خون سالم، نجات‌دهنده زندگی است، همه روزه در سراسر جهان بسیاری از افراد به خون و فراورده‌های خونی نیاز دارند، به طوری که از هر سه نفر در دنیا، یک نفر در طول زندگی خود به تزریق خون و فراورده‌های خونی احتیاج پیدا می‌کند.
بارزترین مثال برای موقعیت‌هایی که در آن نیاز مبرم به خون پیدا می‌شود، عبارت است از زمان بروز حوادث و سوانح گوناگونی نظیر تصادفات رانندگی، سوختگی‌ها و اعمال جراحی، خانم‌های باردار در حین زایمان، نوزدان و به خصوص نوزادن نارسی که به زردی دچار می‌شوند.
بیماران مبتلا به سرطان که تحت شیمی‌درمانی قرار دارند نیز از مصرف‌کنندگان خون و فراورده‌های خونی هستند.
همچنین بسیاری از بیماران مانند تالاسمی و هموفیلی نیز ناگزیرند برای بهره‌مندی از یک زندگی به نسبت طبیعی برای تمامی عمر به شکل منظم خون و فراورده‌های خونی دریافت کنند.
با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در زمینه علم پزشکی هنوز هیچگونه جایگزین مصنوعی برای خون ساخته نشده است و فقط خونی که توسط انسان‌های نیکوکار اهداء می‌شود، می‌تواند جان انسان‌های دیگر را از مرگ نجات بخشد
در حال حاضر با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در زمینه علم پزشکی، تاکنون هیچگونه جایگزین مصنوعی برای خون ساخته نشده است و فقط خونی که توسط انسان‌های نیکوکار اهداء می‌شود، می‌تواند جان انسان‌های دیگر را از مرگ نجات بخشد.
نبود جایگزین مناسب برای خون، محدود بودن مدت زمان نگهداری خون و فراورده‌های خونی و همیشگی بودن نیاز به آن سبب شده تا اهدای خون از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار شود.
نیاز به خون و فراورده‌های آن همیشگی است اما با شیوع ویروس کرونا در کشور و کم شدن مراجعات مردم برای اهدای خون در پایگاه‌های انتقال خون، می‌تواند این نگرانی را شکل دهد که با کمبود ذخایر خونی در آینده مواجه بود، اما این امیداوری وجود دارد که با ورود به ماه مبارک رمضان و به ویژه نزدیک شدن به شب‌های قدر و ادای نذر خون توسط روزه‌داران، میزان ذخایر فراورده‌های خونی به حد مطلوب برسد، نذری که مردم با اهدای خون خود شکرانه سلامتی‌شان را به جا می‌آورند.
در استان چهارمحال و بختیاری نیز با وجود شیوع ویروس کرونا و کاهش مراجعات مردم به پایگاه‌های انتقال خون، کمبودی در این خصوص متوجه استان نشده اما با کم شدن میزان شیوع کرونا و عادی شدن فعالیت مراکز درمانی و بیمارستانی نیاز به خون و فراوده‌های خونی بیشتر می‌شود که می‌تواند این استان را در ماه‌های آینده با چالش مواجه کند.
هم اینک کمبود ذخایر خونی در استان وجود ندارد
مدیرکل انتقال خون چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا با ارزیابی مطلوب از ذخایر خونی موجود در استان، اظهار داشت: با وجود کاهش مراجعات مردم در پی شیوع ویروس کرونا و افت ذخایر خونی استان، اما تاکنون با کمبودی در این خصوص مواجه نشدیم.
حسین هاشمی، تعداد متقاضیان اهدای خون در استان طی سال گذشته را ۲۷ هزار و ۸۷۹ نفر اعلام کرد و گفت: از این تعداد ۲۴ هزار و ۴۸۰ نفر تایید و موفق به پذیرش و اهدای خون شدند.
وی با بیان اینکه ۱۰ درصد اهداءکنندگان خون در استان، بار اولی هستند، تصریح کرد: ۹۰ درصد از مجموع ۲۴ هزار و ۴۸۰ نفری که در طول سال گذشته موفق به اهدای خون شدند، اهداءکننده مستمر و باسابقه هستند.
