گمرک ۹۴ ساله بازرگان که تنها مرز بین‌المللی دو کشور ایران و ترکیه به شمار می‌رود، یکبار در اسفندماه با تجمع رانندگان کامیون‌های این کشور همسایه و مشکلات عدیده آنان مواجه، و تردد این کامیون‌ها از سر گرفته شد و بار دیگر در فروردین ماه تکرار همین محدودیت‌های یکطرفه در دستور کار مسوولان محلی ترکیه قرار گرفت.
فایل آن‌را از اینجا دانلود کنید: video/mp4
توقف رانندگان کشور ترکیه که در برخی از موارد با مشکلات اجتماعی و اقتصادی آنان در نقطه صفر مرزی همراه میشود، طی ماه‌های اخیر به یکی از دغدغه‌های مسوولان آذربایجان‌غربی تبدیل شده است و در برخی از موارد خیران و مردم نوع‌دوست شهرستان مرزی ماکو به کمک رانندگان کشور ترکیه می‌شتابند.
مسوولان در این سوی مرز، افزایش ظرفیت پذیرش کامیون‌ها در آن سو و تسهیل تردد را خواستار هستند و رانندگان کشور ترکیه نیز دلِ خوشی از این توقف به خصوص برای دومین‌بار ندارند و توقف احتمالی برای کنترل‌های بهداشتی را بیشتر در آن سوی مرز مطالبه می‌کنند.
فرماندار ماکو راجع به نخستین باری که ترکیه مرزهایش را به صورت یکطرفه به روی کامیون‌ها بست، می‌گوید: این کشور همسایه از سوم اسفند سال گذشته با بستن مرزهای خود چه به صورت مسافری و چه کامیونی، مشکلاتی برای اتباع خودش در این سوی مرز درست کرد و بعد از رایزنی‌ها و راه‌اندازی بیمارستان صحرایی در سمت خودش با ظرفیت ۱۰۰ کامیون و ۶۰ مسافر، برای پذیرش تدریجی آنها اقدام کرد.
حسین عباسی ادامه داد: در آن زمان هم هیچ محدودیتی در سمت ایران وجود نداشت و محدود بودن امکانات کنترلی در ترکیه موجب توقف بیش از ۳۰۰ کامیون در مرز بازرگان شده و مشکلاتی برای ما و رانندگان ترک به وجود آورده بود.
وی با اشاره به اینکه تردد این کامیون‌ها یکبار در نیمه دوم اسفند تسهیل و در فروردین ماه دوباره با محدودیت مواجه شد، اظهار داشت: ما به عنوان نماینده دولت در این نقطه مرزی در حد توان از این رانندگان حمایت می‌کنیم اما امیدواریم که رانندگان بدون هیچ مشکلی و در اسرع وقت به کشور خودشان منتقل شوند.
فرماندار ماکو ضمن گلایه از کمبود امکانات کنترلی در کشور مقابل، بیان کرد: انتظار ما از مقامات کشور ترکیه افزایش امکانات و پذیرش اتباع و کامیون‌های خودش است تا آنان در این نقطه دچار مشکلات متعدد اجتماعی و اقتصادی نشود.
«عبدی تکین» (Abdi Tekin) از رانندگان کشور ترکیه نیز می‌گوید: ۱۷ روز قبل از ایران بار زدیم و در گمرک منتظر ورود به کشورمان هستیم اما به ظاهر استاندار استان «آغری» دستور داده است که هیچ کامیونی از این مرز تا اطلاع بعدی نباید وارد ترکیه شود؛ حتی به مطالبه ما هم توجهی نمی‌کنند و می‌گویند هر وقت دلشان بخواهد، اجازه ورود به کشور را می‌دهند.
راننده ترکیه‌ای می‌گوید: به ظاهر استاندار «آغری» دستور داده است که هیچ کامیونی از این مرز تا اطلاع بعدی نباید وارد ترکیه شود؛ حتی به مطالبه ما هم توجهی نمی‌کنند و می‌گویند هر وقت دلشان بخواهد، اجازه ورود به کشور را می‌دهند.
