حدود ۸۰ روز از نخستین خبر شیوع ویروس کرونا که در قم منتشر شد، می‌گذرد؛ ویروسی که باعث کسادی کسب‌وکار درصد بالایی از مردم در حوزه‌های مختلف شد و در همین راستا ضربه محکمی به فعالان حمل‌ونقل عمومی زد.
لغو سفرهای برون‌شهری، تعطیلی اماکن زیارتی و مراکز اقامتی نیز مزیدی بر علت شد تا رفت‌وآمد مسافران به شهر قم نزدیک به صفر شود و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در پایانه‌ها و اتوبوس‌ها نیز نتوانست مانع کسادی بازار حمل‌ونقل برون‌شهری شود.
به گفته مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای قم، میزان جابه‌جایی مسافر از ۲۵ اسفندماه پارسال تا ۱۷ فروردین‌ماه امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، ۸۳ درصد و تعداد سفرهای برون‌شهری توسط ناوگان حمل‌ونقل عمومی نیز ۷۵ درصد کاهش نشان می‌دهد.
در حالی اتوبوس‌های بین‌شهری بازار کسادی را در اواخر پارسال و اوایل امسال تجربه کرد که به گفته محمدحسن کلهری، بازار حمل‌ونقل عمومی کالا با توجه به شرایط کنونی رونق خوبی داشت و نسبت به سال گذشته فقط یک درصد کاهش در میزان بار جابه‌جاشده به خارج از استان داشته است.
در استان قم یک هزار و ۶۹۸ راننده با ۷۱۶ دستگاه اتوبوس در بخش حمل‌ونقل مسافر و چهار هزار و ۷۴۷ راننده نیز با ۳ هزار و ۳۱۷ دستگاه باری از جمله کامیون، خاور و تریلی نیز در بخش حمل‌ونقل کالا مشغول فعالیت هستند.
۳۰ شرکت حمل‌ونقل مسافر در پایانه مسافربری قم مستقر است که به‌طور میانگین در هر شرکت هشت کارمند شاغل هستند.
پای درد و دل رانندگان اتوبوس
رانندگان اتوبوس‌های برون‌شهری که اغلب صرفا نقش مستاجر و راننده را دارند و صاحب خودرو فرد دیگری است، از عدم حمایت و دلجویی دولت در این روزهای بی‌رونق کرونایی گلایه کردند.
یکی از رانندگان به خبرنگار ایرنا گفت: به ازای هر سفری که به شهرهایی مثل مشهد، آبادان و اهواز می‌رفتیم، ۲۵۰ هزار تومان از مالک اتوبوس دریافت می‌کردیم و زندگی‌مان به سختی می‌گذشت.
وی با بیان این‌که درصد بالایی از اعضای صنف، راننده و به تعداد خیلی کم مالک اتوبوس هستند، افزود: حالا شما تصور کنید با شرایطی که پیش‌آمده و نزدیک سه ماه است بیکار هستیم، وضعیت زندگی‌مان باید چگونه باشد!
یکی دیگر از راننده‌ها گفت: در حال حاضر صاحبان اتوبوس‌ها نیز ورشکسته شده‌اند و حتی یکی از مالکان را سراغ دارم که اتوبوسش را فروخت تا بتواند اقساط خود را بپردازد و امرار معاش کند.
وی افزود: مالک اتوبوس دیگری را سراغ دارم که خانه‌اش را فروخته و اتوبوس خریده تا کار کند، ولی سه ماه است ریالی درآمد ندارد.
وی ادامه داد: به‌جز راننده‌ها، ۱۰۰ نفر کارگر در پایانه مسافربری قم مشغول به کار بودند و شرایط به‌گونه‌ای شده که در حال حاضر، از این تعداد سه نفر سر کار هستند.
وی خاطرنشان کرد: انتظار داشتیم اداره کل راهداری و یا صنف اگر بسته حمایتی نمی‌دهند، حداقل دلداریمان دهند.
یکی دیگر از راننده‌ها در گفت‌وگو با ایرنا، افزود: قبل از شیوع کرونا، ظرفیت اشغال صندلی اتوبوس‌ها بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد بود، ولی در حال حاضر به ۲ درصد کاهش‌یافته است.
وی با بیان این‌که زائران و وتوریست‌های عراقی سهم بالایی در رونق حمل‌ونقل عمومی قم دارند، اضافه کرد: متاسفانه با شیوع کرونا، مرزها بسته شد و تا وقتی این وضعیت باشد حمل‌ونقل برون‌شهری قم رونق پیدا نخواهد کرد.
وی افزود: اکثر مسافران عراقی اتوبوس‌ها را دربست اجاره می‌کردند، ولی در شرایط کنونی و درصورتی‌که مرزها بسته بماند، حتی اگر فصل تابستان هم از راه برسد، بازار کسب‌وکار ما کساد خواهد بود و آینده‌ای نخواهیم داشت.