مدیرکل انتقال خون چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه شیوع ویروس کرونا منعی برای اهدای خون ایجاد نکرده است، افزود: افراد مطمئن باشند با رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی در پایگاه‌های انتقال خون از افراد داوطلب خون گرفته می‌شود.
هاشمی افزود: همچنین افرادی که ممکن است ناقل بیماری باشند و علائم خفیفی داشته باشند، از سوی کارشناسان تشخیص داده می‌شوند و این افراد مورد پذیرش قرار نمی‌گیرند.
هاشمی، با بیان اینکه اهدای خون دارای شرایط جسمانی و سنی است، اظهار داشت: افرادی که به صورت داوطلبانه قصد اهدای خون دارند قبل از آن باید ۲۰ تا ۳۰ سوال را پاسخ دهند، همچنین دارای سن ۱۸ تا ۶۵ سال باشند، بیماری خاصی نداشته باشند و داروی خاصی مصرف نکنند.
وی خاطر نشان کرد: بر روی خونی که از سوی داوطلبان اهداء و ذخیره می‌شود، پایش‌های متعددی انجام می‌گیرد و در نهایت خونی که به افراد نیازمند تزریق می‌شود، به طور کامل پاک و سالم است.
سهم ناچیز زنان در اهدای خون
زنان ۲ دهم درصد مجموع اهداءکنندگان مستمر را در استان تشکیل می‌دهد که این موضوع چالش جدی در این حوزه است.
هاشمی در ادامه با بیان اینکه تعداد اهداءکنندگان خون زن در استان بسیار کمتر از اهداءکنندگان مرد است، اظهار داشت: زنان ۲ دهم درصد مجموع اهداءکنندگان مستمر را در استان تشکیل می‌دهند که این موضوع چالش جدی در این حوزه است.
مدیرکل انتقال خون چهارمحال و بختیاری ادامه داد: با این وجود نیمی از خون‌های اهدایی به زنان اختصاص داده می‌شود، از همین رو دعوت می‌شود تا زنان استان که شرایط مناسب اهدای خون را دارند در این کار نیکوکارانه مشارکت فعالانه‌ای داشته باشند.
هاشمی با بیان اینکه عارضه کم‌خونی مانعی برای اهدای خون نیست، تصریح کرد: خونی که اهداء می‌شود بلافاصله ۲۴ ساعت پس از آن در بدن فرد تولید و جبران می‌شود.
وی با بیان اینکه در شرایط کنونی جامعه به تمامی گروه‌های خونی نیاز است، افزود: در حال حاضر گروه‌های خونی نیازمند، از گروه خونی هم‌نوع خود خون دریافت می‌کنند و از همین رو می‌طلبد همه گروه‌های خونی در خصوص اهدای خون مشارکت داشته باشند.
هاشمی با دعوت از مردم استان برای اهدای خون، خاطر نشان کرد: در سال‌های اخیر روند اهدای خون در وضعیت بهتری قرار گرفته و هم اینک با کمبود ذخایر خونی مواجه نیستم اما با توجه به پیش‌بینی بحران‌ها و موارد خاص باید تلاش کرد تا ذخایر خونی قابل توجهی داشته باشیم تا در چنین مواقعی با کمبود و مشکل مواجه نشویم.
اهدای خون نیازمند فرهنگسازی است
با توجه به ضرورت اهدای خون و اهمیت آن در کشور، به نظر می‌رسد آنچه می‌توان این امر پسندیده را بیش از پیش تقویت کند، فرهنگساری و اطلاع‌رسانی است.
افراد بسیاری هستند که سالهاست با اهدای خون خود، نه تنها زمینه شادابی و سلامتی بدن خود را فراهم کرده بلکه در کمک به افراد نیازمند به خون نیز احسان و نیکوکاری کرده‌اند.
