حمید سوری روز چهارشنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا درباره روند اپیدمی کرونا در ایران افزود: اپیدمی یک سیر طبیعی دارد که با دخالت یا بدون دخالت موثر سرانجام پیش می رود اما به هر حال باید اقداماتی برای کنترل آن انجام شود. مسلم است که هنوز به مرحله خاموشی ایپدمی کرونا نرسیده ایم و همچنان موارد قابل توجه ابتلا و مرگ کرونا در بسیاری از شهرها و استانها وجود دارد.
وی ادامه داد: زمانی اپیدمی در یک جامعه خاموش می شود و می توانیم آن منطقه را سفید اعلام کنیم که حداقل دو دوره دو هفته ای یعنی چهار هفته بگذرد و در آن جامعه مورد جدیدی از بیماری دیده نشود، بنابراین اطلاق منطقه سفید به برخی شهرهای کشور چندان درست نیست و خیلی خوشبینانه است.
عضو ستاد ملی کرونا گفت: اگر موارد بستری را برای سفید اعلام کردن یک جامعه یا یک شهر مد نظر قرار دهیم درست نیست، زیرا در یک جامعه عده زیادی مبتلا هستند که بدون علامت یا کم علامت هستند و بستری نمی شوند، این افراد در جامعه می چرخند و بیماری را به دیگران منتقل می کنند، در حالی که افراد بستری معمولا کسانی هستند که به علت یک بیماری زمینه ای، کرونا در آنها علائم شدیدتری به وجود می آورد.
وی افزود: مطالعات نشان داده که ژنتیک در بروز و شدت بیماری ناشی از ویروس کرونا موثر است، بنابراین اگر فقط موارد بیمارستانی را که شدید هستند معیار سفید اعلام کردن شهرها قرار دهیم، دچار غفلت می شویم و چرخیدن موارد بیماران خفیف در جامعه در یک مدت زمانی هر چند بیمار شدید نداشته باشیم به این معنا نیست که در روزهای بعد با موارد شدید این بیماری رو به رو نمی شویم.
سوری گفت: اساس اعلام خاموشی بیماری کرونا باید بر پایه سرعت انتشار بیماری باشد، سرعت انتشار بیماری تابع تماس های افراد یک جامعه است تا زمانی که ۶۰ تا ۷۰ درصد افراد یک جامعه به ویروس کرونا مبتلا شوند و مصونیت پیدا کنند. این مصونیت به دو صورت به وجود می آید یا استفاده وسیع از واکسن برای مردم یا اینکه ۶۰ تا ۷۰ درصد افراد جامعه با علامت یا بی علامت به این ویروس مبتلا شوند.
این متخصص اپیدمیولوژی افزود: تحقیقات نشان می دهد که ۲۰ تا ۶۰ درصد افراد مبتلا به کرونا بدون علامت مبتلا می شوند، بازه و دامنه این افراد وسیع است و در هر صورت باید یک ارزیابی دقیق و وسیع از میزان افراد مبتلا به کووید-۱۹ داشته باشیم با بتوانیم درباره خاموشی یا سفید شدن یک جامعه اظهار نظر کنیم.
وی ادامه داد: برآورد اینکه چند درصد افراد یک جامعه به کرونا مبتلا شده اند با استفاده از تست وسیع سرولوژیک از افراد آن جامعه امکانپذیر است. مثل کاری که در ایسلند یا کره جنوبی انجام دادند، بنابراین اگر می خواهیم درباره وضعیت گسترش اپیدمی یا خاموشی آن در یک جامعه نظر بدهیم باید در جمعیت عمومی این تست را انجام دهیم تا بتوانیم درباره سطح سختگیری یا آسان گیری فاصله گذاری در جامعه و وضعیت آن تصمیم بگیریم و اطمینان پیدا کنیم که خطر جدی و بالقوه ای برای انفجار مجدد بیماری در جامعه وجود نداشته باشد.
