«۶۴ هزار نفر جان خود را از دست دادند. ۳۰ میلیون نفر بیکار شده اند. کسب و کارهای کوچک در حال سقوط هستند. جوامع رنگین پوستان به شدت آسیب دیده‌اند. حتی متعصب‌ترین محافظ کاران هم مجبور شده‌اند اذعان کنند دولت بخش مهمی از راه حل برای بیماری کرونا است».
این بخشی از بیانیه مشترک جو بایدن نامزد ریاست جمهوری از حزب دموکرات و سناتور الیزابت وارن داوطلب انصرافی دموکرات‌ها از این رقابت‌ها درباره شرایط بحرانی ایالات متحده آمریکا است.
شاید کسی تصور نمی‌کرد آمریکا که قوی‌ترین اقتصاد جهان را به زعم خود داشت، حرف اول دستاوردهای علمی و پزشکی را می‌زد و ایالت‌هایی همچون نیویورک به ایالت‌هایی که خواب ندارند، شناخته می‌شد؛ یکباره همه آنها خاموش شوند.
بورس از بین برود، قیمت نفت به منهای ۳۷ دلار برسد، کسب و کارها از بین برود، بیش از ۳۰ میلیون نفر بیکار شوند، پروازها به مقصد آمریکا به حالت تعلیق درآید، ورود مسافران از چین و اروپا ممنوع شود و مهاجران مقیم آمریکا، از ادامه حضور خود در این کشور احساس نگرانی کنند.
همه اینها، به خوبی ناکارآمدی دولت فدرال این کشور را نشان داد به گونه‌ای که « در زمان‌های بحرانی، مردم آمریکا شایسته یک رئیس جمهوری هستند که به آنها حقیقت را بگوید و مسئولیت‌پذیر باشد. دونالد ترامپ یک رئیس جمهوری نبوده است».
ترامپ در ۱۳ ماه مارس(۲۳ اسفند ماه) گفت که «او مسئولیتی در زمینه مقابله با کرونا نمی‌پذیرد». در ۲۹ اسفند ماه هم اظهار کرد که «فرمانداران باید در این زمینه کارهای انجام دهند». در ۲ آوریل هم مدعی شد «ما نقش پشتیبان را بازی می‌کنیم».
اگرچه فرمانداران ایالت‌ها منتظر دستور و تصمیم ترامپ نماندند و پیش از او فرمان قرنطینه سراسری در ایالت را صادر کردند، اما در جاهایی نیازمند مداخله دولت مرکزی بودند.
دموکرات‌ها می‌گویند «ترامپ فکر می‌کند در این شرایط سخت مسئولیتی ندارد و شغل او توئیت زدن، نشست های خبری بی‌حاصل و برگزاری گردهمایی‌ها و راهپیمایی‌ها است . او هرگز فکر نکرده است که مسئول حفاظت از ۳۳۰ میلیون آمریکایی است و از این رو، اقدامی نکرد».
بایدن و وارن در بیانیه‌ای مشترک به این مساله اشاره کردند و گفتند «دولت زمانی بهترین عملکرد را خواهد داشت که اقداماتش عادلانه، شفاف و همراه با پاسخگویی باشند اما رویکرد رئیس جمهوری )ترامپ( در قبال این بحران، نشان‌دهنده این ارزش‌ها نیستند. اگر تغییراتی رخ ندهد، افراد بیشتری جان خود را از دست می دهند و خانواده‌های بیشتری ورشکست می‌شوند».
ترامپ در ماه نخست شیوع این بیماری در آمریکا زیر بار گزارش‌های جامعه اطلاعاتی این کشور نرفت. اقدامی که در سه سال گذشته بارها در امور مختلف انجام داده است و بر خلاف نظر آنها، به تصمیمی اندیشیده است تا او را در رقابت‌ها و نمایش‌های انتخاباتی به پیش برد.
او تنها به رشد اقتصادی، کاهش بیکاری، جنگ تجاری با چین و اروپا، افزایش قدرت نظامی، خروج از پیمان‌های موشکی، استقرار شاخه نظامی فضایی، راهپیمایی چهارم ژولای به عنوان روز استقلال آمریکا، توسعه دیوار مرزی با مکزیک، جداسازی کودکان از والدین در نوار مرزی و قرار دادن مهاجران در بازداشتگاه‌ها می‌اندیشید و هرگز تصور نمی‌کرد این ویروس ضربه‌ای محکم به تمام این آمال بزند.