با این وجود هنوز هستند افرادی که نسبت به این اقدام نیکوکارانه اطلاع و آگاهی چندانی ندارند.
به اشتراک گذاشتن تجربه افرادی که اهدای خون کرده‌اند می‌تواند در این خصوص فرهنگسازی مناسبی داشته باشد.
مهیار مرادی، ۳۱ ساله یکی از اهداءکنندگان مستمر خون است که از سن ۱۸ سالگی تاکنون اقدام به اهدای خون کرده است.
وی در گفت‌وگو با خبرنگار از حس خوب جسمانی و روحی پس از اهدای خون چنین گفت: در طول سال ۴ بار اقدام به اهدای خون می‌کنم و هر بار که این کار را انجام می‌دهم سبکی و نشاط خاصی را تجربه می‌کنم.
اهدای خون نه تنها به حفظ سلامتی و شادابی فرد کمک می‌کند بلکه زمانی که این خون، جان یک فرد را نجات می‌دهد و او را به زندگی بازمی‌گرداند حس بسیار بهتری به فرد اهداءکننده دست می‌دهد.
مرادی ادامه داد: اهدای خون نه تنها به حفظ سلامتی و شادابی فرد کمک می‌کند بلکه زمانی که این خون، جان یک فرد را نجات می‌دهد و او را به زندگی بازمی‌گرداند حس بسیار بهتری به فرد اهداءکننده دست می‌دهد.
این جوان اهداءکننده با بیان اینکه پدر و اعضای خانواده‌اش نیز از اهداءکنندگان خون هستند، اظهار داشت: در نوجوانی زمانی که می‌دیدم پدرم اهدای خون می‌کند، ترغیب شدم تا من هم زمانی که به سن قانونی رسیدم، اقدام به چنین کاری کنم.
اهدای خون به همراه حس خوب جسمانی و معنوی
زهرا قائدی بانوی ۵۳ ساله اهل یکی از روستاهای چهارمحال و بختیاری نیز از دیگر اهداءکنندگان مستمر خون است که از ۲۳ سالگی تاکنون ۷۵ بار است که مبادرت به اهدای خون کرده است.
وی در خصوص انگیزه خود برای اهدای خون به خبرنگار ایرنا گفت: بزرگترین هدفم این بود که به جوان‌ها و یا بیماران سرطانی که نیاز به خون دارند، کمکی کرده باشم.
قائدی افزود: اهدای خون امر خداپسندانه‌ای است که خیر و برکت آن نه در این زندگی دنیایی نصیب افراد می‌شود بلکه ثواب آن توشه‌ای برای آخرت است.
این بانوی اهداءکننده خون از اشتیاق خود در روزهایی که اقدام به اهدای خون می‌کند، نیز چنین گفت: جوانتر که بودم هر سه ماهی یکبار اهدای خون می‌کردم اما پا به سن که گذاشتم مسئولان انتقال خون عنوان می‌کنند که باید هر ۶ ماه یکبار اهدای خون بکنم و هرچه اصرار می‌کنم تعداد دفعات بیشتر شود، به خاطر سلامتی خودم قبول نمی‌کنند.
قائدی تصریح کرد: در طول تمام سال‌هایی که اهدای خون کردم هیچ مشکلی برایم به وجود نیامد و نه تنها کم‌خون نشدم بلکه خون تازه و تصفیه‌شده در بدنم تولید شد که در سرحالی و تندرستی‌ام بسیار موثر بوده است.
وی از بانوان استان دعوت کرد تا بدون هیچ ترس و نگرانی اهدای خون داشته باشند و در این امر خداپسندانه مشارکت کنند.
با اهدای خون یاری‌گر بیماران باشیم
جواد شفیعی از دیگر جوانان اهداءکننده خون در استان چهارمحال و بختیاری که از ۱۰ سال گذشته تاکنون سالی ۲ بار اهدای خون می‌کند.
