اسفندماه و عید نوروز دوران طلایی صاحبان صنوف غذا در مشهد است، در این ایام که به ویژه امسال مصادف با اعیاد رجب و شعبان بود، باید غذاخوری‌ها و فست‌فودیها مملو از مشتری می‌شدند و کسب و کار این صنوف بیش از گذشته رونق می‌گرفت اما از اوایل اسفندماه سال گذشته به منظور پیشگیری از شیوع کرونا، رستوران‌ها، فست فودی‌ها، کافه‌ها، طباخی‌ها، آشپزخانه‌ها، آبمیوه و بستنی فروشیها و سفره‌خانه‌ها تعطیل شدند و کار خود را در قالب عرضه "بیرون بر" ادامه دادند.
روش "بیرون بر" شیوه مجاز و قانونی روزهای کرونایی برای صنوف عرضه کننده غذا، نوشیدنی و فست فود است اما شرایط کسب و کار و افزایش حساسیتها نسبت به غذای بیرون در بین مردم، آن قدر وضعیت را دشوار کرده که این شیوه هم فایده‌ای به حال صنوف مشهد نداشته و ویروس کووید ۱۹ سفره بسیاری از صنوف غذا در این شهر را جمع کرده است.
بعد از مدتی ستاد مقابله با کرونا اعلام کرد که صنوف مرتبط با عرضه غذا، قهوه و خوردنی‌ها فقط می‌توانند محصول خود را در قالب ارایه شماره تلفن به صورت "بیرون بر" عرضه کنند و مجاز به پذیرش مشتریان در داخل مغازه و محل کسبشان نیستند.
صاحبان این صنوف امید داشتند که شاید این شیوه تا حدی زخم‌های ناشی از کرونا را التیام ببخشد اما به گفته آنان چندان موثر واقع نشد و آنان همچنان با کوله‌باری از قسط و اجاره و بدهی‌های عقب افتاده تنها مانده‌اند.
تعطیلی ۲۰۰ رستوران در مشهد
رییس اتحادیه صنف رستوران‌داران، آشپزخانه‌داران، کباب و حلیم پزان مشهد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، شیوع بیماری کرونا و کاهش سطح فعالیت رستوران داران آن هم در روزهای پایانی سال و ایام نوروز را بزرگترین مشکل و چالش سال ۱۳۹۸ برای صنوف زیر پوشش این اتحادیه برشمرد.
حسن امیریان افزود: به دلیل شیوع کرونا صنوف زیر پوشش این اتحادیه مجبور به تعطیلی شدند به عبارتی این ویروس اعضای اتحادیه را بیکار کرده و فعالیت آنها را به شدت کاهش داده است.
وی اضافه کرد: در نتیجه شیوع کرونا و تعطیلی اجباری واحدهای صنفی زیر پوشش این اتحادیه، تاکنون ۲۰۰ واحد تعطیل و دو هزار کارگر بیکار شده‌اند.
رییس اتحادیه صنف رستوران‌داران، آشپزخانه‌داران، کباب و حلیم پزان مشهد گفت: در ایام کرونایی واحدهای صنفی زیر پوشش این اتحادیه فقط مجاز به فعالیت در ساعات محدود و به صورت عرضه "بیرون بر" شدند که آن هم سود چندانی برای صنوف نداشت.
امیریان افزود: در ایام ماه مبارک رمضان نیز باوجود درخواست این اتحادیه مبنی بر فروش شله و حلیم توسط واحدهای صنفی از ساعت ۱۳ و ۳۰ دقیقه به جای ۱۵ و ۳۰ دقیقه، مسوولان با این موضوع موافقت نکردند و این مساله بیکاری کارگران بیشتری را درپی خواهد داشت.
عرضه غذا به صورت "بیرون بر" برای فست فودی‌ها هم سودی نداشت
رییس اتحادیه صنف فروشندگان اغذیه، پیتزا و غذاهای فانتزی مشهد نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: کرونا شرایط بازار صنوف زیر پوشش این اتحادیه را کاملا تغییر داد و تعداد مشتریان این صنوف به شدت کاهش یافت و تعدادی از واحدهای صنفی زیرپوشش این اتحادیه به دلیل عدم توانایی در پرداخت هزینه کارگران خود طی دو ماه اخیر به کلی تعطیل کردند.
