همه‌ساله شب اول اردیبهشت‌ماه، محله سعدی شیراز در هوای جنت‌گون و بهاری‌اش و در میان عطر بهارنارنج‌ها میزبان خیل عظیمی از دوستداران سعدی بود؛ از سعدی‌پژوهان و اندیشمندان و میهمانان ملی و بین‌المللی گرفته تا مردمی که ساعت‌ها در صف طویل پشت در آرامگاه منتظر می‌ماندند تا بتوانند در گرامیداشت سعدی شرکت کنند و بدین‌گونه به این شاعر پرآوازه ابراز ارادت کنند.
بسا سالیان که باران بهاری، نرم‌نرمک بر سر دوستداران سعدی می‌نشست و گاه هم پیش می‌آمد که باد و سرمای پیش‌بینی نشده با رسیدن به ساعات پایانی برنامه، مخاطبان را به جنب و جوش وادارد؛ اما نوای دل‌انگیز موسیقی و صدای خوانندگانی که سال‌ها با سعدی در دل مردم رخنه کرده بودند، همگان را آخرین لحظه‌ها نگاه می‌داشت و بسیاری را ایستاده بر خوان گسترده سعدی میهمان می‌کرد.
یادروز سعدی در سال‌های گذشته، روزی برای ابراز ارادت مشتاقانه به سعدی بود و جوش و خروشی به محله او می‌داد؛چنان‌که شاید اجتماع مردم از همه اقشار و گروه‌ها و طبقات، برای حضور بر سر مقبره شاعر و حکیم شهرشان در تمام جهان بی‌مانند بود.
امسال اما این مراسم، همچون دیگر اجتماعاتی که به‌دلیل شیوع بیماری کرونا لغو شدند، بی‌حضور صاحبان اصلی آستان سعدی برگزار شد و بسیاری دور از سعدی و به یاد سالیان گذشته این بیت را با خود مرور کردند که "چنان مشتاقم ای دلبر به دیدارت که از دوری/ براید از دلم آهی، بسوزد هفت دریا را".
یک هفته با سعدی در فضای مجازی
در این مراسم مجازی، رئیس مرکز سعدی‌شناسی از کنار مقبره سعدی با مردم سخن گفت و عنوان کرد که به دلیل شرایط محنت‌زای کرونایی ایران و جهان، گرامیداشت سعدی بی‌حضور فیزیکی سعدی‌دوستان اجرا شده است.
کوروش کمالی سروستانی اعلام کرد: برنامه‌های یادروز سعدی طی یک هفته در فضای مجازی ادامه خواهد یافت.
او ضمن همدردی با داغ‌دیدگان بیماری کرونا از تلاش‌های کادر درمان، پزشکان و پرستاران قدردانی کرد و در ادامه بیان داشت که همگان به سعدی مدیونیم؛ چراکه او نثر و شعر فارسی را غنا بخشید و افزون بر آن همدلی و رواداری و عشق را به ما آموخت.
شهردار شیراز طی سخنانی کوتاه از پیوستگی نام شیراز و سعدی در ذهن ایرانیان و جهانیان یاد کرد و بیان داشت: سعدی شاعر صلح و مدارا و همیاری است و ما در این ایام پرملال به باورهای او محتاجیم تا آرام و قرار خویش را در آرام و قرار همنوعان یابیم.
حیدر اسکندرپور، بر ضرورت عمل کردن به آموزه‌های اخلاقی سعدی به‌منظور رسیدن به مدارا و همزیستی تاکید کرد و گفت: اگر از مردم دعوت کرده‌ایم به پویش در خانه بمانیم بپیوندند، کارگران و دست‌فروشانی نیز بوده‌اند که امروز در خانه هستند و هم‌اکنون زمان آن است که سفره‌هایمان را باهم تقسیم کنیم.
آموزه‌های سعدی، دعوت از نیکوکاران
او از نیکوکاران و نیک‌اندیشان و دوستداران سعدی دعوت کرد که با تمسک به آموزه‌های سعدی، در عرصه مهربانی و دستگیری نیز پیشتاز باشند تا بار دیگر شیراز بر تارک مهربانی دنیا بدرخشد.
همچون روال سالیان گذشته، گروه موسیقی با خواندن اشعاری از سعدی، ساعاتی را میهمان خانه‌های مردم بودند. قرعه اجرای امسال به نام گروه همنوازان ایران، متشکل از هنرمندان شهر شیراز افتاد که قطعاتی از اشعار و تصنیف هایی به نام مصلح‌الدین شیرازی اجرا کردند.