در نخستین واکنش، ترامپ منکر این ویروس شد و گفت رسانه‌های جعلی با همکاری دموکرات‌ها برای مقاصد انتخاباتی آن را مطرح می‌کنند. پس از اندکی که آمارها رو به تزاید گذاشت، مایک پنس معاون اول خود را به ریاست کارگروه مقابله با کرونا منصوب کرد اما مدعی شد این ویروس خطری بیشتر از آنفلوآنزا ندارد که در سال بین ۲۰ تا ۶۰ هزار نفر را به کام مرگ کشانده است.
رئیس جمهوری آمریکا اندکی بعد، آمار مرگ و میر کرونا را با آمار تصادفات جاده‌ای هم مقایسه کرد و گفت که خطرناک‌تر از آن نیست در حالیکه کارشناسان بهداشتی هشدار می‌دادند در صورت تاخیر در پاسخ، بین یک تا ۲ میلیون نفر جان خواهند باخت.
با شیوع ویروس کرونا و افزایش نگرانی مردم، شاخص‌های بازار سهام سقوط بی سابقه‌ای را تجربه کرد. اینجا بود که ترامپ فهمید، آواری بر سر او خراب شده است که راه فراری برایش نیست. از این رو سعی کرد تمام تنش‌های کلامی سابق خود علیه دموکرات‌ها را متوقف سازد و از در مسالمت‌آمیز به تعامل با آنها وارد شود تا بتواند حداقل اقتصادش را که به آن می‌نازید، نجات دهد.
بایدن در این باره می‌گوید «حقیقت سخت این است که شرایط نباید این قدر بد باشد؛ عدم آمادگی، پاسخ آهسته در مورد انجام آزمایش، عدم اجرای مناسب قانون بیمه سلامت، همه اینها ناشی از ناکامی‌های دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهوری است».
ترامپ حتی در این شرایط بحرانی هم به جای اینکه به فکر مردم و اقشار آسیب‌پذیر آن باشند، به فکر دوستان ثروتمند خود بود و البته آن را فرصتی برای فعالیت اقتصادی خانواده خود به ویژه داماد مشاورش هم می‌دید.
پس از آنکه مجبور شد به تعطیلی کشور تن دهد و برای همه ۵۰ ایالت آمریکا فرمان شرایط اضطرار صادر سازد، نشست‌های خبری روزانه ترتیب داد تا ادامه نمایش در حضور رسانه‌ها را دنبال سازد و اینگونه چهره خود را در افکار عمومی ماندگار سازد.
داروی ضد مالاریا
اگرچه برگزاری این نشست‌ها نکات مثبتی داشت و ترامپ و تیم او را در برابر افکار عمومی مجبور به پاسخگویی می‌کرد اما برخی اظهارات عجیب رئیس جمهوری آمریکا هم برای مردم دردسرساز بود.
ترامپ بدون اینکه سازمان غذا و داروی آمریکا مهر تاییدی بر داروی ضد مالاریا در درمان کووید-۱۹ زده باشد، بارها و بارها از داروی هیدروکسی کلروکوئین نام برد و آن را برای این ویروس مناسب دانست. حتی گفت که از هند سفارش داده است که این دارو را به آمریکا بیاورند.
او در جایی دیگر گفت که انبارهای آمریکا از این دارو انباشته شده است و نگرانی وجود ندارد اما در همین زمان گزارش‌هایی از تاثیر ناگوار که منجر به مرگ افراد در اثر استفاده از این دارو شده بود هم واصل می‌شد.
دستگاه تنفس مصنوعی
ترامپ بر این دارو اصرار داشت در حالیکه فرمانداران برخی ایالت‌های بحرانی همچون نیویورک نیاز خود به دستگاه‌های تنفس مصنوعی را فریاد می‌زدند. آنها می‌خواستند رئیس جمهوری از قانون تولید دفاعی برای مجبور کردن برخی شرکت‌های بزرگ همچون جنرال موتورز برای ساخت این دستگاه‌ها استفاده کند اما ترامپ زیر بار نمی‌رفت و در نهایت تحت فشار شدید افکار عمومی ناشی از افزایش مرگومیر در بیمارستان‌ها به این اقدام دست زد.
شاید نگاهی به نظریه امیلی پورتر پزشک اورژانس بیمارستان آستین در ایالت تگزاس و خواهر کیتی پورتر عضو مجلس نمایندگان درباره دستگاه‌های ونتیلاتور در آمریکا مفید باشد که گفت: ما در آمریکا حدود ۳۳۱ میلیون نفر جمعیت داریم که مرکز کنترل بیماری‌ها تخمین زده است بین ۴۰ تا ۷۰ درصد آنها به این ویروس دچار می‌شوند.
وی ادامه داد: از این رو میانگین ۴۵ درصد این جمعیت یعنی حدود ۱۵۰ میلیون نفر کرونایی می‌شوند که البته ۸۰ درصد آنها مشکلی نخواهند داشت اما ۲۰ درصد دیگر به بیمارستان نیاز دارند.
