی ایران در چهارشنبه گذشته دنبال چه بوده است؟ عملیات و تمرینات نظامی با بهره گیری از بالگردهای تهاجمی که به واقع طرح و نقشه شبیه سازی جنگ علیه ایران است، اقدامی تنش زا و ثبات زداست یا نزدیک شدن شناورهای ایرانی به شناورهای آمریکایی، برای اعلام هشدار جهت جلوگیری از هرگونه برخورد احتمالی؟
وزیر خارجه جنگ طلب آمریکا با تمام این موارد نمی گوید که در آبهای بین المللی خلیج فارس بویژه در کرانه های شمالی آن چه کسی باید احتیاط کند؟ شناورهای ایرانی که وظیفه ذاتی آنان حراست و تامین امنیت آبهای سرزمینی کشور است یا شناورهای کشوری که هیچ ساحلی در این منطقه ندارد؟
با این شرایط باید این سوال را پاسخی باشد که امنیت خلیج فارس را کدام طرف به خطر انداخته و تنش زایی می کند؛ ایران یا آمریکا؟
همه تحرکات دشمنانه آمریکا علیه ایران
اکنون بر همگان روشن شده که دو مایک کابینه ترامپ یعنی پنس و پمپئو و در مجموع یک جریان غالب در کاخ سفید دنبال راه انداختن یک جنگ در منطقه غرب آسیا هستند؛ اگر سوریه و عراق نشد ، ایران یا شاید یمن .
این نیت قابل کتمان نیست؛ به نظر می رسد، آنها هستند که ترامپ را هم فریب دادند و با القای اینکه با تحریم های حداکثری می توانند به خیال خود ایران را به زانو درآورند، سختترین تحریم های تاریخ را به ملت ایران تحمیل کردند و با تحرکات گسترده نظامی و اقدامات تروریستی منطقه را در آستانه جنگ فراگیر قرار دادند.
از ابتدای روی کار آمدن ترامپ، این جریان جنگ طلب بود که همه راه های ارتباطی و تماس های اضطراری برای جلوگیری از وقوع یک بحران خارج از کنترل را در منطقه بست و ترامپ را به خروج از برجام متقاعد کرد.
از ابتدا این طرف آمریکایی بود که در منطقه گارد جنگی به خود گرفت و بر تحرکات نظامی خود افزود و اتفاقا با این مداخلات خود اگرچه با نتیجه معکوس همراه بوده، اما بارها منطقه را به آستانه جنگ نزدیک کرد.
آمریکایی ها در این مدت بارها ضمن نقض قوانین بین المللی به آبهای سرزمینی ایران تجاوز کردند که ماحصل آن انهدام یک فروند پهپاد آری کیو گلوبال هاک در داخل آبهای سرزمینی ایران در ۳۰ خرداد ۹۸ بود تا کمی به خود آیند.
آخرین و وقیح ترین اقدام آمریکایی ها که مصداق رفتار تنش زا ، ناایمن و غیر حرفه ای و از نظر اخلاقی ناجوانمردانه است، ترور سرداران قاسم سلیمانی و ابو مهدی المهندس در پاییز گذشته بود؛ ترور مردانی که جهان مدیون آنان است، بخاطر خدماتی که به جامعه جهانی در مهار تروریسم در منطقه کردند.
گرداب داخلی برای ترامپ
رئیس جمهور آمریکا که به نظر می رسد عمده خطاهای راهبردی اش اعم از امضاها، حرف ها و توئیت هایش به مشورت های تیم مشاوران و نزدیکانش در کاخ سفید و همچنین جریان تندرو و جنگ طلب داخل هیات حاکمه مربوط می شود، این روزها بیش از هر زمان دچار از هم پاشیدگی فکری و تصمیم گیری است. او که از همان ابتدا در تصمیم گیری ها منفعلانه عمل کرده است، حالا آخرین دسته گلش را در موضوع کرونا به آب داده است. یک خطای محاسباتی حاصل از مشورت تندروها موجب شد تا او با اعلام فراخوان آمریکایی ها برای بازگشت به کشور در یک محدوده زمانی کوتاه، بستر اصلی شیوع کرونا را در فرودگاه های این کشور فراهم کند ، بعد هم عدم توجه به نظرات کارشناسان و جدی نگرفتن آن منجر شد تا این کشور به صدر جدول مرگ و میر ناشی از کرونا برسد و اثرات آن دامن اقتصاد آمریکا را تا مرز ورشکستگی بگیرد. در چنین شرایطی یک درگیری در منطقه ای که هم اکنون با ویروس کرونا دست و پنجه نرم می کند، چه تاثیری بر اوضاع داخلی این کشور خواهد داشت؟ آیا با همان فرمانی که تندروها به او می دهند تا عمق باتلاق فرو نخواهد نرفت؟
منافع ترامپ از تنش در خلیج فارس؟
اقدام تحریک آمیز نظامیان آمریکایی در منطقه طی هفته های اخیر از عراق تا خلیج فارس را شاید بتوان تنها اخبار مهم و اصلی غیر کرونایی جهان طی این مدت قلمداد کرد و بسیاری از کارشناسان بین المللی و منطقه نیز اعتقاد دارند که این تحرکات با هدف جابجا کردن بحران داخلی حاصل از کرونا با بحران مصنوعی نظامی در منطقه در آستانه انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا صورت می گیرد. حال این تحرکات چه با هدف انتقال بحران از داخل به خارج تلقی شود و چه حاکی از کینه بی پایان جریان جنگ طلب آمریکا باشد، ترامپ باید برای این سوالات پاسخ هایی داشته باشد؛ از جمله اینکه از تشدید تنش ها درمنطقه چقدر نفع می برد؟ آیا یک بحران امنیتی در منطقه او را از گرداب اوضاع داخلی بیرون خواهد کشید؟
با اوضاعی (شیوع کرونا) که به دلیل تاثیر مشاوران و مدیران تندرو و جنگ طلب - که هیچ اعتقادی به روش های علمی و منطقی در سیاست گذاری و برنامه ریزی ندارند (اعم از داخلی و بین المللی)- برای ترامپ رقم خورده و او را در مخمصه قرار داده، آیا شانسی برایش در انتخابات آتی باقی گذاشته است؟