ابوالقاسم کاشفی وحدتی افزود: از بین صنوف زیر پوشش این اتحادیه ۱۵ تا ۲۰ واحد به صورت "بیرون بر" فعالیت خود را ادامه دادند اما این شیوه برای بسیاری از صنوف سودی نداشت.
وی اضافه کرد: به دلیل شیوع کرونا مردم کمتر از غذاهای بیرون به ویژه فست فودها استفاده کردند و این مساله ضرر زیادی را متوجه صنوف فروش پیتزا و اغذیه کرده است.
رییس اتحادیه صنف فروشندگان اغذیه، پیتزا و غذاهای فانتزی مشهد گفت: نوروز ۹۹ برای فست فودیهای شهر مشهد مانند نوروز سالهای گذشته نبود و شیوع کرونا لطمه زیادی به بازار این صنوف زده و مشتریان این نوع غذاها را خانه نشین کرده است، حال فروشندگان با دستهای خالی به فروکش کردن التهابات ناشی از کرونا و بازگشت اوضاع به روال گذشته امید بسته‌اند.
کاشفی افزود: قیمت مواد اولیه برای تولید فست فودها مانند پنیر، چیپس، سوسیس، کالباس و گوشت در سال گذشته افزایش قابل توجهی داشت و از سوی دیگر هزینه های ثابت صنوف مانند مالیات، برق، گاز و آب و اجاره نیز روند صعودی پیدا کرد و در مجموع این موضوع باعث افزایش هزینه‌های فروشندگان پیتزا و غذاهای فانتزی در مشهد شد که قادر به پرداخت آن نیستند.
وی آمار مشخصی از تعداد پروانه‌های کسب باطل شده مربوط به فروشندگان اغذیه، پیتزا و غذاهای فانتزی مشهد در ایام کرونا و نیز کارگران بیکار شده ارایه نکرد.
بیکاری قطعی کارگران کافی شاپها
رییس اتحادیه صنف قهوه، آبمیوه و بستنی مشهد نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: حساسیت مردم نسبت به غذاهای بیرون به منظور جلوگیری از ابتلا به کرونا باعث افت شدید بازار صنوف مرتبط با خوراکی، نوشیدنی و غذا شده است.
سعید شریف زاده افزود: فروشندگان آبمیوه و بستنی، کافی شاپها و قهوه فروشیها در طول دو ماه گذشته برای پیشگیری از شیوع کرونا مجبور به تعطیلی بودند به ویژه صنوف اطراف حرم مطهر رضوی که در چنین ایامی مشتری زیادی داشتند از اوایل اسفندماه تاکنون کاملا تعطیل شده‌اند.
وی اضافه کرد: فروشندگان آبمیوه و بستنی، کافی شاپها و قهوه فروشی‌هایی که تا حدی مجاز به فعالیت شدند، فقط اجازه عرضه "بیرون بر" را داشتند که از این محل نیز سودی به دست نیاوردند.
رییس اتحادیه صنف قهوه، آبمیوه و بستنی مشهد گفت: در این مدت شرایط اقتصادی مردم و همچنین افزایش حساسیتها نسبت به مصرف غذا و خوراکی‌های بیرون از خانه در خصوص احتمال ابتلا به کرونا نیز مشتری کافی شاپها و قهوه فروشیها را به شدت کاهش داده است.
شریف زاده اظهار داشت: بستن و ابطال پروانه کسب برای صنوف زیر پوشش این اتحادیه چندان فایده‌ای ندارد هرچند آمار مشخصی در خصوص تعداد کارگران بیکار شده صنوف زیر پوشش اتحادیه صنف قهوه، آبمیوه و بستنی مشهد در دسترس نیست اما به طور قطع میتوان گفت که کارگران صنوف اطراف حرم مطهر رضوی بیکار شدند.