محمد رضازاده خواننده این گروه، پس از اتمام این برنامه به ایرنا گفت: چندین گروه اینستاگرامی از جمله صفحه مرکز سعدی‌شناسی به‌صورت زنده این برنامه را پوشش دادند که در یکی از آن‌ها تنها یک هزار و ۴۰۰ نفر به صورت زنده برنامه را تماشا کردند.
۴هزار نفر بیننده کنسرت مجازی سعدی
او عنوان کرد:بازدید آنلاین ۴ هزار نفر بوده که با بازدید آفلاین تا ۲۴ ساعت آینده این رقم به بیش از این خواهد رسید.
این تعداد مخاطب را می‌توان به‌نوعی مخاطبان واقعی و سعدی‌دوستانی دانست که همه‌ساله چشم‌به‌راه برگزاری یادروز سعدی هستند، آنان که همواره در آستانه این روز در پی دعوتنامه‌ای‌اند تا بتوانند ساعاتی را در جوار آرامگاه او و در شبی که متعلق به سعدی است به نوای ساز و اشعارش گوش بسپرند.
با آنکه امسال، خلوتی آرامگاه سعدی احساس غربتی ناخواسته و ناخوشانه را در دل شیرازی‌ها پدید آورده بود، همشهریان و دوستداران این ادیب در فضای مجازی، عکس‌هایی از حضورشان را در یادروز سعدی از سال‌های گذشته به اشتراک گذاشتند و با غزل یا حکایتی از شیخ اجل به استقبال این روز رفتند و احساس خود را به شاعر دردانه شیراز نشان دادند.
پویش سعدی‌خوانی
در یکی از این اقدام‌ها، شیوا عطاران یکی از عکاسان شیرازی، چند روز پیش از یادروز سعدی در اینستاگرام از مردم دعوت کرد تا روز اول اردیبهشت ماه با خواندن یا نوشتن غزل یا حکایتی از سعدی، صفحات مجازی را سرشار از نام و کلام او کنند.
او سپس فیلمی از سعدی‌خوانی خود به اشتراک گذاشت و مخاطبان در پاسخ به این کلیپ کوتاه، اشعار و حکایات سعدی را با این هنرمند به اشتراک گذاشتند.
افزون بر این اقدامات مردمی که ویژه روز سعدی و یکم اردیبهشت ماه بود، مرکز سعدی‌شناسی دسترسی به کتابخانه تخصصی سعدی را در سایتش به مدت یک هفته رایگان کرد و قرار است دفتر هشتم دوسالانه سعدی‌شناسی بر روی همین سایت در اختیار عموم قرار گیرد؛ همچنین در طول این یک هفته هفت حکایت، هفت غزل، هفت کتاب، هفت سخنرانی، هفت قطعه موسیقی و هفت اثر خوشنویسی از اینستاگرام مرکز سعدی‌شناسی(sadishenasi) و دیگر نهادهای فرهنگی، پخش خواهد شد.
برگزاری مجازی دومین جشنواره ملی گلستان‌خوانی، انتشار پیام‌های کتبی و تصویری سعدی‌پژوهان در سایت‌های مختلف از جمله سعدی‌شناسی و مرکز فرهنگی شهر کتاب، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس، شهرداری شیراز، صدا و سیمای مرکز فارس و نیز سایت و صفحات اینستاگرامی فرهنگی، منتشر خواهد شد.
یادی از سعدی و سپهری در هفت شب
همزمانی یادروز سعدی با چهلمین سال درگذشت شاعر معاصر ایران، سهراب سپهری نیز برنامه «یک هفته با سعدی و سپهری» را رقم زد که از دوشنبه اول اردیبهشت تا دوشنبه هشتم اردیبهشت در فضای مجازی برگزار می‌شود و طی آن شاعران و نویسندگان و پژوهشگران از سعدی و سپهری، با ارائه مقاله، یادداشت و پیام تصویری، سخن خواهند گفت.
در طول این یک هفته از مقالات، یادداشت‌ها و سخنان محمدرضا شجریان، فتح‌الله مجتبایی، ضیاء موحد، حسین معصومی همدانی، اصغر دادبه، میرجلال الدین کزازی، شمس لنگرودی، منصور رستگارفسایی، هوشنگ رهنما، فربد فدایی، احمد پوری، ایرج شهبازی ، مهدی محبتی، منصور پایمرد، حسن ذوالفقاری، موسی بیدج، مهنوش مشیری، رویا صدر، اسماعیل امینی، ایرج زبردست، کامیارعابدی، علی‌اصغر ارجی، سپیده موسوی و حسین کیانی استفاده می‌شود.
یکم اردیبهشت‌ماه به‌مناسبت نگارش گلستان باعنوان روز سعدی در تقویم ملی ایران به ثبت رسیده است و مراسم بزرگداشت شاعر شیرازی در سراسر جهان برگزار می‌شود.