در شرایطی که بحران کرونا موجب تعطیلی فضای آموزشی کشور شده‌است، ایجاد بسترهایی جهت برگزاری جلسات مجازی و آموزش از راه دور، سبب‌ساز ظرفیت جدیدی برای آموزش دانش‌آموزان و دانشجویان در کشور است.
فاصله‌گذاری اجتماعی در بیشتر کشورها و به‌تبع آن تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها، مسئولان آموزش کشورمان را بر آن داشت تا برای جلوگیری از توقف این امر، تدریس با شیوه‌های نوین و مجازی و برگزاری امتحانات آنلاین را در پیش‌گیرند. اگرچه شیوع کرونا در کشورمان مشکلات و سختی‌هایی را بر سر راه نظام آموزشی قرار داده‌است، اما فرصتی ایجاد کرده تا راهکارهای نوین آموزشی در بوته آزمایش قرار گیرد.
پژوهشگر ایرنا با «سعید شکوهی» مدرس مطالعات منطقه‌ای دانشگاه علامه طباطبایی در مورد شیوه‌های آموزش از راه دور به گفت‌وگو پرداخته‌است.
در آموزش هر ایده‌ای که مبتنی بر اینترنت نباشد دیر یا زود کنار گذاشته‌خواهدشد
شکوهی در ابتدای این مصاحبه اظهار داشت: چند سالی است که ایده دانشگاه مجازی و پردیس در کنار آموزش حضوری در کشور ما شکل‌گرفته است. دانشگاه‌های حضوری بخشی از دروس یا رشته‌های خود را از طریق آموزش مجازی برگزار می‌کنند. دانشگاه‌های پیشرو جهان هرکدام برای خود دانشگاه مجازی دارند. کشور ما برای آموزش از راه دور اقداماتی را انجام داده، اما این شیوه چندان درکانون توجه نبوده است. به وجود آمدن وضعیت بحرانی در ایام کرونا و تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها باعث شد که موضوع آموزش از راه دور موردتوجه نظام‌های آموزشی جهان قرار گیرد.
آینده جهان، آینده پیشرفت تکنولوژی است و همه‌چیز بر مبنای موبایل و لب تاپ شکل می‌گیرد. هر ایده‌ای که مبتنی بر اینترنت نباشد دیر یا زود کنار گذاشته خواهد شد. توجه به شیوه آموزش مجازی یکی از نتایج ظهور پدیده کرونا بود و باعث شد همه دانشگاه‌های کشور به سمت آن پیش بروند. نکته مثبت در شیوه آموزش مجازی این است که خیلی از موارد و مشکلاتی که در امر آموزش حضوری وجود دارد در آموزش از راه دور دیده نمی‌شود. دوری مسافت برای تحصیل، دل‌نگرانی خانواده‌ها از دوری فرزندانشان، مشکل انطباق با شرایط زندگی در شهرهای دیگر برای دانشجویان از جمله معضلات آموزش حضوری بود، اما در شرایط کنونی دانشجویان در کنار خانواده خود به امر تحصیل مشغولند این نکته مثبت کلاس‌های مجازی است.
وی با اشاره به مشکلات سیستم آموزش کشورمان در حوزه مجازی اظهار داشت: نکته مهم در بحث مشکلات آموزش مجازی کشور ما این است که زیرساخت کافی برای این نوع آموزش فراهم نیست. زیرساخت اپلیکشنی و نرم‌افزار آموزشی در دانشگاه مجازی چندان مطلوب نیست. نرم‌افزارهای موجود کپی نسخه‌های خارجی است و می‌توان گفت برای ارائه بهتر آموزش نیاز به بسترسازی مناسب است. این نرم‌افزارها چندان تخصصی نیست، به دلیل اینکه آموزش مجازی چندان در نظام آموزشی کشور مطرح نبوده است. شیوع ویروس کرونا باعث هجوم حداکثری به شیوه آموزش مجازی شده است، بدون اینکه افراد آموزش کار با نرم‌افزارها را گذرانده باشند. آنان به شیوه آزمون‌وخطا پیش می‌روند و این مساله بر کیفیت آموزش تأثیر می‌گذارد و نمی‌تواند نتیجه قابل‌قبول در انتقال دانش داشته باشد.
نتایج تلفیق آموزش مجازی و حضوری
همدلی شکل‌گرفته در ایام کرونایی و تلاش معلمان و استادان باعث شده که شرایط قرنطینه، دانش‌آموزان و دانشجویان را از فضای درس و دانشگاه دور نکند. اگر در این وضعیت، آموزش متوقف شود نمی‌تواند کارآیی لازم را در آموزش به دست آورد. در ترم‌های آینده باید بخشی از کلاس‌ها و درس‌ها در روزهای غیرعادی همانند آلودگی هوا و نامساعد بودن شرایط جوی به‌صورت مجازی برگزار شود تا بتواند به این شیوه آموزش کمک کند.
خیلی از کلاس‌های تئوریک را می‌توان به‌صورت مجازی برگزار کرد و باید این تجربه به‌صورت مستمر برگزارشده و بتوانیم آموزش از راه دور را تقویت کنیم و به‌طرف آموزش مجازی پیش برویم.در کشور آمریکا، دانشگاه‌های مجازی بدون اینکه ساختار فیزیکی داشته‌باشند، راه‌اندازی شده‌اند. این دانشگاه فاقد ساختمان و پردیس است. سیستم آموزشی ما باید ما باید به سمت چنین شیوه‌ای حرکت کند. شکل‌گیری این شرایط فرصتی است که باید به سمت و سوی شیوه آموزش مجازی گام برداریم و نواقص آن را برطرف کنیم. بیماری کرونا در شرایط اضطرار همه کشورها را به سمت شیوه آموزش مجازی برد و این فرصت را به وجود آورد تا روی آموزش مجازی متمرکز شوند و در شرایط اضطرار این شیوه را به‌کارگیرند. امیدوارم با سیاست‌گذاری بهتر و سرمایه‌گذاری بیشتر در این زمینه بتوانیم گام مهمی را با سرعت بیشتر و بهتر برای بهبود و پیشرفت شرایط تحصیلی به جلو ببریم.
این استاد دانشگاه در ادامه اظهار داشت: نکته‌ای که در آموزش مجازی وجود دارد این است که دانشجویان می‌گویند ما دوست داریم فضای دانشگاه را حس کنیم تعامل بیشتری با استاد و همکلاس‌های خود در فضای فیزیکی دانشگاه داشته باشیم. مسلماً تعامل در فضای آموزش به‌صورت حضوری ایده‌های بهتری را شکل می‌دهد و به انتقال دانش و شکوفایی آن کمک می‌کند. در کشور ما دانشگاه آزاد اسلامی آموزش مجازی دارد که استاد و دانشجو همدیگر را تا روز دفاع پایان‌نامه نمی‌بینند. ارتباط و زبان بدن در بحث آموزش و انتقال دانش مهم است. در آموزش مجازی نمی‌توان فهمید که چه کسانی موضوع درس را فهمیدند و چه کسانی خسته‌اند، زیرا ارتباط چشمی و تعاملی در این شیوه آموزش چندان وجود ندارد. بهتر است آموزش مجازی و حضوری در کنار هم برای انتقال دانش نقش مکمل و همسو را ایفا کنند. این شیوه آموزش تلفیقی می‌تواند به انتقال مطلوب دانش و شکوفایی تحصیلی، به دانش آموزان، دانشجویان و سیستم نظام آموزشی کمک کند.