ویروس کرونا تقریبا حدود ۷۰ روز مهمان ناخوانده شهر و دیار مردم کشور است. ویروسی که نه درمانی دارد و نه برای مدت طولانی علائمی از خود نشان می دهد و موذیانه قربانی می گیرد. ویروسی که به جان و سلامت مردم راضی نشد و به همان اندازه اندام اقتصادی کشور را بیمار کرد و بخش های اقتصادی را تا مرز بحران کشاند.
با توجه به اینکه ویروس کرونا در فضای عمومی جامعه راحت تر منتقل شده و قربانی می گیرد، تاثیر آن در حوزه اقتصادی بیشتر متوجه مشاغل خرد بود که معمولا با محیط بیرون سر و کار دارند. تاثیر گذاری که حتی با گذشت حدود ۲ ماه از شیوع ویروس کرونا و با کاهش محدودیت های طرح فاصله گذاری اجتماعی هنوز نیز برخی از مشاغل را در چنگال تعطیلی خود دارد.
آمارهای رسمی و غیر رسمی در استان مازندران نشان می دهد با وجود بازگشت بخش قابل توجهی از فعالیت های اقتصادی به چرخه ، هنوز حدود یکصد هزار شغل در این استان در بیکاری کامل یا نیمه بیکار به سر میبرند که از این تعداد فقط ۲۰ هزار شغل به طور مستقیم در بخش گردشگری است.
اما از همه گذشته بحران ویروس کرونا همانند بسیاری از بحران های دیگر در مازندران همچون سیل و طوفان و حوادث غیر مترقبه، یکی از مشکلات عمده بخش مشاغل استان به خصوص در بخش مشاغل آزاد را همچون زخمی کهنه سرباز کرد.
این مسئله بیمه اشتغال است که سالها مردم مازندران از این مسئله رنج می برند. یادمان نرفته در سرما و یخبندان سال ۹۶، سیل نوروز ۹۸ و حوادثی از این قبیل که خسارات زیادی به مشاغل آزاد زده است همواره مردم با کاهش درآمد ، زیان شغلی و از همه مهم‌تر با بیکاری مواجه شدند که چشم شمار زیادی از مردم مازندران را به حمایت های دولتی و خیرین دوختند.
در حالی که می شد صرفا با بیمه خویش فرما یا خسارات شغلی نه تنها از مزایای بیمه بیکاری برخوردار بود ، بلکه خسارت های مالی را نیز جبران کرد. اما با این وجود بخش قابل توجه شاغلان مازندران اصلا از مزایای آن با خبر نبوده و برخی نیز حاضر به تن دادن به بیمه نیستند.
مشاغلی همچون دستفروشان و فروشندگان بازار های سنتی که حتی با چهره سنتی قرن هاست که بخش عمده از اشتغال مازندران را تامین می کند و تعداد قابل توجهی نیز هستد، هنوز تن به بیمه نداده و نمی دهند.
رضا حسین پور یکی از دستفروشان بازار هفتگی و محلی مازندران که به گفته خودش ۲۰ سال در بازار دستفروشی می کند به خبرنگار ایرنا گفت: شغلم در بازار به عنوان دستفروش لباس بچه گانه است و در بازارهای هفتگی از این شهر به آن شهر می روم و از درآمد این کارم راضی هستم و تاکنون۲ پسرم را از همین راه سرو سامان(منظور ازدواج است) دادم.
وی که دارای سه فرزند از جمله یک دختر دم بخت است ، افزود: با شیوع ویروس کرونا و تعطیل شدن بازار تقریبا درآمدمان صفر شده است و حتی با باز شدن بازار نیز کمکی نکرد چون نه تنها دیگر مشتری هنگام عید را نداریم ، بلکه با شروع ماه رمضان دیگر در بازار جنب و جوشی نیست و تنها مواد غذایی به فروش می رود.
حسین پور که تسهیلات معیشتی یک میلیون تومانی را دریافت کرد ، گفت: این میزان تقریبا به خورد و خوراک ختم می شود و کمکی به خسارات مشاغلمان نمی کند. از طرفی مشمول بیمه بیماری هم نمی شویم چون به عنوان کارگر بیمه نشدیم و خودمان را بیمه نکردیم. علاوه براین برای بیمه خویش فرمایی نیز باید کلی پول دهیم که درآمد ما را کاهش می دهد.
ملیحه از دیگر دستفروشان باز محلی در مازندران نیز با اشاره به اینکه نمی داند بیمه بیکاری چیست گفت: دستفروشی را با مادرم از قدیم شروع کردم و با اینکه شغل پر زحمتی است اما درآمد خوبی دارد.
وی با اشاره به اینکه به دلیل سن زیاد و ترس از ابتلا به ویروس کرونا ۲ ماه بازار نیامده‌ام ، افزود: اما دیگر نمی توانستم دوام بیاورم چون فشار اقتصادی زیادی به من و خانواده ام وارد شده است.
ملیحه که هنوز نیز از ابتلا به ویروس کرونا می ترسد گفت: به خاطر اینکه دیابت دارم پزشک خانواده به من گفت نباید از خانه خارج شود اما چاره ای دیگر برایم وجود ندارد و هزینه ها آنقدر زیاد است که اگر یک روز کار نکنید باید گرسنه بمانیم.
نیمی از مشاغل مازندران بیمه نیستند
بر اساس گزارش های سازمان آمار کشور حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر شاغل در مازندران فعال است که ۳۷ درصد از جمعیت استان را تشکیل می دهد.
