پیامبر اکرم (ص) در اولین روز از ماه مبارک رمضان دست به درگاه الهی برداشته و اینگونه دعا کردند اَللّهُمَّ اجْعَلْ صِیامِی فِیهِ صِیامَ الصَّائِمِینَ وَ قِیامِی فِیهِ قِیامَ الْقَائِمِینَ وَ نَبِّهْنِی فِیهِ عَنْ نَوْمَةِ الْغَافِلِینَ وَ هَبْ لِی جُرْمِی فِیهِ یا إِلَهَ الْعَالَمِینَ وَ اعْفُ عَنِّی یا عَافِیا عَنِ الْمُجْرِمِینَ یعنی خدایا روزه‌ام را در این ماه، روزه روزه داران قرار ده و شب زنده داری‌ام را شب‌زنده داری شب‌زنده داران و از غفلت و بی‌خبری بیدارم کن و گناهم را در این روز ببخش. ای معبود جهانیان و از من درگذر، ای درگذرنده از گنهکاران.
حجت الاسلام حسن عامری استاد حوزه علمیه حضرت عبدالعظیم (ع) در شرح دعای روز اول ماه مبارک رمضان با بیان این مطلب افزود: در بسیاری از روایات آمده که برخی افراد از روزه داری فقط گرسنگی و تشنگی آن را درک می کنند و این صیام صائمین نیست یا برخی از نماز فقط به دنبال رفع تکلیف هستند و چنین نمازی، قیام قائمین نیست.
وی افزود: تعبیر قرآن به قیام قائمین به صورت المقیمین الصلاه آمده است. یعنی کسانی که هیچگاه از نماز خارج نمی شوند و به قول باباطاهر عریان خوشا آنان که دائم در نمازند و منظور از دائم در نماز بودن ،دائم زمانی نیست بلکه معنای آن این است که از مفاهیم و معانی که نماز برای آنها ایجاد می کند، خارج نمی شود. روزه نیز به همین معناست. یعنی یک روزه دار واقعی نباید تا سال بعد از این حال و هوا خارج شود تا به ماه رمضان سال آینده متصل شود.
عامری در ادامه دعای روز اول تاکید کرد: برای این که به این دو مفهوم یعنی نماز و روزه واقعی برسیم، نیازمند دو چیز هستیم. اولین نکته این است که از خواب غفلت بیدار شویم و توجه پیدا کنیم که ماه رمضان و قرآن و نماز برای چیست و این بیداری نسبت به مفاهیم و معارف الهی مهم است.
عامری افزود: دومین مساله زدودن جرم هاست. برای این که بدن انسان بتواند به خوبی تنفس کند، باید جِرم هایی که به عنوان میکروب بر روی بدن نشسته، شسته شود و هوا نیز باید از آلودگی پاک شود تا انسان بتواند به خوبی تنفس کند. گناهان و خطاهای انسان مانع رسیدن به صیام صائمین و قیام قائمین است و به همین دلیل در انتهای دعای روز اول از خدا می خواهیم که از گناهان ما درگذرد. البته ممکن است ما چنین لیاقتی نداشته باشیم که در جمع پاکان قرار بگیریم مگر این که خدا این عنایت را به انسان داشته باشد و ما را از این جُرم ها پاک کند.