وی با اشاره به این‌که حمل‌ونقل به تمام شهرها تعطیل‌شده است، ادامه داد: من یک کارگر هستم و سه ماه است که بیکار شده‌ام، درحالی‌که هیچ پس‌اندازی ندارم و حمایتی نمی‌شوم، چطور باید گذران زندگی بکنم!
وی تصریح کرد: مالکان اتوبوس‌ها، راننده‌ها و کارگرها همه تحت‌فشار هستند و حتی نمی‌توانیم حق بیمه خود را پرداخت کنیم.
یکی از مالکان اتوبوس‌های مسافربری نیز گفت: روزانه حداقل ۱۰ تا ۱۵ دستگاه اتوبوس از قم به سمت مشهد حرکت می‌کرد، ولی از زمان شیوع کرونا حتی یک اتوبوس هم نمی‌رود و اگر برود با ۲ مسافر می‌رود، به امید این‌که بتواند در تهران مسافر سوار کند.
وی افزود: روزی ۶ اتوبوس به اهواز و آبادان و ۸ اتوبوس به مقصد تبریز مسافر جابه‌جا می‌کرد که همه به صفر رسیده است و در حال حاضر تنها کاری که هر روز انجام می‌دهیم این است که اتوبوس را روشن می‌کنیم تا باطری ماشین خراب نشود.
وی اضافه کرد: اگر وضعیت به همین منوال پیش رود، من هم مانند بسیاری دیگر مجبور می‌شوم اتوبوس را بفروشم و خودروی حمل کالا بخرم.
یکی از صاحبان شرکت‌های مستقر در پایانه مسافربری قم نیز گفت: در این شرکت ۱۵ نفر مشغول به کار بودند و در حال حاضر به یک‌پنجم کاهش‌یافته است، چون واقعا شرایط به‌گونه‌ای است که نمی‌توانم از عهده حقوق کارگرها برآیم.
وی افزود: در حال حاضر و برغم تعطیلی کارها، به ازای هر کارگر ۷۱۰ هزار تومان حق بیمه پرداخت می‌کنم تا حداقل کمکی به کارگرها باشد و سابقه بیمه‌شان حفظ شود.
وی تاکید کرد: دولت حداقل باید اجازه می‌داد بیمه راننده‌ها تا چند ماه پرداخت نشود، درحالی‌که حتی جریمه تاخیر در پرداخت‌ها را هم لحاظ می‌کنند.
یکی از کارگران شرکت نیز گفت: ۲۱ سال است که در این شرکت مشغول به کار هستم و تاکنون به هر سختی بوده است حق بیمه را پرداخت کرده‌ام تا سابقه بیمه‌ام حفظ شود.
وی با بیان این‌که اکثر کارگرها و راننده‌ها مستاجر هستند، افزود: در شرایط کنونی که سه ماه است بیکار هستیم، راننده‌ای که پول نان شب ندارد، چطور می‌تواند حق بیمه را پرداخت کند!
وی خاطرنشان کرد: پیش‌بینی‌شده است که زائران و توریست‌های عراقی تا یک سال به قم مسافرتی نداشته باشند، اگر این اتفاق بیفتد، صنف ما از بین خواهد رفت؛ از مسئولان می‌خواهیم به دادمان برسند.
وی ادامه داد: هر کجا که می‌رویم اعتراض کنیم، می‌گویند اول فاصله اجتماعی را رعایت کنید!
شهرداری قم در دریافت اجاره از شرکت‌های مستقر در پایانه مسافربری مساعدت کند
نایب رییس انجمن صنفی شرکت‌های مسافربری قم نیز به خبرنگار ایرنا، گفت: با شیوع ویروس کرونا، کسب‌وکار پایانه مسافربری از رونق افتاده و از شهرداری تقاضا داریم در دریافت اجاره از شرکت‌های مستقر در پایانه مسافربری قم مساعدت کند.
منصور کیان‌مهر افزود: با وجود این‌که محدودیت سفر بین شهرها لغو شد، ولی ترس مردم و نگرانی از همه‌گیری ویروس کرونا باعث شده نه‌تنها در قم، بلکه کسادی بازار حمل‌ونقل مسافر در شهرهای دیگر نیز وجود داشته باشد، به‌طوری‌که شرکت‌های مسافری شهرهای شمال از پذیرش اتوبوس‌ها امتناع می‌کنند.
وی با بیان این‌که روزهای عادی حدود ۱۰۰ دستگاه اتوبوس از قم به سایر شهرها حرکت می‌کرد، اضافه کرد: باور کنید در طول سه ماه گذشته حتی ۲ دستگاه اتوبوس مسافربری از قم به سایر شهرها جابه‌جا نشده است.
وی بیان کرد: درحالی‌که دولت اعلام می‌کند باید اجاره اماکن سه ماه به تعویق بیفتد، شهرداری کرایه‌های سنگینی برای پایانه مسافربری در نظر گرفته و هیچ مساعدتی در تاخیر برای دریافت کرایه‌ها ندارد.