وی افزود: استاندار آغری تصور می‌کند که همه ما به کووید- ۱۹ مبتلا هستیم در حالی که بنده طی ۱۷ روز گذشته در کابین کامیون خودم و در سلامت کامل سر کرده‌ام و حتی دولت ایران تمام امکانات موجود خود را در گمرک بازرگان در اختیار ما گذاشته است.
«متین ایردم» (Metin Erdm) دیگر راننده ترکیه با اعلام اینکه از ایران هندوانه بار زده است، گفت: هیچ‌کس ممنوع بودن خروج از این مرز را قبل از بارگیری به ما اطلاع نداد و ما به صورت قانونی از مرزهای مجاز وارد شدیم و می‌خواهیم از این مرز هم خارج شویم.
وی ادامه داد: الان ما بدون هیچ پولی در این نقطه مرزی متوقف شده‌ایم و با تمام مسوولان مربوطه تماس گرفته‌ایم ولی نتیجه‌ای در بر نداشته است؛ بار ما در حال خراب شدن است و ما بدون هیچ گناهی اینجا گیر کرده‌ایم.
مدیرکل گمرک بازرگان، بستن یکطرفه مرز بین‌المللی را بر خلاف قوانین می‌داند و می‌گوید: بازرگان در مسیر ترانزیتی جاده ابریشم قرار دارد و بیش از ۴۵ کشور دنیا کالاهای خود را از این مسیر ترانزیت می‌کنند.
به گفته «صادق نامدار» قرار بود تا جلسه‌ای با حضور استاندار آغری و نمایندگان وزارت بهداشت کشور ترکیه در این خصوص برگزار و مشکلات تردد حل و فصل شود اما تاکنون هیچ جوابی از طرف کشور ترکیه دریافت نکرده‌اند.
وی در مورد نخستین باری که ترکیه مرزهایش را به روی کامیون‌های خودش بست، می‌گوید: پذیرش کامیون از طرف کشور ترکیه از سوم اسفند به صورت یکطرفه متوقف و این عمل تا زمان بازگشایی مجدد در نیمه دوم اسفندماه، به ترافیک کامیون‌ها در بازرگان منجر شد.
وی اضافه کرد: از ۲۱ فروردین سال جاری تاکنون که کشور ترکیه برای دومین‌بار مرزهایش را به روی کامیون‌های کشور خودش بسته، حدود ۳۰۰ دستگاه کامیون در داخل گمرک بازرگان متوقف شده و نارضایتی تجار و رانندگان ترک را در پی داشته است.
محدودیت‌های عجولانه در مورد کرونا طی نخستین روزهای شیوع بیماری کووید - ۱۹ تا حدودی منطقی به نظر می‌رسید اما رفته‌رفته تصمیم‌ها در این خصوص هوشمندانه‌تر و هدفمندتر میشود و بر همین اساس انتظار می‌رود تا بسته ماندن مرز بازرگان به روی کامیون‌ها ادامه‌دار نباشد.
از سوی دیگر محدودیت‌های تردد در اسفند سال گذشته نیز در پی تماس تلفنی وزیر تجارت ترکیه با واعظی، رییس دفتر رییس‌جمهوری ایران برداشته شد و به نظر می‌رسد پیگیری مشکلات موجود در سطح مسوولان دو کشور می‌تواند موجب رفع محدودیت‌های محلی باشد.
گمرک بازرگان و شهرستان ماکو در مجاورت مرز ایران با کشورهای ترکیه و جمهوری‌آذربایجان قرار دارد و مرزهای جمهوری اسلامی در این منطقه و با این کشورها به ترتیب ۱۳۰ و ۱۴۰ کیلومتر است.
این گمرک در سال ۱۳۰۵ شمسی تاسیس شد و تنها مرز بین‌المللی بین ۲ کشور ایران و ترکیه به شمار می‌رود که به صورت ۲۴ ساعته در حال فعالیت است.