دولت لبنان در حال حاضر نیز بیش از ۳۰ میلیارد دلار به صندوق بین المللی پول و خارجی ها و ۶۰ میلیارد دلار هم به طرف های داخلی بدهکار است و به دلیل فقدان نقدینگی ارز نتوانسته به تعهدات خود برای پرداخت اقساط وام های دریافتی قبلی عمل کند اما اگر کمک های خارجی در راه نباشد، دولت لبنان نیز شاید قادر به عبور از تونل بحران اقتصادی کنونی نباشد.
خبرگزاری ملی لبنان روز دوشنبه به نقل از رسانه های این کشور اعلام کرد که دولت لبنان چند هفته ای است که تقاضای بهره مندی از وام جدید صندوق بین المللی پول را برای دریافت دست کم سالیانه ۹ میلیارد دلار ارایه کرده اما بررسی این تقاضا از سوی مسوولان این صندوق با توجه به شرایطی که لبنان امروز با آن دست و پنجه نرم می کند، شاید چندین ماه به طول انجامد.
اما بر اساس آنچه کارشناسان اقتصادی می گویند دولت لبنان برای کاهش کسری بودجه و پرداخت های جاری شدیدا به این مبلغ نیاز دارد. البته گفته می شود که مقام های لبنانی نشانه های مثبتی از سوی این صندوق بین المللی دریافت کرده اند اما آنچه واضح است شرایط پرداخت وام جدید به مراتب سخت تر و سنگین از وام های قبلی خواهد بود.
البته شاید لبنان بتواند از اعتبارات بانک جهانی برای مبارزه با کرونا نیز بهره مند شود اما مبالغ این کمک چندان چشمگیر نخواهد بود چون به جز لبنان بسیاری از کشور ها نیز چنین درخواست هایی داشته اند که پاسخ به همه آنها حتما از میزان مبالغ وام ها کم خواهد کرد.
** شرایط صندوق بین المللی پول برای اعطای وام
صندوق بین المللی پول معمولا نسخه هایی که برای دریافت وام برای کشورهای نیازمند می پیچد، بسیار سخت و بحران زا است که مهم ترین آنها کاهش یارانه ها، افزایش و یا آزادسازی قیمت ها، افزایش مالیات ها، کاهش تعداد حقوق بگیران دولت و کاهش تعهدات بیمه های اجتماعی است.
اگر این مولفه ها بخواهد در لبنان اجرا شود با بحران هایی نظیر تظاهرات و اعتراض های خیابانی مردم فقیر و اضافه شدن مشکلات دولت همراه خواهد بود موضوعی که مقام های جنبش حزب الله و دیگر دلسوزان این کشور بارها نسبت به پذیرش آنها از سوی دولت هشدار داده اند.
با این حال بسته شدن درهای کمک به سوی لبنان از سوی کشورهای عربی به دلیل رکود اقتصادی ناشی از شیوع کرونا و همچنین اختلافات سیاسی این کشورها با هیات حاکمه لبنان، کاهش ورود ارزها به این کشور به ویژه با از بین رفتن صنعت گردشگری و ارزهای ارسالی لبنانی های مهاجر و غارت منابع سپرده های بانکی مردم به خارج از این کشور، مقام های لبنانی چاره ای جز استفاده از منابع بین المللی از جمله صندوق بین المللی پول ندارند.
البته کشورهای عضو گروه بین المللی حامی لبنان شامل چین، فرانسه، آلمان، ایتالیا، روسیه، انگلیس، آمریکا، اتحادیه اروپا، سازمان ملل و اتحادیه عرب قول هایی را به لبنانی ها برای حمایت بیشتر داده اند اما این قول ها با اما و اگر و شرایط خاصی همراه بوده است که مهم ترین آنها اجرای اصلاحات عمیق اجتماعی و اقتصادی و مبارزه با فساد است.
** برنامه اصلاحات، چشم اندازی برای لبنان
برنامه مهم دولت لبنان برای اصلاحات اقتصادی شامل حل بحران بدهی های ارزی، پایین آمدن میزان بیکاری، تقویت ارزش پول ملی و سیستم بانکی و مشکلات دیگر اقتصادی است که عارض این کشور شده است.
حسان دیاب نخست وزیر لبنان این برنامه را نقطه عطفی در تاریخ کشورش دانسته و از همه لبنانی ها به ویژه مهاجران که توان ارسال ارز را دارند، خواسته است در اجرای آن مشارکت جدی داشته و دولت را برای تحقق کامل آن همراهی کنند زیرا این موضوع می تواند آغازی برای پایان بحران و ایجاد چشم اندازی مثبت برای سال های پیش روی لبنان باشد.
این مقام ارشد لبنانی تلاش برای بازگشت میلیاردها دلار سرمایه های مردمی و بانکی را که طی ماه های گذشته به خارج از این کشور انتقال یافته از دیگر ویژگی های برنامه اصلاحات اقتصادی لبنان برشمرده و گفته است در این برنامه طرحی گسترده برای کنترل و جلوگیری از فرار مالیاتی اجرا خواهد شد و در مجموع اجرای این برنامه موجب بازگشت و مثبت شدن رشد اقتصادی در چند سال آینده خواهد شد.
اصلاح سیستم خدمات برق رسانی و بالابردن میزان بهره وری و ایجاد رقابت در صنایع و خدمات تولیدی و مهندسی و حمایت از سپرده های مردمی در بانک از دیگر ویژگی های برنامه اصلاحات اقتصادی لبنان است که توسط نخست وزیر این کشور اعلام شده است.
** برنامه دیدار سران گروههای سیاسی با رییس جمهوری و کم اعتنایی سعدالدین حریری
بر اساس اعلام رسانه های لبنانی قرار است برای بررسی برنامه اصلاحات اقتصادی لبنان که با حمایت هیات وزیران، رییس جمهوری، جناح ها و گروه های سیاسی این کشور و همچنین نهادهای بین المللی و کشورهای دیگر همراه بوده است، نشست هم اندیشی در کاخ ریاست جمهوری لبنان برگزاری شود اما بر اساس اعلام رسانه های لبنانی سعدالدین حریری نخست وزیر پیشین و از مخالفان دولت کنونی تمایل چندانی به حضور در این نشست مهم از خود نشان نداده است.
ولید جنبلاط رییس حزب سوسیالیست مترقی و از همپیمانان حریری در بلوک ۱۴ مارس نیز گفته به جای خود نماینده اش را خواهد فرستاد تا دیدگاه های انتقادی اش را نسبت به این برنامه اعلام کند.
** دیدگاه حزب الله
بر اساس اعلام رسانه های لبنانی سید حسن نصرالله دبیرکل جنبش حزب الله نیز قرار است امروز طی سخنانی دیدگاه های خود را در خصوص برنامه اصلاحات اقتصادی دولت، تحولات منطقه و تلاش های تجاوزکارانه اخیر رژیم صهیونیستی علیه لبنان و کشورهای منطقه مطرح کند.
اما بر اساس گفته های مقام های این جنبش که پیش از این مطرح شده دولت حسان دیاب مشغول مبارزه با فساد اقتصادی و دولتی بوده و کابینه وی برای اصلاح امور دارای برنامه منسجمی است و لازمه اجرای دقیق آنها حمایت از دولت است.