کیان‌مهر ادامه داد: زمانی که کار نکرده‌ایم و پولی نداریم، چرا باید این‌گونه برخورد شود؛ این در حالی است که همه را توصیه به فاصله‌گذاری اجتماعی می‌کنند، ولی فکری برای مخارج مردم نکرده‌اند.
وی اضافه کرد: در این وضعیت باید نگران اجاره عقب‌افتاده باشیم، درحالی‌که انتظار می‌رود شهرداری نسبت به صنوفی که ضرر و زیان متحمل شده‌اند، مساعدت داشته باشد.
وی با اشاره به این‌که شخص بنده ۲۰ کارمند دارم، بیان کرد: از کارمندهایم خجالت می‌کشم که سه ماه است نتوانسته‌ام حقوقشان را پرداخت کنم!
نایب رییس انجمن صنفی شرکت‌های مسافربری قم افزود: راننده‌ها به هر جای ممکن رفته و شکایت خود را مطرح کرده‌اند، ولی به نتیجه نرسیده‌اند؛ از بیمه تامین اجتماعی نیز برای بیمه بیکاری پیگیری کرده‌ایم، ولی گفتند به شما تعلق نمی‌گیرد.
وی ادامه داد: حتی یکی از راننده‌ها تصمیم گرفته کلیه‌اش را بفروشد تا خجالت‌زده خانواده‌اش نباشد.
سفرهای برون‌شهری در قم یک‌چهارم شد
مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای قم نیز به خبرنگار ایرنا، گفت: از ۲۵ اسفندماه پارسال تا ۱۷ فروردین‌ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، تعداد سفرهای برون‌شهری توسط ناوگان حمل‌ونقل عمومی، ۷۵ درصد کاهش‌یافته است.
"محمدحسن کلهری" با اشاره به کاهش عملکرد حمل‌ونقل مسافر به دلیل شیوع بیماری کرونا، افزود: در این مدت یک هزار و ۶۳۴ سفر با ناوگان حمل‌ونقل عمومی برون‌شهری انجام که در این سفرها ۲۲ هزار و۸۷۶ نفر جابه‌جاشده‌اند.
به گفته وی، تعداد مسافر جابه‌جاشده نیز نسبت به مدت مشابه پارسال، ۸۳ درصد کاهش نشان می‌دهد و ناوگان‌ها با حداقل ظرفیت و ضریب اشغال صندلی، سفر انجام داده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: بر همین اساس، در این مدت درآمد صنف حمل‌ونقل مسافر، ۸۳ درصد کاهش‌یافته است.
کلهری با بیان این‌که دلیل عمده این کاهش مربوط به اجرای ضرورت های ابلاغ شده در قالب طرح فاصله‌گذاری اجتماعی است، گفت: با آزاد شدن تردد بین استان‌ها از اول اردیبهشت‌ماه جاری تاکنون، حمل‌ونقل مسافر نسبت به بازه زمانی ۲۵ اسفندماه پارسال تا ۱۷ فروردین‌ماه امسال، پنج تا شش درصد افزایش‌یافته است و مردم برای پیشگیری از ابتلا به کرونا ترجیح می‌دهند مسافرت نروند.
به گزارش ایرنا، طرح فاصله‌گذاری اجتماعی که از هشتم تا ۲۰ فروردین اجرایی شد، شامل محدودیت‌هایی از جمله ممنوعیت تردد بین استان‌ها بود.
وی ادامه داد: با توجه به این‌که بیمه صنف حمل‌ونقل مسافر خویش‌فرما می‌باشد، مشمول بیمه بیکاری نشدند و در تلاش هستیم با اقدامات دیگری از جمله تمدید کارت هوشمند، مهلت برای واریز حق بیمه و پیگیری پرداخت وام از سوی دولت، از این صنف حمایت نماییم.
وی با اشاره به نظارت‌های صورت گرفته نسبت به پایانه‌های مسافری و ناوگان حمل‌ونقل عمومی برون‌شهری، گفت: در این نظارت‌ها ضرورت رعایت فواصل بین مسافرها، صندلی‌ها، ضدعفونی کردن ناوگان عمومی و توزیع دستکش بین مسافرها اعمال می‌شود.
مدیرکل راهداری قم همچنین با اشاره به این‌که صنف حمل‌ونقل کالا نیز زیر نظر اداره کل راهداری فعالیت می‌کند، گفت: حمل‌ونقل کالا به دلیل شیوع بیماری کرونا، آسیب کمتری متحمل شد، زیرا به دلیل تامین مایحتاج شهرها، جابه‌جایی باید انجام می‌شد.
وی اضافه کرد: در فروردین‌ماه امسال نسبت به مدت مشابه پارسال، ورود کالا به استان کاهش نیافته است، ولی به دلیل تعطیلی بعضی کارخانه‌ها، خروج کالا از استان یک درصد کاهش نشان می‌دهد. /