وی از ۱۹ سالگی وقتی برای نخستین بار به پایگاه انتقال خون می‌رود ترغیب به اهدای خون می‌شود و کارشناسان آن پایگاه با رفتار مناسب خود نقش مهمی در استمرار اهدای خون وی داشته‌اند.
شفیعی که یک دوست مبتلا به سرطان دارد، اهدای خون را از مهمترین کمک‌ها به افراد سرطانی عنوان کرد و گفت: بیماران بسیاری هستند که جان آنها به سبب نبود خون به خطر می‌افتد به همین دلیل همه ما مردم می‌توانیم با اهدای خون خود، به این بیماران کمک بزرگی کنیم.
این جوان شهرکردی از فرهنگسازی نامناسب و اطلاع‌رسانی ضعیف اهدای خون نیز انتقاد کرد و گفت: این موضوع مهم با وجود اهمیت بسیاری که دارد اما کمتر مورد توجه قرار گرفته که می‌طلبد در این خصوص فرهنگسازی و اطلاع‌رسانی گسترده‌تری انجام گیرد.
محمد ناصری از شهروندان بروجنی نیز سالی۲ بار اهدای خون می‌کند و از اهداءکنندگان مستمر خون است.
وی به خبرنگار ایرنا گفت: خانه ما روبروی پایگاه انتقال خون بود و زمانی که می‌دیدم مراجعه‌کنندگانی برای اهدای خون به این مرکز مراجعه می‌کنند، ترغیب به اهدای خون شدم.
وی افزود: از ۶ سال گذشته تاکنون هر سال ۲ بار خون اهداء می‌کنم و پس از آن علاوه‌بر اینکه احساس بسیار سبکی و با نشاطی می‌کنم بلکه به خاطر کمکی که به هم‌نوعان خود کرده‌ام حس رضایت قلبی دارم.
اما این روزها با شیوع ویروس کرونا، برخی افراد ابراز نگرانی می‌کنند که ممکن است با اهدای خون بدن آنها ضعیف شود و زمینه برای ابتلای آنها به ویروس کرونا فراهم شود.
اهدای خون در شرایط کرونا خطری برای سلامتی افراد ندارد
یک پزشک متخصص در پاسخ به چنین نگرانی‌هایی اظهار داشت: مردم نباید ترس و نگرانی در این رابطه داشته باشند، چرا که در هیچ‌یک از مقالات علمی و یافته‌های پزشکی، از اهدای خون با عنوان عوامل خطرآفرین ابتلا به ویروس کرونا یاد نشده است.
محمود جاوید با اشاره به اهمیت اهدای خون، تصریح کرد: اهدای خون هیچ خطری برای سلامتی افراد ندارد و بر عکس می‌تواند در رفع غلظت خون، احساس کرختی و رخوت در افراد بسیار موثر واقع شود.
وی با اشاره به روش پلاسمادرمانی برای بهبود بیماران مبتلا به کرونا، تصریح کرد: بیماران مبتلا به ویروس کرونا که حال عمومی آنها بهبود یافته با اهدای بخشی از پلاسمای خون خود در بهبود حال افراد بدحال مبتلا به کرونا، موثر واقع شده‌اند.
این پزشک متخصص خاطر نشان کرد: نگرانی دیگری که ممکن است در همین خصوص طرح شود این است که خطر ابتلا به ویروس کرونا در جریان اهدای خون در پایگاه‌ها شکل گیرد که این نگرانی هم بی‌مورد است و مردم مطمئن باشند پایگاه‌های انتقال خود تمامی پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کرده و تهدیدی در این خصوص وجود ندارد.
به گزارش ایرنا، ویروس کرونا یا کووید ۱۹ به بیشتر کشورهای جهان سرایت کرده است و سازمان بهداشت جهانی را برآن داشته است تا وضعیت فوق‌العاده اعلام کند.
شست‌وشوی دست‌ها با آب و صابون، رعایت بهداشت فردی، خودداری از دست دادن‌های مکرر و منع سفر و اجتماعات از جمله نکاتی است که پزشکان متخصص برای پیشگیری از شیوع این ویروس توصیه می‌کنند.