این پزشک اورژانس در ایالت تگزاس اضافه کرد: ۵ تا ۱۰ درصد از ۱۵۰ میلیون نفر مبتلا، به دستگاه تنفس مصنوعی نیاز خواهند داشت که برای ۵ درصد، رقمی معادل ۷.۵ میلیون دستگاه ونتیلاتور نیاز خواهد بود.
پورتر توضیح داد: این در حالی است که در سراسر آمریکا بین ۷۵ هزار تا ۱۲۰ هزار دستگاه تنفس مصنوعی وجود دارد. ما بنا را بر این می‌گذاریم که ۱۵۰ هزار دستگاه در آمریکا در دسترس باشد، در این صورت تنها ۲ دهم درصد از نیازمندان به دستگاه ونیتلاتور امکان اتصال به آن را خواهند یافت.
وی یادآور شد: معنای این رقم این خواهد بود که ۴۹ نفر از هر ۵۰ نفر، خواهند مرد و تنها یک نفر از آنها می‌تواند به دستگاه تنفس مصنوعی وصل شود. این باید ترسناک باشد. ما نمی‌توانیم بین بیماران تمایزی قایل شویم و بگوییم آن کسی که ۸۰ سال دارد به دستگاه نیاز ندارد و ما باید جوان ۳۰ ساله را اولویت بدهیم.
این پزشک آمریکایی البته توصیه‌ای هم به شهروندان دارد و تاکید می‌کند: تصور کنید این بیماران از بستگان شما باشند، در آن صورت چگونه انتخاب خواهید کرد که دستگاه تنفس مصنوعی به چه کسی وصل شود؟ به همین دلیل شما باید کمک کنید و با رعایت مقررات، از افزایش ابتلا جلوگیری کنید.
این در حالی است که ترامپ مدعی است به اندازه کافی دستگاه ونتیلاتور در اختیار دارند و حتی می‌توانند به کشورهای دیگری همچون ایتالیا، اسپانیا و فرانسه صادر کنند.
ضد عفونی و نور درمانی از درون
نظریه‌های غیرکارشناسی ترامپ تنها به ونتیلاتور و دارو محدود نبود، او روزی نظریه ضدعفونی از درون همچون ضدعفونی سطوح و دست‌ها را مطرح کرد.
این مساله باعث شد تا جو بایدن رقیب انتخاباتی او در پیام توئیتری که همچنان آن را پین کرده است، خطاب به مردم آمریکا بگوید« نمی‌توانم باور کنم که مجبورم این را بگویم اما لطفا سفیدکننده مصرف نکنید.»
مشاوران ترامپ از او خواستند که این مساله را اصلاح کند، رئیس جمهوری آمریکا در نشست خبری بعدی گفت که او دکتر نیست اما گفته است که بررسی کنند آیا چنین راهی وجود دارد یا خیر؟ بعد هم ادامه داد امروز گفته‌اند گرما و نور آفتاب به سرعت این ویروس را از بین می‌برد، آیا راهی وجود دارد که لامپی را به درون بدن بیماران فرستاد تا از این طریق ویروس را از بین ببرند؟
ادامه شیرین‌کاری‌های ترامپ در بیان نظریه‌های عجیب که برای تایید آنها از کارشناسان پزشکی حاضر در نشست هم کمک می‌گرفت و با طرح سوال از آنها، وادارشان می ساخت تا حتی با تکان دادن سر، مهر تاییدی بر نظریات وی بزنند؛ باعث شد تا سخنگوی تازه منصوب شده کاخ سفید وارد میدان شود و اینگونه نشست‌های ترامپ را کمتر کنند.
فرافکنی
اما ترامپ، حربه دیگری را برای فرار از این فشارها پیش کشید، انداختن مشکلات به گردن دولت قبل. رئیس جمهوری چهل و پنجم آمریکا دلیل ناتوانی آمریکا در مهار کرونا را سیستم شکسته بهداشتی این کشور دانست که در اثر مدیریت سوء دولت‌های پیشین به ویژه دولت باراک اوباما و معاون اول وی به این وضع افتاده است.
او که بیش از سه سال از ریاست جمهوری خود را سپری کرده است، در یکی از این نشست‌ها با خبرنگار سی ان ان بگومگویی به راه انداخت در حالیکه خبرنگار می‌پرسید چگونه دولت پیشین را متهم می‌کنی در حالیکه این ویروس به تازگی ایجاد شده است؟
چگونه آنها را به ناکارآمدی توصیف می‌کنی در حالیکه در سال ۲۰۰۹ در اثر شیوع آنفلوآنزای اچ۱ ان ۱ حدود ۱۲ هزار نفر جان خود را از دست دادند اما ویروس کرونا در مدت حدود سه ماه، بیش از ۶۴ هزار نفر را به کام مرگ کشانده است.
