ژائیر بولسونارو که به "ترامپ برزیل" مشهور است حتی پیش از به قدرت رسیدن در رقابت های انتخاباتی موضعگیریهایی داشت که برخی را نگران کرده بود.
آغاز دورهای پرمخاطره
بولسونارو اواسط دی ماه ۹۷ در حالی به عنوان رئیسجمهوری جدید برزیل سوگند یاد کرد که در همان زمان برخی کارشناسان نسبت به رویکرد و تفکرات راست افراطی وی ابراز نگران میکردند. بولسونارو توانست با وعده های پوپولیستی و استفاده از تاکتیکهای رفتاری و انتخاباتی مشابه 'دونالد ترامپ' رییس جمهوری آمریکا در انتخابات سال ۲۰۱۶میلادی توجه مردم را جلب کند و از سوی برخی کارشناسان 'ترامپ برزیل' لقب بگیرد.
بولسونارو پیش تر در اظهارنظرهایش از دیکتاتوری نظامی سال های دور برزیل حمایت کرده بود که زنگ خطری برای دموکراسی برزیل محسوب میشد.
نزدیکی به آمریکا و علیه کشورهای چپگرا
بولسونارو از همان روزهای اول نزدیکی خود را به آمریکا و دونالد ترامپ علنی اعلام میکرد و بارها علیه کشورهایی همچون ونزوئلا و کوبا موضع میگرفت. این در حالی است که برزیل در دوره لوئیس ایناسیو لولا داسیوا رئیسجمهوری چپگرای برزیل روابط خوبی با دولت های کاراکاس و هاوانا داشت.
دولت ترامپ همچنین قصد داشت با نزدیکتر شدن به برزیل در دوران بولسونارو، نفوذ خود را در آمریکای لاتین گسترش دهد و مانع از تداوم حضور پررنگ روسیه و چین در این منطقه شود. واشنگتن همچنین بر روی کمکهای برزیل تحت هدایت بولسونارو برای پیشبرد برخی از سیاستهایش از جمله موضوع ونزوئلا حساب ویژه ای باز کرده بود.
سیاستهای افراطی داخلی
بولسونارو از زمان حضور در سمت ریاست جمهوری برزیل سیاست های داخلی افراطی را در پیش گرفت. وی یک مخالف جدی نقش زنان در جامعه، فعالان محیط زیست، اقلیتها و سیاستمداران چپگرا بود. وی از خروج کشورش از توافقنامه آبوهوایی پاریس حمایت کرده بود و بسیاری از عملکرد وی در مهار آتش سوزی گسترده سال ۲۰۱۹ در جنگلهای آمازون انتقاد کرده بودند. وی همچون رئیسجمهوری آمریکا با نقش آزاد رسانهها نیز مخالف بود و به دنبال ایجاد محدودیت در فعالیتهای رسانهای در برزیل بوده است.
یکی از مسائل مهمی که در مورد رئیسجمهوری برزیل باید گفت، کاهش تدریجی محبوبیت وی به دلیل ضعف عملکردش بود. بولسونارو در اواسط دی ۹۷ فرمان آزادی خرید و فروش سلاح را صادر کرد که موجی از نگرانی را در این کشور ایجاد کرد این در حالی است که خشونتها در برزیل یکی از چالشهای اصلی دولت های این کشور بوده.
آغاز دوران سخت با کرونا
تا پیش از همهگیری کرونا، انتقادهایی علیه عملکرد ژائیر بولسونارو مطرح بود و پس از شیوع این ویروس رویکرد رئیسجمهوری برزیل جنجالهایی را به راه انداخت. وی به اعمال محدودیتهای اجتماعی برای مهار شیوع کرونا اعتقادی نداشت و به همین دلیل اکثر کارشناسان حوزه بهداشت ضمن هشدار نسبت به عواقب این سیاستهای بولسونارو، بیتوجهی نسبت به این چالش جهانی را متوجه رئیسجمهوری برزیل میدانند.
ترامپ برزیل اواخر فروردین ماه وزیر بهداشت این کشور را به دلیل اصرار بر قرنطینه برای مبارزه با کرونا برکنار و بلافاصله جانشین وی را تعیین کرد. وی که فاصلهگذاری اجتماعی را برای اقتصاد مضر میداند، در یک سخنرانی تلویزیونی گفت که وزیر بهداشت برکنار شده در مورد نحوه مقابله با کرونا به مساله بیکاری توجه نداشت.
بولسونارو کرونا را «یک آنفلوانزای کوچک» خوانده و از فرمانداران ایالتها به دلیل اجرای قرنطینه انتقاد کرده است. در این بحبوحه شماری از وزیران بهداشت سابق برزیل، اقدامات رئیس جمهوری این کشور را در بیاهمیت جلوه دادن بحران کرونا و عدم رعایت توصیههای بهداشتی که میتواند زندگی مردم به خطر بیاندازد، محکوم کرده و از وی نزد سازمان ملل متحد شکایت کردند.
با وجود آنکه این روزها برزیل در جایگاه اولین کشور درگیر با بیماری همهگیر در آمریکای لاتین قرار دارد و به حداقل رساندن تردد در اماکن عمومی به عنوان موثرترین راهکار برای قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا توصیه شده اما بولسونارو پیش از این نیز در ویدئوهایی در حالی که مشغول بازدید از مراکز خرید است، مردم را به خرید کردن و ادامه زندگی طبیعی خود تشویق می کرد که به دلیل مغایرت با قوانین بهداشتی، از پروفایل رسمی او حذف شد.
تاکنون بیش از ۹۷ هزار نفر در برزیل به کرونا مبتلا شدهاند که ۶۷۶۱ فوتی داشته است.
مداخله در امور پلیس و برکناری وزیر دادگستری
"سرژیو مورو" وزیر دادگستری برزیل در حالی چند روز پیش در اعتراض به آنچه که مداخله رییس جمهوری در امور پلیس این کشور خواند، از مقام خود استعفا کرد که به دلیل محبوبیت مورو در برزیل این مسئله نیز فشارها را علیه رئیسجمهوری برزیل تشدید کرده است. مورو گفته است به این دلیل استعفا کرده که بولسونارو، «مائوریسیو والیسو» رییس پلیس فدرال را بنا به دلایل سیاسی و شخصی برکنار کرد. در این میان گفته شده احتمال تحقیقات قضایی از رئیسجمهوری برزیل به اتهام مداخله در امور پلیس وجود دارد.
در نظرسنجی اخیر نیز مشخص شد که اکثر شهروندان این کشور معتقدند اتهامات وزیر دادگستری سابق برزیل علیه بولسونارو درست است و ۴۶ درصد از مردم اعلام کردن بولسونارو باید استعفا کند. ۵۰ درصد نیز معتقدند وی نباید از سمت خود کنارهگیری کند.
این روزها ترامپ برزیل شرایط خوبی را تجربه نمیکند و از هر سو با انتقادهای گوناگونی روبرو است. تحت فشار قرار گرفتن وی میتواند چشمانداز مبهمی را در آینده سیاسی برزیل رقم بزند و شرایط را برای مخالفان دولت فعلی فراهم کند. شرایط این گونه در برزیل باقی نمیماند و در صورت تداوم سیاستهای افراطی بولسونارو، ممکن است این کشور در آینده نزدیک شاهد ناآرامیهای سیاسی و اجتماعی جدیدی باشد.