هزینه‌ها کمر سفره‌خانه داران را شکست
رییس اتحادیه صنف سفره‌خانه‌های سنتی مشهد نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: در دوران شیوع کرونا سفره‌خانه‌ها و آشکده‌های این شهر به صورت کترینگی عمل کردند و غذا را در بسته‌بندی‌های مخصوص با رعایت کامل همه موارد بهداشتی توسط پیک به همراه دستگاه کارتخوان به دست مشتری می رسانند.
ابوالفضل دهستانی افزود: با این حال سفره‌خانه‌ها و آشکده‌ها در طول یک ماه گذشته مشتری زیادی نداشتند و بسیاری از آنها در تامین هزینه‌های خود دچار مشکل شده و برای ابطال پروانه به اتحادیه مراجعه کردند.
وی بیان کرد: در طول یک ماه گذشته ۲۰ نفر از صاحبان سفره‌خانه‌های سنتی و آشکده‌های مشهد مراجعه حضوری داشته و درخواست ابطال پروانه کردند، بسیاری از صاحبان صنوف نیز طی تماس تلفنی ابطال پروانه خود را خواستار شدند، با این حال طی صحبتهای مکرر با متقاضیان ابطال پروانه، از آنان درخواست شد که صبوری کرده و اجازه دهند ایام شیوع کرونا بگذرد.
رییس اتحادیه صنف سفره‌خانه‌های سنتی مشهد گفت: در ایام شیوع کرونا و تعطیلی اجباری صنوف، چکهای برگشتی، هزینه اجاره مغازه، هزینه آب و برق و گاز و دستمزد کارگران فشار زیادی به صاحبان صنوف آورده و چون درآمدی نداشتند توان ادامه فعالیت خود را از دست دادند.
دهستانی افزود: با این که از مسوولان خواسته شده است که در مورد استهمال وامهای بانکی، معافیت مالیات، مهلت گرفتن از صاحبان املاک و مستغلات، حق بیمه تامین اجتماعی کارگران و پرداخت تسهیلات ارزان قیمت به صنوف کمک شود اما تا این لحظه هیچ کمکی در این بخش صورت نگرفته و همه چیز در حد شعار بوده است.
خطر بروز پدیده کرونا ۲
رییس اتاق اصناف مشهد در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: در شرایط کنونی که کرونا در کشور شیوع یافته و تنها راه کنترل آن ماندن مردم در خانه و حذف اجتماعات است مهمترین سهم اصناف مختلف در مقابله با این بیماری، تعطیل کردن کسب و کارشان بود.
محمود بنانژاد افزود: دو ماه پایانی سال و عید نوروز برای هر صاحب صنفی، دوره حیاتی و رونق کسب و کار به شمار می‌رود و فرصت‌های درآمدزایی در این روزها با کل سال برابری می‌کند و تعطیلی اجباری یا کاهش ساعات فعالیت برای ترغیب مردم به ماندن در خانه و پیشگیری از شیوع کرونا، مستقیم یا غیرمستقیم آسیب جدی به اصناف وارد کرد.
وی ادامه داد: صنوفی که به صورت مستقیم بیشترین ضرر ناشی از کرونا را در ایام پایانی سال تجربه کردند تالارهای پذیرایی و رستوران‌ها، هتل‌ها و هتل آپارتمان‌ها ، فیلمبرداران، گیم نت‌ها و آرایشگران و صنوف مشابه بودند.
رییس اتاق اصناف مشهد گفت: با وضعیت حاصل از این روند، پیش‌بینی می‌شود حتی در صورت توقف تدابیر عمومی پیشگیرانه از شیوع این بیماری مسری و پایان یافتن نگرانی‌های اجتماعی آن، باید منتظر "پدیده کرونا ۲" مختص حوزه اقتصاد کشور به ویژه برای اصناف توزیعی، عرضه و فروش کالا و خدمات باشیم.
بنا نژاد افزود: نگرانی جدی کنونی در ارتباط با تبعات اقتصادی بروز بحران کرونا برای صنوف این است که فعالان بازار که در هر شرایطی مجبور به صرف هزینه‌های ثابت مانند حقوق کارگران، اجاره مغازه، هزینه بیمه، آب، برق و گاز هستند لاجرم به خاطر کاهش درآمد قادر نخواهند بود حتی از پس چنین هزینه‌هایی برآیند و بهای آنها را پرداخت کنند.