ترامپ باز هم فرافکنی کرد و گفت آنها هشت تریلیون دلار را در جنگ بی‌ثمر خاورمیانه هزینه کردند و اینگونه نتوانستیم به زیرساخت‌های کشور، به راه‌ها، بزرگراه‌ها و ... برسیم.
این اظهارات، واکنش رقیب را در پی داشت. بایدن در یک پیام توئیتری نوشت: ما یک کتاب راهنمایی را فراهم کردیم اما او آن را نادیده گرفت. ما یک دفتر آمادگی برای همه‌گیری ایجاد کردیم اما او آن را بست.
وی ادامه داد: ما یک مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها را در چین داشتیم تا شیوع بیماری‌ها را شناسایی و مهار کند اما او آنها را از آنجا خارج کرد.
بایدن تصریح کرد: ترامپ می‌تواند تلاش کند و هر کسی را که می‌خواهد سرزنش کند اما واقعیت این است که اقدامات او باعث شد که آماده نباشیم.
معاون اول باراک اوباما و سناتور وارن در بیانیه مشترکی که صادر کردند، نکته دیگری از تصمیمات پشت پرده ترامپ افشا کردند که « هر دو نفر ما سابقه فعالیت در کنگره و نظارت بر قوه مجریه را داریم. ما همچنین در قوه مجریه حضور داشته و به نظارت مستقل پاسخگو بوده ایم. این صحبت را از ما بپذیرید:نظارت برای یک دموکراسی کارآمد و اقتصادی عادلانه، مهم است. این نظارت زمانی یک تهدید محسوب می‌شود که چیزی برای پنهان کردن وجود داشته باشد».
آنها ادامه می‌دهند: « به نظر می‌رسد ترامپ فکر می‌کند می تواند بودجه واکنش به این بحران را بر اساس این موارد هزینه کند که کدام سیاستمداران با وی مهربان بوده‌اند، وی سعی دارد ببیند ماه نوامبر در کدام ایالت‌ها پیروز شود و می‌خواهد کدام کسب و کار ها ثروتمند شوند. ترامپ در عین حال نمی‌خواهد پاسخگو باشد».
بایدن و وارن که یکی از گزینه‌های شریک انتخاباتی دموکرات‌ها است در بیانیه مشترک خود ترامپ را تهدید کرده‌اند در صورت پیروزی، بازرسی بر قراردادها را آغاز خواهند کرد.
بیانیه این دو نفر تاکید دارد: «قراردادهای اسراف‌کارانه و ناشی از فساد مالی برچیده می‌شوند. قراردادهای مشکوک برای بررسی و پیگرد قانونی به وزارت دادگستری ارجاع داده می‌شوند. مقامات دولت ترامپ و مدیران تجاری باید به این موضوع توجه جدی داشته باشند».
بایدن-وارن تصریح کردند: «ترامپ ممکن است به فساد مالی توجهی نکند اما ما به این شکل عمل نمی‌کنیم. میزان واقعی بیکاری رو به افزایش است اما برای بسیاری از آمریکایی‌ها، اقتصاد ما حتی پیش از بحران ویرانگر شیوع بیماری کرونا هم عملکرد خوبی نداشت.»
پذیرش پلکانی پیش‌بینی‌ها
تاییدی بر عملکرد نامطلوب دولت ترامپ در مهار کرونا شاید این نکته باشد که ترامپ در پی افزایش مرگومیر مدعی شد «دولت من بسیار خوب کار کرده است و برخلاف کارشناسان که پیش‌بینی کرده‌اند بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار نفر کشته خواهیم داشت، این رقم کمتر از ۶۰ هزار نفر خواهد بود».
ترامپ برای حدود چند هفته بر این آمار تاکید کرد و اینک که آمار کشته‌های ناشی از کرونا به مرز ۶۹ هزار نفر رسیده است، می‌گوید عملکرد خوب ما باعث شده است ما بیش از ۱۰۰ هزار جان‌باخته نداشته باشیم.
با این حال، او بر بازگشایی اقتصاد آمریکا تاکید دارد چرا که می‌داند در صورت ادامه این وضع، شرایط خوبی در انتخابات چند ماه آینده نخواهد داشت.
آمریکا تا این ساعت با شناسایی یک میلیون و ۱۷۱ هزار و ۴۱ نفر گرفتار کووید-۱۹ و ۶۸ هزار و ۲۸۵ جان‌باخته، در صدر کشورهای جهان ایستاده و اینگونه شعار «آمریکا اول» ترامپ را محقق ساخته است.