حوریه احدی روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش ایرنا در خصوص استفاده از فرصت قرنطینه برای افزایش تعامل درون خانواده و در نتیجه رفع مشکلات گفتار و زبان کودکانی که مشکل تکلم دارند، اظهار داشت: تکامل گفتار و زبان در کودکان بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا زبان هم وسیله ارتباط و هم وسیله تفکر است.
وی ادامه داد: تکامل زبان تأثیر بسیار زیادی بر مهارت تصمیم‌گیری، استقلال، افزایش اعتماد به نفس، مشارکت در گروه همسالان و ارتباط مثبت با آنها و پیشرفت تحصیلی و شناخت عمومی کودکان دارد. همچنین بر اساس نظریه‌های زبان‌شناختی، دوره خاصی برای زبان‌آموزی وجود دارد که در آن زمان دریافت محرک‌های زبانی باعث تقویت و تسریع رشد زبان می‌شود؛ بر اساس برخی از پژوهش‌ها این دوره بین یک تا سه سالگی است.
۴۷ درصد از اختلالات زبانی کودکان از نوع تاخیر زبانی است
عضو هیات علمی پژوهشکده زبان‌شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی افزود: شروع نشدن تکلم کودکان تا سه سالگی هشداری برای تأخیر زبانی است؛ زیرا بسیاری از کودکان در یک سالگی حدود ۱۰ واژه تولید می‌کنند، در دو سالگی بیش از ۱۰۰ واژه دارند و در سه سالگی جملات کوتاه دو یا سه کلمه‌ای تولید می‌کنند و شعر می‌خوانند.
احدی تصریح کرد: اختلالات گفتار و زبان انواع مختلفی اعم از تاخیر تکلم، اختلال در تولید صداها و ناروانی گفتار دارند. بررسی‌ها نشان داده است حدود ۴۷% از افراد مراجعه‌کننده به کلینیک‌های گفتار و زبان، کودکان یک تا پنج ساله هستند که از این تعداد حدود ۴۰% دارای تاخیر زبانی، حدود ۲۱% اختلال در تولید صدا، ۲۰% اختلال ناروانی (لکنت) و بقیه دارای مشکلات دیگر هستند. بنابراین می‌توان گفت یکی از شایع‌ترین اختلالات گفتار و زبان در کودکان، تاخیر در شروع تکلم است.
خانواده‌ها با کودکان ارتباط کلامی اندکی دارند
وی ادامه داد: بررسی پژوهشگران نشان داده است یکی از عوامل دخیل در تاخیر زبانی کودکان، اندک بودن میزان ارتباطات کلامی آنها با والدین است (تحریکات شنیداری) که از همان بدو تولد هم قابل بررسی است. زیرا تولید زبانی به دنبال درک زبانی رخ می‌دهد و کودک برای یادگیری زبان نیاز دارد آواها، واژه‌ها و جملات اطرافیان را بشنود و تجربه شنیداری داشته باشد.
احدی افزود: نیاز است از ابتدای تولد با نوزاد خود ارتباط کلامی داشته باشیم و با او صحبت کنیم. این درحالی است که بسیاری از والدین به دلیل مشغله‌های اجتماعی و ساعات کاری طولانی در خارج از خانه و خستگی بسیار زیاد بعد از حضور در خانه، حتی با کودک یک یا دو ساله خود نیز ارتباط کلامی محدود و اندکی دارند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی با اشاره به شیوع بیماری کرونا و لزوم قرنطینه خانگی، اظهار داشت: در این شرایط به دلیل محدود شدن تعاملات اجتماعی به موارد ضروری، ساعات حضور در خانه افزایش یافته است؛ بنابراین فرصتی فراهم شده تا با افزایش ارتباط کلامی و عاطفی در درون خانواده از بروز بسیاری از مشکلات زبانی مانند تاخیر تکلم جلوگیری کنیم یا اگر این مشکل یا سایر مشکلات گفتاری (لکنت و اختلال تولید) در کودکمان وجود دارد و از قبل با آن مواجه شده‌ایم، با تمرینات زبانی و به‌کارگیری راهکارهای رفتاری و گفتاری صحیح سطح زبانی او را بهبود بخشیم و به رفع مشکلات گفتاری او کمک کنیم.
تمرینات کلیدی در خانه
وی در خصوص تمرینات کلیدی که والدین می‌توانند در خانه انجام دهند، گفت: تقلید صداهای کودک و بسط و گسترش آنها (تعامل و ارتباط کلامی با کودک)، انجام بازی‌های آواسازی (افزایش لذت کودک از صداسازی)، بیان واژه‌ها و عبارات کوتاه همزمان با انجام حرکات و فعالیت‌های روزانه (توصیف فعالیت در حال انجام)، همراه کردن جملات با اشارات کودک (اگر کودک با اشاره چیزی را بیان کرد، شما جمله‌ی مربوط به آن را بیان کنید) از موارد تمرین در منزل خانواده ها با کودکان دارای مشکل زبانی است.
احدی همچنین با اشاره به تمرین های کلیدی در منزل، اضافه کرد: صداسازی و اجرای نمایش و حرکات چهره‌ای در مقابل آینه (دریافت بازخورد دیداری از صداسازی و تکلم)، استفاده از سطح زبانی بالاتر از سطح زبانی کودک (یک سطح بالاتر؛ برای مثال اگر کودک جملات دوکلمه‌ای دارد شما از جملات سه کلمه‌ای استفاده کنید یا واژه‌های جدیدی را در جملات دوکلمه‌ای کودک جایگزین کنید)، خواندن اشعار کودکانه همراه با کودک یا تکرار آن با آهنگ، بیان شکل صحیح تولید کلمه و خودداری از بیان شکل کودکانه کلمات، عدم اجبار کودک به بیان صحیح کلمات (زیرا باعث از بین رفتن لذت تعامل، ارتباط کلامی و اعتماد به نفس کودک می‌شود) و تعریف داستان و خواندن کتاب از روی تصویر (متناسب با سطح زبانی کودک) نیز سایر تمرین های کاربردی در منزل است.