رسیدگی دولتی به مشکلات کسب و کارهای متضرر از کرونا
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: براساس مصوبه اخیر دولت، کسب و کارهایی که به صورت مستقیم از بیماری کرونا و شیوع آن زیان دیده اند در ۱۰ گروه طبقه‌بندی شده و مشمول تعویق معوق اقساط بانکی یا تمدید مهلت پرداخت اقساط، بخشودگی جرایم مالیاتی و تمدید دفترچه‌های درمانی تامین اجتماعی می شوند.
علی رسولیان افزود: مراکز تهیه و توزیع غذاهای آماده مانند رستوران‌ها و تالارها، مراکز مربوط به گردشگری، حمل و نقل عمومی مسافر درون شهری و برون شهری، دفاتر خدمات مسافربری، مراکز تولید و توزیع پوشاک و کیف و کفش، مراکز تولید آجیل و خشکبار، مراکز تفریحی فرهنگی و صنایع دستی جزء این ۱۰ گروه هستند.
وی اضافه کرد: کمیته رسیدگی به مشکلات صاحبان کسب و کارهای متضرر از کرونا که مشمول مصوبه اخیر دولت به منظور دریافت تسهیلات و کمک در حوزه‌های مالیاتی، بانکی و تامین اجتماعی نشدند با عضویت دستگاه‌های اجرایی و تشکل‌های اقتصادی ذیل کارگروه اشتغال استان تشکیل می‌شود.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی گفت: کمیته مزبور ذیل کارگروه اشتغال استان با محوریت اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی و عضویت سازمان صنعت، معدن و تجارت، سازمان جهاد کشاورزی، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، تشکل‌های بخش خصوصی و استانداری تشکیل شده است تا نسبت به شناسایی و بررسی مشکلات بنگاه‌های اقتصادی متضرر از کرونا و غیرمشمول مصوبه دولت اقدام کند.
رسولیان افزود: درباره بنگاه‌های اقتصادی متضرر از کرونا که در شهرستان‌ها مستقر هستند، فرمانداران، مسوول شناسایی و رسیدگی به مشکلات آنها شدند تا در صورت لزوم مشکلات این واحدها در زمینه تامین مالی، مالیات، بیمه تامین اجتماعی و تسهیلات بانکی به کارگروه ستاد تسهیل و رفع موانع تولید استان انتقال یابد و در این کارگروه درباره آنها تصمیم گیری شود.
وی ادامه داد: براساس پیشنهاد دستگاه‌های اجرایی، درخواستی تنظیم شد که به امضای استاندار خراسان رضوی رسیده و به معاونت امور اقتصادی رییس جمهوری ارسال می‌شود تا مشکلات بنگاه‌های اقتصادی متضرر از کرونا که مشمول مصوبه اخیر دولت نیستند رسیدگی شود.
۲۰۰ تا ۲۲۰ هزار واحد صنفی در خراسان رضوی وجود دارد که از مجموع آنها ۸.۲ درصد اصناف توزیعی، ۸.۸ درصد خدمات فنی و ۷.۵ درصد تولیدی و باقی خدماتی هستند. این تعداد ۱۰ درصد از کل واحدهای صنفی کشور را شامل می‌شوند.
۹۶ اتحادیه با بیش از ۱۰۵ هزار واحد صنفی در مشهد فعالیت دارند، از این تعداد هزار و ۲۰۰ فست فودی، هزار رستوران و طباخی و آشپزخانه، ۶۰۰ واحد آبمیوه و بستنی و قهوه فروشی و ۲۰۰ سفره خانه سنتی هستند.
رئیس مرکز اطلاع رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی روز سه شنبه نهم اردیبهشت ۱۳۹۹ اعلام کرد: تاکنون ۹۲ هزار و ۵۸۴ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده و با فوت ۷۱ نفر در ۲۴ ساعت گذشته، تعداد جان باختگان کرونا در کشور به پنج هزار و ۸۷۷ تن رسید.