با شیوع ویروس کرونا، ارگان‌های مختلف ازجمله ارتش، سپاه و شهرداری نسبت به ضدعفونی کردن معابر عمومی اقدام کردند اما در این میان استفاده از مواد ضد عفونی کننده در عملیات گندزدایی و تاثیر آن بر محیط زیست و نفوذ بر سفره‌های زیرزمینی به یکی از دغدغه‌های اصلی و جدی دوستداران طبیعت و حیات وحش تبدیل شد.
اولویت مسوؤلان در ستاد ملی مدیریت این بیماری منحوس و کشنده، مقابله و مبارزه جدی با آن بود که به همین منظور و در جهت حفظ سلامت مردم، تلاش‌ها و اقدمات ارزنده ای صورت گرفت که بسیار ارزشمند بود.
درحالیکه استفاده از مواد ضد عفونی کننده و شوینده های شیمیایی، برای سلامت انسان مضر بوده و در کنار آلوده کردن آب و خاک بر زندگی دیگر موجودات زنده نیز تاتثر منفی دارد اما برای مقابله با همه‌گیری ویروس کرونا، چاره‌ای جز استفاده از این مواد نبود.
یک شهروند زنجانی گفت: در آن زمان که ابتلا به بیماری ویروس کرونا برای همه مردم تهدید کننده شده بود همه به فکر مقابله با این ویروس بودند و حتی استفاده از شوینده های بهداشتی و شیمیایی در منازل نیز به شدت افزایش یافت و در واقع در آن زمان که نگرانی از ابتلا به این بیماری همگان را درگیر کرده بود هیچکس به مضرات این مواد که تنها راه جلوگیری از انتقال ویروس بود، توجهی نداشت.
وی افزود: برخی مواقع انسان مجبور است در میان بد و بدتر، بد را انتخاب کند و اگر درست اندیشه شود خواهیم دید که در آن زمان که همه چیز حتی جان انسان‌ها تحت‌الشعاع این بیماری کشنده قرار گرفته بود برای مقابله چاره ای جز شسشوی معابر و سطوح با مواد شیمیایی ضدعفونی کننده و گندزدا نبود.
یک شهروند دیگر نیز که دوستدار محیط زیست بود گفت: با توجه به شیوع ویروس کرونا که در مدت زمان کوتاه جهان را به هم ریخت، اولویت این بود که معابر و سطوحی که بیم آلودگی می رفت با مواد شیمیایی ضدعفونی شود تا از ابتلا مردم به این بیماری پیشگیری و مقابله شود.
رضا قربانلو افزود: بالاخره استفاده از مواد ضدعفونی کننده هرچند تاثیر منفی بر سلامت محیط زیست و آب و خاک داشت اما در پیشگیری و مبارزه با این ویروس کشنده، اثرات بسیار مثبت و تعیین کننده‌ای نیز داشت و در چنین شرایطی باید قسمت پر لیوان را دید.
معاون نظارت و پایش اداره کل محیط زیست استان زنجان گفت: شیوع بیماری کرونا، اثرات منفی و مثبتی برای محیط زیست داشته است که نباید از اثرات منفی آن غافل شد.
علی اسدی روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: بحران ویروس کرونا در کنار اثرات مثبت زیست محیطی مانند کاهش مصرف سوخت های فسیلی و در نتیجه کاهش آلاینده‌های هوا ازجمله CO، CO۲ , NO۲ اثرات منفی نیز درپی داشته است.
وی اظهار داشت: افزایش مصرف آب، شوینده ها و مواد ضدعفونی کننده که به منظور پیشگیری از انتقال ویروس کرونا و مبارزه با ویروس کووید ۱۹ یکی از این اثرات منفی زیست محیطی ناشی از این بحران است.
اسدی تصریح کرد: در چنین شرایطی مصرف آب برای رعایت موارد بهداشتی اجتناب ناپذیر بوده و نتیجه آن نیز تولید فاضلاب بیشتر به همراه مواد شوینده است که بخش از آن وارد تصفیه خانه شده و تصفیه می شود، قسمتی نیز از طریق کانال های شهری و روستایی به رودخانه ها وارد شده و بخش دیگری نیز به چاه های جاذب هدایت شده و موجب آلودگی آب های سطحی و زیرزمینی می شود.