برآورد اپیدمی کرونا در هیچ شهری انجام نشده است
سوری گفت: تاکنون در هیچ شهری چنین نمونه گیری و تست آنتی بادی از جمعیت عمومی انجام نشده و بنابراین هیچ برآوردی از وضعیت این اپیدمی در هیچ شهری نداریم. عددهایی که اکنون در مورد میزان بروز کرونا در شهرها داریم وضعیت دو هفته پیش را نشان می دهد که هنوز فاصله گذاری اجتماعی به شکل معمول در اکثر شهرها اجرا می شد و هنوز طرح هوشمند اجرا نشده بود.
وی افزود: اگر تا دو هفته بعد از شروع طرح هوشمند فاصله گذاری که نوعی آسان گیری در آن وجود دارد و دوباره در یک بازه دو هفته ای بعد از آن با توجه به آمار و داده های واقعی مشاهده کنیم که روند بیماری ثابت مانده، نشان می دهد که وضعیت مناسب است و این طرح هوشمند که بیشتر با توصیه و رعایت شخصی مردم جلو می روند، موفق بوده است، در غیر این صورت ممکن است با طغیان یا پیک های بعدی اپیدمی کرونا مواجه بشویم.
این اپیدمیولوژیست گفت: این تحقیق و برآورد بر اساس داده های واقعی باید هر چه سریعتر انجام شود تا تکلیف ما با شهرها و استانها درباره وضعیت کرونا مشخص شود، اگر در یک شهر یا روستا مثلا ۶۰ درصد افراد به کرونا مبتلا شده باشند، بعد از آن اگر ۴۰ درصد دیگر با بیماری مواجه شوند، نمی توانند عده زیادی را مبتلا کنند بنابراین نوعی مصونیت ایجاد شده و اگر همه ۴۰ درصد هم مبتلا شوند قابل کنترل خواهد بود.
وی افزود: یک شاخص مهم در همه گیری شاخص R۰ یا میزان سرایت یک بیمار به چند نفر است، اگر میزان سرایت هر بیمار به دیگران در یک دوره بیماری که دو هفته است، کمتر از یک نفر را مبتلا کند، می گوییم R۰ یک یا زیر یک است و بیماری کنترل شده است، وقتی هنوز کمتر از ۶۰ درصد جامعه به بیماری مبتلا شده باشند و تماس ها در جامعه آزاد گذاشته می شود، میزان ابتلا به دیگران از هر بیمار بیش از یک نفر و رو به افزایش است.
افراد جامعه هنوز در برابر کرونا مقاوم نیستند
سوری گفت: نگرانی که اکنون طرح فاصله گذاری هوشمند وجود دارد همین است که برآورد این است که هنوز به مصونیت ۶۰ تا ۷۰ درصدی در جامعه نرسیده ایم و اکثر افراد جامعه هنوز در برابر این بیماری مقاوم نیستند و آزاد گذاشتن فاصله های اجتماعی باعث طغیان مجدد اپیدمی کرونا می شود.
این متخصص اپیدمیولوژی افزود: به نظر می رسد که این بررسی ها برای اجرای طرح هوشمند فاصله گذاری اجتماعی و عادی شدن ترددها انجام نشده و بیشتر مسائل اقتصادی و اجتماعی مد نظر قرار گرفته است.
وی گفت: در شرایط کنونی که برآوردی از میزان مصونیت و ابتلای مردم به کرونا نداریم و احتمالا هنوز به میزان ابتلای ۶۰ درصد نرسیده ایم باید سختگیری ها ادامه پیدا می کرد اما اکنون به نظر می رسد شرایط در جامعه به حالت عادی برگشته و ترددها بیش از حد انتظار و نگران کننده است.
سوری افزود: برآورد این است که اکنون هر بیمار مبتلا به کرونا در یک بازه دو هفته ای، حدود ۱.۲ تا ۱.۵ نفر را مبتلا می کند و هنوز به مرحله سفید و مصونیت ۶۰درصدی نرسیده ایم.