همچنین طبق آمارها نیمی از این جمعیت شاغل بیمه مشاغل نیستند و نیمی دیگر حدود ۳۰۰ هزار نفر در کارگاه های تولیدی و صنعتی فعال هستندکه نوع بیمه آنها اجباری است.
میزان جمعیت شاغل فاقد بیمه مازندران بسیار قابل توجه بوده که تقریبا هر بار با بحرانی همچون ویروس کرونا تبدیل به اقشار آسیب پذیر می شوند که نیازمند حمایت دولت هستند.
فقدان آگاهی مردم از بیمه
مدیرکل تعاون ، کار و رفاه اجتماعی مازندران گفت: متاسفانه در بسیاری از مشاغل مازندران و حتی کشور کارگران و خویش فرمایان از شرایط بیمه آگاهی ندارند.
کامران اصغری اظهار داشت: اغلب مردم تصوری که از بیمه دارند فقط پرداخت پول است و از مزایای آن بی خبر یا تصوری ناچیزی از مزایای بیمه دارند.
وی با اشاره به اینکه بیکاری ناشی از شیوع ویروس کرونا و بخش های اقتصادی نشان دهنده از غفلت مشاغل مختلف نسبت به بیمه است ، گفت: بخش قابل توجهی از اشتغال مازندران فاقد بیمه هستند.
مدیرکل کار مازندران بیمه بیکاری را یکی از مزایای بیمه خویش فرما عنوان کرد و گفت: تمامی مشاغل مانند دستفروشی ، کارگران ساختمانی، فروشندگان بازار های سنتی و غیره در این نوع بیمه جای می گیرند.
اصغری همچنین به عدم آگاهی نسبت به امتیازات دولت در بیمه های خویش فرمایی اشاره کرد و افزود: بخش قابل توجهی از بیمه مشاغل را می توان در طرح های مختلف دولتی همانند بیمه روستایی و عشایری با هزینه کمتر برقرار کرد.
وی با اشاره به اینکه در سالهای اخیر حدود ۵۰ هزار کارگر ساختمانی مازندران از بیمه مشاغل برخوردار شده و ۹۰ هزار نفر نیز در صف انتظار قرار دارد، افزود: اما هنوز تعداد زیادی از مشاغل آزاد استان به جز بیمه درمانی از هیچ نوع بیمه ای برخوردار نیستند.
به گفته او باید تامین اجتماعی برای آگاه سازی مردم پا پیش گذاشته و به صورت مستمر اطلاعات بیمه ای را تبلیغ و به آگاهی مردم برساند.
جای خالی فرهنگ بیمه ای
مدیرکل تامین اجتماعی استان مازندران در این باره گفت: نه تنها هزینه بیمه برای مشاغل آزاد سنگین نیست، بلکه در سالهای اخیر دولت امتیازات خوبی برای بیمه مشاغل در نظر گرفته است که سهم بیمه گذاران را به حداقل رسانده است .
سیدعلی اصغر محمودی افزود: در حال حاضر در برخی از طرح های بیمه ای ، دولت تا ۹۰ درصد هزینه بیمه گذار را برای بیمه تامین اجتماعی پرداخت می کند و تنها ۱۰ درصد آن از سوی شخص پرداخت می شود.
وی هزینه سنگین بیمه را بهانه ای برای تن ندادن به خدمات بیمه ای عنوان کرد و گفت: متاسفانه فرهنگ بیمه ای هنوز در میان مردم ما جانمایی نشده است.
مدیرکل تامین اجتماعی مازندران تبلیغات و آگاهی سازی را نیز به اندازه کافی مناسب دانست و افزود: برخی از بیمه گذاران نسبت به قوانین بیمه ای حتی بهتر از کارکنان تامین اجتماعی آگاه هستند.
محمودی فقدان استقبال مشاغل آزاد از بیمه را کاملا در مشکلات فرهنگی مربوط دانست و بیان داشت: نگاه وظیفه ای به دولت در تامین خسارات یکی از ایرادات فرهنگی است که مانع از تن دادن به بیمه در میان مردم می شود.
وی تاکید کرد: حتی اگر اجبار بیمه کارفرمایی یا امتیازات و تخفیفات دولت در بیمه مشاغل آزاد یا روستایی نبود همین تعداد که اکنون بیمه تامین اجتماعی یابیمه های دیگر هستند نیز فاقد بیمه بودند.
مدیرکل تامین اجتماعی مازندران گفت: در هر بحران و شکل اقتصادی اغلب مشاغل تامین خسارات خود را وظیفه دولت می دانند در حالی که تنها با مبلغ ناچیزی می توانستند شغل و کسب و کار خود را بیمه و از خدمات آن بدون احتیاج به رسیدگی دولتی برخوردار شوند.
ویروس کرونا که از ابتدای اسفندماه سال گذشته همزمان با کشور در مازندران نیز شیوع پیدا کرد، بر بخش قابل توجهی از اشتغال استان تاثیر منفی گذاشت و موجب بیکاری بخش قابل توجهی از مردم شد.
این ویروس علاوه بر تعطیلی صنعت گردشگری و بازار های محلی که اشتغال قابل توجهی از مازندران را شامل می شود، بر بخش های صنعتی و تولیدی نیز اثر گذاشت.
بر اساس آخرین آمار دانشگاه علوم پزشکی مازندران هم اکنون ۳۷۰ نفر بیمار مشکوک به ویروس کرونا با علائم تنفسی حاد مشکوک به کرونا بر اساس تشخیص بالینی در مراکز درمانی استان بستری هستند.