وی با بیان اینکه مواد شوینده و سفیدکننده ها (مواد ضدعفونی) مواد شیمیایی حاوی ترکیبات کربن، گوگرد، هالوژن‌ها، ازت، فسفر و کلر می باشند و در محیط زیست اثرات نامطلوبی را دارند افزود: مهم‌ترین اثرات این مواد، تجمع کف بر روی آب‌های سطحی و جلوگیری از عمل اکسیژن‌گیری آب و همچنین کاهش خودبالایی رودخانه ها و آب های سطحی و اختلال در عملکرد تصفیه خانه ها، تولید بو و طعم نامطلوب در آب و اثرات سمی آن بر روی موجودات زنده و تخریب اکوسیستم است.
اسدی اظهار داشت: ترکیبات فسفات باعث مغذی شدن آب رودخانه ها و دریاچه ها شده و ترکیبات ازت در بلند مدت سرطان زا بوده و در کوتاه مدت نیز مسمومیت های مختلفی را ایجاد می کند که علاوه بر مشکلات اقتصادی برای کشاورزان بر سلامت انسان و جانوران نیز تاثیر منفی دارد.
وی در ادامه با بیان اینکه وجود ترکیبات آلی نیز باعث ازدیاد علف های هرز و استفاده بیشتر از علف کش ها را به دنبال خواهد داشت، افزود: علاوه بر اینکه مواد شوینده و ضد عفونی کننده ها از سوی افراد در منازل و محیط های کار مورد استفاده قرار می گیرد بر اساس پروتکل وزارت بهداشت، در معابر نیز از آب ژاول ۰.۰۵ درصد برای ضد عفونی و گندزدایی استفاده می شود.
اسدی تصریح کرد: مواد ضد عفونی کننده بیشتر در معابر آلوده ازجمله اطراف درمانگاه ها و بیمارستان ها و سطل های زباله در محلات، مورد استفاده قرار می گیرد که باتوجه به غلظت پایین و استفاده در مناطق محدود و اجتناب ناپذیر بودن استفاده از آن، مشکل زیست محیطی زیادی ایجاد نمی کند.
وی افزود: آب ژوال به خاطر داشتن کلر و امکان آزاد شدن آن اثرات تخریبی بر لایه ازن داشته و همچنین در صورت ورود به منابع زیستی آبی به صورت مستقیم یا با تغییر PH منجر به اتلاف آبزیان می شود.
اسدی تاکید کرد: رهاسازی ماسک ها و دستکش های یکبار مصرف در محیط نیز یکی از معظلات زیست محیطی بحران کرونا بوده که بایستی به نحو مناسب زباله های مربوط مدیریت شود.
کرونا و کاهش شکار حیات وحش در زنجان
فرمانده یگان اداره کل حفاظت محیط زیست استان زنجان، گفت: با شیوع و گسترش بیماری ویروس کرونا، شکار حیات وحش در این استان به صورت چشمگیر کاهش داشته است.
اسماعیل قلی زاده افزود: باتوجه به نتایج تحقیقات به عمل آمده و قابلیت سرایت ویروس کرونا به حیوانات و انتقال آن از حیوان به انسان، میزان صید و شکار نیز در ماه فروردین نسبت به مدت مشابه پارسال، روند نزولی به خود گرفته است.
وی اظهار داشت: با اعمال محدودیت تردد، فروردین ماه امسال میزان شکار حیات وحش بیش از ۵۰ درصد در این استان کاهش یافته است چرا که برخی شکارچیان متخلف غیر بومی بودند و بطور معمول در این برهه زمانی از سال به زنجان سفر کرده و اقدام به صید و شکار می‌کردند.
قلی زاده افزود: ویروسکرونا برای محیط زیست چندان هم بد نبود چراکه برخلاف سنوات پیش که مردم در ایام تعطیلات نوروزی و به ویژه در روز طبیعت به محیط زیست آسیب وارد می کردند که امسال اینچنین نشد.
وی با بیان اینکه خوشبختانه از میان کارکنان محیط زیست از زمان شروع بیماری کرونا تاکنون هیچ موردی از ابتلا به بیماری کرونا مشاهده نشده است، تصریح کرد: در حوزه حیات وحش نیز در حال حاضر هیچ موردی از ابتلا وحوش به بیماری مذکور گزارش داده نشده است.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان زنجان از صیادان و شکارچیان خواست در این روزها با شیوع بیماری ویروس کرونا و احتمال ابتلا به آن از شکار حیات وحش و مصرف گوشت آنها به صورت جدی خودداری کنند.
قلی زاده افزود: مناطق تحت مدیریت و حفاظت شده این استان ازجمله سرخ آباد، سهرین، انگوران، ماهنشان و دندی از سوی محیط بانان با تمام توان، نظارت و پایش می شود و در صورت مشاهده شکارچیان متخلف با آنان بر اساس قانون و بدون هیچ اغماضی برخورد خواهند کرد.