نمودارهای کرونا در ایران
عضو ستاد ملی کرونا درباره نمودار ابتلا و مرگ و میر کرونا در ایران که بر خلاف اکثر کشورها نزولی شده به خبرنگار ایرنا گفت: نمودار وضعیت کرونا در ایران، بر اساس داده هایی که وارد نرم افزارها می شود، به وجود می آید، باید دید آیا این داده ها واقعی هستند یا نه، اگر داده ها واقعی نباشد، عدد و رقم ها آدم را گول می زند.
وی افزود: بحث هایی که بین شورای شهر و وزارت بهداشت و دستگاههای دیگر درباره آمار کرونا وجود دارد نشان می دهد که همه به یک نقطه و برآورد دقیق که مورد توافق همه باشد نرسیده ایم.
سوری گفت: در مورد نمودار کرونا در ایران یک نکته برای من عجیب است که چرا از نیمه های راه دیگر آمار و وضعیت استانها گزارش نشد و فقط یک عدد کلی اعلام شد، عدد کلی پراکندگی بیماری را نشان نمی دهد اما ارزیابی دقیق از وضعیت بیماری بستگی به این دارد که پراکندگی و واریانس موارد ابتلا چگونه باشد و آیا موارد جدید بیماری در یک نقطه خاص متمرکز است یا پراکندگی دارد.
وی ادامه داد: اگر مثلا در یک روز صد نفر یا هزار مورد جدید داشته ایم، معلوم نیست که این تعداد در یک جا یا دو جا متمرکز است یا پراکندگی بالا دارد، در آمار کلی این مساله مشخص نیست. اگر موارد جدید یا فوتی در یک نطقه خاص متمرکز باشد، یعنی هنوز خوشه های متمرکز داریم که هر لحظه این افراد می توانند با جا به جایی بیماری را پراکنده کنند و اندازه اپیدمی را بالا ببرند.
این متخصص اپیدمیولوژی گفت: آمار وضعیت کنونی نشان دهنده اقدامات دو هفته پیش است و باید حداقل یک یا دو بازه زمانی دو هفته ای از طرح هوشمند بگذرد و آمارهای استانی را ببینیم تا بتوانیم وضعیت هر استان یا شهر را ارزیابی کنیم و متوجه شویم که سفید، زرد یا قرمز است.
وی افزود: سفید و قرمز و زرد اعلام کردن مناطق نیز زمانی معنا دارد که این افراد و جوامع را ایزوله کنیم، در غیر این صورت تردد افراد از یک منطقه قرمز به سفید ممکن است، آن منطقه را هم آلوده کند.
عضو ستاد ملی کرونا گفت: هنوز مبنای علمی طرح سفید، قرمز یا زرد اعلام کردن شهرها معلوم نیست. به هر حال هر تعریف باید یک مبنای استاندارد داشته باشد و اکنون معلوم نیست این تعاریف چیست و از کجا آمده است. از نظر علمی منطقه سفید جایی است که دو دوره دو هفته ای هیچ مورد جدیدی از بیماری اعم از خفیف یا شدید از آن گزارش نشده باشد و بعد از آن هم آن منطقه پاک بماند. البته اگر ۶۰ تا ۷۰ درصد افراد یک جامعه مصونیت پیدا کرده باشند، ورود به آن منطقه نگران کننده نیست و می تواند تردد به آن منطقه آسان گرفته شود.
سوری در پاسخ به این پرسش ایرنا که آیا وضعیت و اقدامات کنونی نشان دهنده این است که استراتژی مصونیت همگانی دنبال می شوند، گفت: نمی توان با قطعیت این مساله را اعلام کرد اما وقتی فاصله گذاری فیزیکی و اجتماعی را کم می کنیم و مردم مجبور می شوند کمتر فاصله گذاری ها را رعایت کنند و به زندگی عادی بر می گردند به نظر می رسد به این سمت می رویم.